Japon kültürünü ve tarihini şekillendiren en önemli unsurlardan biri eğitim sistemidir. Japon geleneği topluma ve kurulu düzene saygıyı, kolektif amaçların yüceltilmesini bireyselliğe üstün tutar.
Öğrencilerin okul hayatının büyük bir kısmı dolaylı yada dolaysız olarak ahlak ve karakter gelişimine odaklanmıştır. Bu arada Japon öğrencilerin akademik başarıları uluslar arası standartların çok üzerindedir.
Sistemin temel karakteri yüksek okullaşma oranı ve derslere devam “zorunluluğudur”. Önemli bir yere sahip olan özel eğitim kurumları da aynı karakteristik özellikleri taşımaktadır
Japonya’da okur-yazarlık oranı % 99’dur. Zorunlu eğitim 9 yıldır. Bunun ilk 6 yılı ilkokul, son 3 yılı da ortaokuldur. Zorunlu eğitim devlet okullarında parasızdır. Japonya’da okulların % 28’i özel okuldur.
Japonya Eğitim Sisteminin Hedefleri
Japonya’da ilköğretimin amacı, işbirliği ruhunu, bölgesel ve ulusal gelenekleri öğretmeyi temel alır. Öğrenciler 4. sınıfa (10 yaşına) kadar herhangi bir sınava tabi tutulmazlar. Bu dönemde amaç öğrencinin karakterinin oturması ve güzel davranışlar geliştirebilmesidir.
Japon okullarında öğrenciler sınıfları, kantini ve hatta tuvaletleri yıl buyunca dönüşümlü olarak kendileri temizlemek zorundalar. Japon eğitim sistemi, bu yöntemin öğrencilere takım çalışmasını ve birbirlerine yardım etmeyi öğrettiğini savunur. Okullarda hizmetli yoktur.
Japonya’da okul yılı, 1 Nisan’da başlar ve 31 Mart’ta biter. Nisan – Temmuz ortası, Eylül – Aralık sonu ve Ocak – Mart sonu olmak üzere üç dönem halinde yapılır. Haftada 5,5 gün (cumartesi yarım gün) okula gidilir. Yılda toplam 240 okul günü vardır.
Okulun bitmesiyle ders çalışmak bırakılmaz öğrencilerin boş kalmaması için yüklü ev ödevleri ve proje çalışmaları verilir. Yaz tatili süresi 6 haftadır ve 2’şer haftalık kış ve ilkbahar sömestre tatilleri vardır ki öğrenciler bu tatilleri de ödev ve diğer çalışmaları yaparak geçirirler.
Sabah 8:30 ‘da ders başlar, 15:50’de biter. Dersler 45 dakikadır. Yıllık ders saati sayısı 1. Sınıfta haftada 25 saat, 2.sınıfta haftada 26 saat, 3.sınıfta haftada 28 saat, 4, 5 ve 6.sınıflarda haftada 29 saat, ortaokul düzeyinde de haftada 30 saattir.
İlköğretim düzeyinde devlet okullarının çoğunda üniforma yoktur ancak ortaokul düzeyine gelindiğinde ise üniforma zorunludur. Kılık kıyafetle birlikte davranış, tutum ve beklentilerde görülen değişiklikler ortaokulların ciddiyetini göstermektedir.
Okulların % 90’ında jimnastik salonu, % 75’inde yüzme havuzu bulunmaktadır. Bütün okullarda eğitim amaçlı Japon Televizyon Kurumu (Nippon Hosa Kyokai) tarafından hazırlanmış radyo ve televizyon sistemi mevcuttur.
1969’dan itibaren bütün ilk ve orta okullarda ücretsiz kitap dağıtımı yapılmakta, ilkokulların %98’inde devletin finanse ettiği öğle yemeği verilmektedir.
9 yıllık eğitim süresi boyunca Japonya’daki tüm okullarda, öğrencilere devlet tarafından belirlenen ve okulda hazırlanan aynı öğle yemeği verilir. Öğretmenler ve öğrenciler aynı yemeği yemek zorundadır ve bunun için bir yemekhane bulunmaz, öğrenciler öğle yemeklerini kendi sınıflarında ve kendi sıralarında yer.
Ortaokula gelindiğinde genel olarak eğitimde analiz, araştırma ve kritik düşünme yerine ezber ve tekrara dayalı somut bilgiye önem verilir. Öğretimin merkezi öğretmendir. İlkokulda olduğu gibi öğrenciler kabiliyetlerine göre ayrılmazlar, bütün öğrencilere aynı eğitim verilir.
Öğrenciler her üç dönem sonunda üç sınava girerler. Sonuçlar öğretmenin genel değerlendirmesi ve öğrencinin günlük performansı ile birlikte bir karta işlenerek velilere bildirilir.
Japonya’da ortaokuldan liseye geçiş, Bölge Eğitim Kurulları tarafından Mart ayında yapılan ortak bir sınavla gerçekleştirilir. Ancak, bölgesel yapıya göre verilen testler değişebilir.
Sınav soruları Japonca, İngilizce ve matematikten oluşmaktadır. Ancak bazı yönetimler, fen bilimleri ve sosyal bilimlerle ilgili konuları da sınav sorularına eklemişlerdir. Soruların yarısı 3. sınıfta öğrenilen konulardan gelir. 9. sınıfın sonunda, eğitimlerine devam etmek isteyen bütün öğrenciler liselere başarılı bir şekilde yerleştirilir.
Anlayacağınız işlevsel olarak başarı elde edilse de Japonya eğitim sistemi disiplin ve çok çalışma üzerine odaklanmış durumda. İlköğretimden liseye doğru gidildikçe de çıta giderek yükseltilmekte.
Bu arada hatırlatalım, Japon öğrenciler derslerini hiç atlatmaya çalışmıyorlar veya geç kalmıyorlar. Eğitimi çok sevmelerinden mi, korkularından mı tartışılır elbette…
Finlandiya ile karşılaştırıldığında Japonya eğitim sistemi taban tabana farklılıklara sahip. Kim daha iyi yapıyor, bunu zaman gösterecek bizlere…
Kaynaklar:
Matematiksel
