Günlük Hayatımızda Matematik
-
Zipf Yasası: Tour de France’ta İş Başında Olan Gizemli Matematik
Dünyanın en ünlü bisiklet yarışının önceki kazananları şaşırtıcı derecede yaygın bir matematiksel ilişkiyi ortaya çıkıyor. Bu matematiksel ilişki Zipf yasası olarak isimlendiriyor. Tour de France yani Fransa Bisiklet Turu, her yıl Fransa’da düzenlenen yol bisikleti çok etaplı yarış turudur ve…
-
Bu Sayılar Rastgele Görünüyor Ama Değil! O Zaman Rastgele Sayılar Nedir?
Rastgelelik önemlidir. Bir anket yaptığınız zaman sonucun gerçekçi çıkması için ankete katılanların rastgele seçilmesi gerekir. Bir piyango bileti aldığınız zaman bilet numaranıza eşleşmesini umduğunuz sayıların rastgele seçilmiş olmasını isterseniz. Peki ama rastgele sayılar tam olarak nedir? Ve aslında neden bir…
-
İnsanlar Para İçin Bir Muza Tıklıyor St. Petersburg Paradoksu İse Bunun Nedenini Açıklıyor
Bazı oyunlar insanların gelecek beklentilerini nasıl değerlendirdikleri ve belirsizliği nasıl yönettikleri konusunda süregelen tartışmaları anımsatır. Bu oyunlardan bir tanesi de Steam oyun platformunda zirveyi zorlayan Banana oyunudur. Bir çok kişi bir muza tıklayarak para kazanmayı anlamsız bulsa da bu durum…
-
Ufuk Çizgisi Ne Kadar Uzaktadır? Çıplak Gözle Ne Kadar Uzağı Görebiliriz?
Genelde bunaldığımızda bir de denize erişme şansımız var ise boş bir biçimde denizi seyretmeye hepimiz eğilimliyizdir. Gözlerimizi ileriye doğru dikeriz. Sonrasında da genellikle deniz ile gökyüzünün birleştiği ufuk çizgisi civarına odaklanırız. Peki ama adına ufuk veya ufuk çizgisi dediğimiz bu çizgi…
-
Üstel Büyümeyi Anlamamak Riskleri Hafife Almamıza Neden Olur
Üstel büyüme insan beyni tarafından kavranması zor bir kavramdır. Ancak bu zorluk çoğu zaman önemli düşünce hataları yapmamıza da neden olur. Doğrusal ilişkiler düz bir grafik biçiminde bir çizgi ile gösterilir. Oysa ki üstel büyüme grafiği zaman içinde artacaktır. Bir göletin…
-
Oyunlar, Hayat ve Conway’in Hayat Oyunu
1969’da İngiliz matematikçi John Conway, karmaşık davranışlar yaratmak için baştan çıkarıcı derecede basit bir kurallar dizisi tasarladı. “The Game Of Life” yani “Hayat Oyunu”, basit kurallarla başlayan ve karmaşık yapılar üreten bir simülasyon oyunudur. Hayatla ilgili şaşırtıcı şeylerden biri, onun…
-
Köpek Yaşı Nasıl Hesaplanır? Cevap 7 ile Çarpma Değil!
Köpek yaşı nasıl hesaplanır? Yani çok sevdiğimiz dostlarımız tam olarak kaç yaşında bir insana denk geliyor? Bir çok kişinin bu soruya vereceği cevap 7 ile çarp biçiminde olacaktır. Yani köpeğiniz on yıldır yaşıyorsa bunun 70 yaşındaki bir insan yaşına denk…
-
Feynman Yol İntegrali: Gerçekliğimiz Nasıl Tüm Olası Gerçekliklerin Bir Toplamı Olabilir?
Hepimiz lise matematiğinden ötürü integrali biliriz. S harfine benzeyen sembolüyle temelde bir tür toplamı ifade eder. Peki daha önce Feynman yol integralini duymuş muydunuz? Ünlü fizikçi Richard Feynman’ın ortaya koyduğu yol integrali (path integral) fizikçiler için kehanet formülüdür. Çünkü bu…
-
Uzaylılarla Bir Gün Karşılaşırsak Asal Sayılar İle İletişim Kurabilir miyiz?
Carl Sagan’ın aynı adlı romanından uyarlanan Contact ( Mesaj) isimli filminde, SETI (Dünya Dışı Zekayı Arama) için çalışan Dr. Ellie Arroway gökyüzünü radyo teleskoplarıyla tarayarak akıllı dünya dışı yaşam aramaktadır. Bu esnada Jodie Foster’ın canlandırdığı Arroway bir dizi darbe olduğunu fark ettiği bir sinyale…
-
Galileo Galilei, Dante’nin Cehennemini Matematik Yardımı Nasıl Ölçü?
Dante Alighieri İtalyan şair, düşünür ve filozoftur. En bilinen eseri, ahirete yapılan bir yolculuğu anlattığı İlahi Komedya’dır. Inferno, Dante’nin İlahi Komedyası’nda cehennem için kullanılan isimdir. Peki Dante’nin cehenneminin büyüklüğü ne kadardı? Bunu ölçme görevi de Galileo Galilei’ye verilecekti. Galileo Galilei,…
