Bu sabah katılmanız gereken önemli bir toplantı var. Ancak dün gece Netflix’e biraz fazla takıldınız ve sabah erken uyanamadınız. Bu nedenle çaresiz 10 dakikada hazırlanmanız ve kahvaltıyı da geçiştirmeniz gerekiyor. En şık takım elbisenizi giydiniz ve ekibi etkilemek için hazırsınız. Ancak bir sorun var. Mideniz seçimlerinizden memnun değildir. Bunun intikamını da sunumun önemli bir anında guruldayarak sizden alacaktır. Nereden çıktı bu mide guruldaması dersiniz?
Hayatımızın bir noktasında, hepimiz yukarıda anlattığımız senaryoya benzer bir durum ve mide guruldaması nedeniyle sorun yaşamışızdır. Midemizin guruldaması aslında uzun yıllardır bilim insanlarının da ilgilendiği bir konu olmuştur. Aslında, iki bin yıl önce Antik Yunanlılar ince bağırsaklarımızdan da kaynaklanabilen bu gurultulara borborigmi adını vermişlerdir.
Sindirim Sistemimiz Nasıl Çalışır?
Bu gurultu sesi midenizden ve ince bağırsaklarınızdan gelir. Bir çoğumuz, mide gurultusunun açlıkla ilişkili olduğunu düşünsek de gerçekte mideniz her zaman guruldar. Bunun fizyolojik kaynağı mide ve bağırsaklarımızdaki kas aktivitesidir. Sindirim ağızda başlayıp anüste biter. Sindirim kanalının iç yüzeyinde de istemsiz çalışan düz kas katmanları bulunur.
Peristalsis adı verilen düzenle çalışan bu kas duvarları, sindirim kanalı içeriğinin yiyecek ve akışkanlar ile karışarak ağızdan anüse doğru tek yönlü ilerlemesini sağlar. Ancak, sindirim sisteminde hareket eden yiyecek ve sıvıya ek olarak gaz ve hava da karışıma karışır. Bu gaz ve hava cepleri, midenizin guruldamasının temel nedenidir. Neyse ki, vücudunuzun içinde yiyecek olduğunda, sesin çoğu yiyecekler tarafından emilir. Bu nedenle neredeyse hiç fark edilmez.
Acıktığımızda Mide Guruldama Sesi Neden Artar?
Karnınız acıktığında, sindirim sisteminizin tekrar çalışması için beyninize bir sinyal gönderir. Mide ve ince bağırsağımız boşaldıktan yaklaşık iki saat kadar sonra kanal duvarındaki algılayıcı hücreler enterik sinir sisteminde refleksif yeni bir dalgalanmaya yol açarak açlık kasılmalarını başlatır. Bu vücudumuzun, mide veya ince bağırsağın herhangi bir yerinde yiyecek veya başka herhangi bir maddenin birikmediğinden emin olarak vücudunuzun sisteminizi temizleme yöntemidir.
Genç ve sağlıklı bünyelerde bu kasılmalar daha şiddetli olur. İçeride yiyecek olmadığında da titreşim ve guruldamalar daha belirgin hâle gelir. Açlık kasılmaları yirmi dakika kadar sürebilir. Sonraki öğünümüzü yiyinceye dek 1-2 saatlik periyotlarla tekrarlanır.
Sindirim sisteminin işleyişi çok karmaşıktır. Bu nedenle normal çalışması (ve sessiz kalması) için uygun gıda alımına ihtiyaç duyar. Sindiriminde bol gaz açığa çıkartan gıdalar tükettiğimizde, hızlı ve konuşarak yemek yediğimizde ya da sakız çiğnediğimizde sindirim kanalındaki gaz miktarı artacağı için mide guruldama ihtimali de artar. Gürültülü bir göbeği susturmanın en iyi yolu, birkaç tane büyük öğün yerine, küçük küçük daha fazla öğün yemektir. Vücudunuzda lezzetli bir şey varsa, sindirim sisteminiz peristalsiz guruldamalarını oluşturacak fırsatı bulamayacaktır.
Kaynaklar ve İleri okumalar:
- Peristalsis; https://en.wikipedia.org/wiki/Peristalsis
- Stomach rumble; https://en.wikipedia.org/wiki/Stomach_rumble
- 11 Surprising Facts About the Digestive System; https://www.livescience.com
Matematiksel
