ZİHİN AÇAN YAZILAR
Hayalleriniz Sizi Aya Taşıyabilir, Belki de Ötesine
Hayallerimizin sonu yok. Ancak onları gerçekleştirmek genelde bize imkansızmış gibi gelir. Sonuç olarak da hayallerimiz ulaşılmaz olarak düşlerimizde kalır. Bir İtalyan fıkrasına göre fakir bir…
Bhutan: Zenginliği, Halkının Mutluluğu ile Ölçen Ülke
Bhutan, 1972 itibariyle Gayrisafi Milli Mutluluk (GSMM) değerine geçmiş ilk ülke. Dünyanın en büyük ekonomileri Amerika ve Çin gelir dağılımı adaletini ölçen Gini katsayısında kötü…
Kağıt Paramızın Arka Yüzündeki Tarih
Her gün milyonlarca insanın ellerinde günümüze yön veren kişilerden birkaçının görselleri geziyor ama onlar hakkında bir çok kimse çok az şey biliyor. Matematik ile ilgili…
Antik Mısır’dan Günümüze Mavi Rengin Tarihçesi
Mavi renk yeryüzünün en önemli iki doğal öğesi olarak bilinen okyanus ve gökyüzü ile ilişkilendirilmiştir günümüzde ancak durum her zaman böyle değildi… Mavi renk ilk…
Yaşamı Sanata Dönüştüren Bir İnsan: Helen Keller
Bakan körler, duyan sağırlar ve konuşan dilsizlerle dolu bir dünyada Helen Keller gören bir kör, duyan bir sağır ve konuşan bir dilsiz ve herşeyin ötesinde…
İslam Dünyasından Geleceğe Yön Veren 6 Muhteşem İcat
Orta Çağ Avrupa’sının karanlık dönemleri sırasında İslam dünyasında olağanüstü bilimsel ilerlemeler yapıldı. Bağdat, Kahire, Şam ve Kordoba’daki dahiler antik Mısır, Mezopotamya, İran, Yunanistan ve Çin’in çalışmalarını…
Mükemmel Bir Bilimsel Konuşma Nasıl Yapılır?
İçinde bulunduğu durumu “Korkunçtu,” diyerek tarif ediyor Eileen Courtney, “heyecandan ölmek üzereydim. Önceki günden beri ağzıma tek lokma koymamıştım. O an, topluluk önünde konuşma korkumun…
Başarılı Eğitim Sistemleri Neyi Doğru Yapıyor?
Bundan 50 yıl önce Güney Kore ve Finlandiya berbat eğitim sistemlerine sahipti. Finlandiya, ekonomik olarak Avrupa’nın üvey evladı muamelesi görme riski yaşıyordu. Güney Kore ise…
Astronotlar Uzayda Nasıl Yaşıyor?
‘’Sayın yolcularımız bizimle uçtuğunuz için teşekkür ederiz. Bir daha yerden 10 bin metre yukarıda saatte 900 kilometre hızla giden alüminyum bir tüpün içine girmeye karar…
Dünyanın İlk Çiftçileri İnsanlar Değil, Fijili Karıncalar
Fijili bir karınca türü, günümüzden 3 milyon yıl kadar önce meyve yetiştiriciliği yapmaya başlamış. Bu tarih insanlarda tarımın evrimleşmesinden çok daha öncesine uzanıyor. Philidris nagasau…
DÜNDEN BUGÜNE MATEMATİK
Euler’in Çokyüzlüler Formülü
Bütün yüzleri düzlemsel çokgenlerle sınırlanmış kapalı ve deliksiz katı cisimleri çokyüzlü olarak adlandırıyoruz. Bir çokyüzlü içerisindeki herhangi iki noktayı birleştirerek elde ettiğimiz doğru parçasının tamamı…
Sonsuz Küçüklerin Kısa Tarihi: Modern Analizi Doğuran Fikir
Doğru, düzlem ve katı cisimlerdeki sonsuzluğu görmeyi öğrenmek, matematiği sonsuza dek değiştirdi. Yunan filozof Hippasus’tan Fransız matematikçi Cauchy’e uzanan bir yolculuğun hikayesi… Milattan önce 5.…
Kök 2’nin İrrasyonelliğine Geometrik Bir Bakış
“Herhangi bir çemberin, çevresinin çapına oranı sabittir” cümlesindeki güç “Herhangi bir karenin, kenarıyla köşegeni rasyonel orantılı değildir” cümlesindeki güçten çok da ileri değildir. İkisi de…
Pisagor Teoreminin Hikayesi
Bugün ulaştığımız uygarlık seviyesinde Pisagor’un rolünü inkar edemeyiz. Döneminde felsefe, geometri, aritmetik, müzik, astronomi, coğrafya ve tabiat bilimlerinde üstat idi. Fizik alanında ilk defa optik…
İslam Dünyasında Matematik
Bilimsel bilgi evrensel bir özellik taşır. Irk, milliyet, din ve cinsiyet gibi ayrımları kabul etmez. Günümüzde ulaştığımız bilim düzeyine her uygarlığın katkısı olmuştur. Greklerin kendilerinden…
Bir Muamma Olarak Matematik
Sitemizin matematiğe amatörce bir merak ve ilgiyle yaklaşan alan dışı pek çok okuru olduğunu biliyorum. Şimdi hepinizden lise matematik bilgilerinizi ve savaş baltalarınızı gömdüğünüz yerden çıkarmanızı…
Cebir Tarlada Başladı
Beş adam, itiş kakış mahkeme salonuna girer. Hepsi birbirinden şikâyetçidir. Ortak aldıkları bir meyve bahçesini beş eşit parçaya bölememişlerdir. Her biri diğerlerinin kendisini aldatmaya çalıştığını…
Sayı Nasıl Sayı Oldu?
Günün tarihinden, telefon numaralarımıza, sosyal medya takipçilerimizin sayısından, alışverişe ve daha bir sürü yerde farkında olmadan kullandığımız sayılar hayatımızda olmasaydı nasıl olurdu? Bir kaç mevye…
Dünyanın Çevresi 2200 Yıl Önce Nasıl Hesaplandı?
İskenderiye Mısır’ın kuzeyindeki Nil deltasında, kendi ihtiraslarının büyüklüğüne denk bir kent isteyen Büyük İskender tarafından kurulmuştu. Eski İskenderiye, o çağın edebiyat, araştırma ve bilim alanlarında en…
Matematiksel Bunalımlar
Matematiğin gelişim sürecine baktığımızda bunalımlı zamanları olmuştur. Ancak her bunalım bitiminde yeni bir başlangıç evresine sebep olmuştur. İlk Bunalım: İrrasyonel Sayılar Matematikte bilinen ilk bunalım…
MATEMATİK HER YERDE
Altın Oran ve Gerçekler
Hakkında çok yazılan altın oran hakkında biraz daha mantıklı ve detaylı bilgi sahibi olalım… Yazıya başlamadan önce Oran ve Orantı demekle neyi kastettiğimizi anlatalım: Altın Oran…
Hukuk ve Matematik Hakkında
İyi matematik bilmeyen toplumlarda adalet yoktur – John Nash Nobel ödüllü matematikçi John Nash’ın söylediği anlamlı sözün ötesinde hukukun, matematiksel analizlerde kullandığı metot ve yöntemler…
Şans Yasalarını Ortaya Koymak: Olasılık Kuramı
Yarın kar yağması olasılığı nedir? Otobüsü yakalama? Ya da bir sonraki piyangoyu kazanma… Bu gibi soruların yanıtlarını ararken ihtimal, şans gibi sözcükler kullanırız günlük hayatımızda.…
Sihirli Üçgenler Yardımı İle Dünyayı Anlamak
Gökyüzü, özellikle geceleri, o denli büyüleyicidir bu nedenle astronomi en eski bilim kabul edilir. Belki de bu nedenle tüm dinler her enlemde, tüm devirlerde, Tanrıların…
Gerçek Aşkı Bulmanın Matematiği
Aşkın matematiği var mıdır? İki ayrı bilim insanının yalnızlıklarının sebebini ve uygun adayı bulmanın bilimsel yollarını arayışının hikayesi… Özellikle metropollerde yaşayan, iş hayatının içinde kaybolup kendine bile…
Matematiksel Dedektiflik Problemleri: Ters Problemler
Ters problemler matematiksel dedektiflik problemleridir. Bir ters probleme örnek olarak sadece gölgesi bilinen bir nesnenin biçimini bulmaya çalışmak gösterilebilir. Peki bunu yapmak gerçekten mümkün müdür?…
Hezarfen’in Güç Kaynağı
Sadece 23 yaşındaydı; tam 23 yıldır besliyordu hayallerini. Çocukluk hayallerini kültürel baskılardan korumuş ve bu hayalleri besleyerek daha bir heyecan duyar olmuştu. Ama çocuklar gibi…
P ile NP Birbirine Eşit midir? Bu Ne Demektir?
“Biri bana öyle bir program yazsın ki, bu program, 1’den 50’ye kadar olan sayıların kareköklerini iki kümeye ayırsın ve bu iki kümedeki kareköklerin toplamları birbirine…
Doğanın Geometrisi: Fraktal Geometri
Geometri’de 20 yüzyıla dek Öklid geometrisi kullanıldı; doğrular, düzlemler, üçgenler… Ancak zamanla doğayı daha iyi anlamak ve modellemek için yeni bir geometriye gereksinim duyuldu. İşte…
Oyun Teorisi: Cinsiyetler Savaşı
Hafta sonu veya boş zamanlarınızda yaptığınız etkinlikler, işlerin başına dönmeden önce ruhsal bir rahatlama sağlar. Deşarj olmak için hepimiz farklı alanlara, aktivitelere yöneliriz. Ruhumuzun gıda takviyesinin…
YÖN VERENLER
Matematiğin Mafyası: Bernoulli Ailesi
Matematiksel bir çok kavram Bernoulli adını taşır. Ancak Bernoulli her zaman aynı Bernoulli değildir. İsviçreli Bernoulli ailesi, matematikteki gelişmeler üzerinde büyük etki yarattı. Aileden…
Claude Shannon: Bilgi Çağının Babası
Tüm zamanların en büyük elektrik mühendisi gözüyle bakılan ABD’li matematikçi ve mühendis Claude Shannon’un (1916-2001) buluşları, günümüzde bilgiyi saklayan, işleyen…
Dünyanın En Büyük Bilim İnsanı: Isaac Newton
Sir Isaac Newton, fiziğin ve matematiğin temelini atarak tüm zamanların bilinen en büyük bilim insanlarından biri olma ünvanına erişmiştir. Peki…
Düşüncenin Resmi: Atina Okulu
Atina Okulları, antik çağlarda yaygın eğitim müesseseleri idiler. Birçok ünlü filozof kendi okullarını bazen tapınaklarda bazen bahçe, çiftlik gibi mekânlarda…
Büyük Hayalci: Leonardo Da Vinci
Ressam, filozof, mucit, deneyci bir bilim insanı. İnsanlığı sanata, bilgiye ve doğaya açan Rönesans’ın simgesi Leonardo da Vinci… Bir çok…
Rene Descartes: Düşünüyorum, Öyleyse Varım…
Cogito ergo sum… Top atışları duvarlarda yankılanırken bir asker düşünceli bir biçimde gözleri boşluğa takılı, ahşap karyolasında uzanmıştı. Birkaç dakika sonra tavan…
EĞİTİM ÜZERİNE
Bağlanma Biçimlerinde Aile Etkisi – Bowlby Kuramları
İnsanlara yaklaşımımız, dış dünyaya olan tavır ve düşüncelerimiz, kendimize olan güvenimiz, ailemize karşı tutumumuz ve daha pek çok konuda kritik…
Düzgün Bir Duruşla Matematik Yapmak Daha Yüksek Notlar Anlamına Gelebilir!
Bir matematik testi veya topluluk önünde yapacağınız bir konuşma öncesi korku ve stresten donakalan biriyseniz, duruşunuzda yapacağınız ufak bir değişiklik…
Ödev Konusuna Farklı Bir Açıdan Bakalım
Bugün eğitim sistemini örnek gösterebileceğimiz bir çok ülke ‘ödevin öğrenciye faydalı mı yoksa zararlı mı’ olduğunu tartışırken; ülkemizde de …
Neden Çocuklar Matematik Dersinde Parmakla Sayma Yöntemi Kullanmalı?
Neredeyse tüm çocuklar parmaklarını kullanarak saymayı öğreniyorlar. Ancak çocuklar büyüdükçe ve matematik problemleri daha da kompleks hale geldikçe parmakla sayma…
Bertrand Russell ile Eğitim Üzerine
Bertrand Arthur William Russell (1872 – 1970), Britanyalı filozof, matematikçi, tarihçi ve toplum eleştirmeni. Kendisi dönemindeki düşünürler arasında farklı bir…
Birinin Zekasına Hakaret Etmeden Önce Sekiz Kere Düşün: Çoklu Zeka Kuramı
Einstein’ın, Da Vinci’nin, Hawking’in konusu açıldığında: “Ne zekâ ama!” diye hayranlığını dile getirmeyecek çok az insan varken 22 Haziran 1986,…
Matematiksel Bozukluklar
Yine mi matematik öğretmeni! “ diye öfkeyle kapıyı çarptı Aslı. Bu eve gelen 5. matematik öğretmeni olacaktı. Aslı’nın ne matematik…
Eğitimde Örnek Ülke: Norveç
Norveç’te en çok değer verilen grup çocuklar ve gençlerdir. Eğitim ve öğretimde ise en çok üzerinde durulan şey ise çocukların…
BİLİM ve TOPLUM
İnsanları Olduğundan Farklı Görme: Halo ve Horn Etkisi
‘Ne kadar güzel bir kadın, çok başarılı birine benziyor.’ ‘Ne kadar temiz yüzlü bir adam. İş yerinin vazgeçilmezi olmalı. Çok…
Bilgiyi Sorgulamak
“Evrende en büyük ziyan, sorgulama yeteneğini yitirmiş bir beyindir.’’ – Albert Einstein Bilgiyi sorgulamanın önemi nedir? Toplumlarda bilgi eksikliği neden…
‘Reddedilmek Neden Canımızı Acıtıyor?’
İnsanın dünyadaki konumunu belirleyen bazı faktörleri düşünün. Zeka, para, aile, karakter, dış görünüş, şöhret, çevre, güç, başarı… Ancak öyle bir an…
En Sevdiğimiz Konu: Kendimiz, En Sevdiğimiz Yer: Sosyal Medya
Bilgi edinmek, duyguları paylaşmak, haber vermek, kendimizi ifade etmek için dilden yararlanırız. Peki, dili en sık ne için kullanıyoruz dersiniz? Kendimizden…
Malthus Kapanı: Kıyamet Ne Zaman Kopacak?
Matematiksel bir model, gerçek hayattaki bir durumun değişkenler ve denklemlere çevrilmesidir. Bir matematiksel mekanizma kurulur ve sonra bu mekanizmanın geçerli…
Günümüzün Modern Hastalığı: ‘Dağınık Beyin Sendromu’
Sıradan bir günümüz, e-posta, cep mesajları, toplantılar, yardıma ihtiyacı olan iş arkadaşları gibi sürekli kesintiye yol açan şeylerle dolu… Üstelik…
Dunbar Sayısı: Şu Hayatta Kaç Arkadaş Lazım?
Bu yazıyı okuyorsanız muhtemel siz de sosyal medya kullanıyorsunuz. Şimdi okumaya ara verin ve sosyal medya hesaplarınızda arkadaş sayınıza bir…
Biri Bizi Gözetlerken Ne Kadar Başarılıyız?
Doktorun dediğini yap, yaptığını yapma diye bir söz söylemişler. Sağlık alanında en çok doktorlar bilgi sahibi olsa da, onlardan bazılarının…
SORGULAYAN YAZILAR
Can Sıkıntımız Bize Ne Demek İstiyor?
Blaise Pascal’a göre, “hayatta hiçbir şey işlevsizlik, tutkudan yoksunluk, yapacak hiçbir şeyin olmaması kadar dayanılmaz değildir. Çünkü insan bu durumda…
Kalıcı Öz Saygı Oluşturmanın 5 Temel Yolu
Birçoğumuz öz değer duygularımızı geliştirmenin ne kadar önemli olduğunun farkındayız. Benlik saygımız (öz saygı) daha yüksek olduğunda, sadece kendimiz hakkında…
Tanrı Felsefecileri Sever
Platon/Eflatun – Devlet: (…) Felsefeye – her uğraştan daha asil olan bu uğraşa- karşıt amaçlar için uğraşanlar tarafından kolay kolay…
Matematik ve Din
İslami bilginin doğruluğunu araştırmada matematiğin metodolojisinden faydalanmak
Grafiklerle Dünyanın Tüm Karbon Emisyonları
“İklim değişikliği” ve “küresel ısınma”genellikle birbirinin yerine kullanılır, ancak farklı anlamları vardır. Benzer şekilde, “hava durumu” ve “iklim” terimleri bazen…
Kaybolan Başarı ve Mutluluklar
Coşkuyla atan kalplerimiz vardı çocukken ve gördüğümüz her şeyi bilmek gibi bir arzumuz… Hepsi bu kadar. Bu kadar ama yetiyordu…
Gelecekte Robotlar Bizi Bir Sorun Olarak Görebilir mi?
Ya bir gün robotlar, insanların dünyayı daha az yaşanılır bir gezegene dönüştürmesini, çözülmesi gereken bir problem olarak görürse? *** Geçtiğimiz…
Vakit Hayaller Kurma Vakti
2015 yılında güzel bir şey oldu. Fındık ihracatımız Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana ilk defa 3 milyar dolara yakın bir miktarı…
