Antarktika’yı ziyaret etmeden önce dikkate almanız gereken birçok önemli detay vardır. Ekstrem hava koşulları, lojistik zorluklar ve sınırlı tıbbi imkanlar nedeniyle önceden hazırlıklı olmanız hayati önem taşır. Hele bir de doktorsanız apandisinizi aldırmanız bile gerekebilir.
Antarktika, zorlu iklim koşulları nedeniyle Dünya’nın en az nüfuslu kıtasıdır. Avrupa kıtasından %40 daha büyük olmasına rağmen, çoğunluğu ortalama 1,9 kilometre kalınlığında buz tabakasıyla kaplıdır. Bu kıta, yalnızca soğuk değil, aynı zamanda Dünya’nın en kurak ve en rüzgârlı yeridir. Öyle ki, McMurdo Kuru Vadileri’ne yaklaşık 2 milyon yıldır yağmur yağmamıştır. Hatta bu vadide kar bile bulunmamaktadır.
Ancak, Antarktika’nın sunduğu zorluklar bunlarla da sınırlı değildir. Bu nedenle, kıtaya gitmeyi düşünen herkesin önceden iyi bir hazırlık yapması gerekir. Özellikle doktorlar için bu hazırlık listesi daha da uzundur. Antarktika’da uzun süre görev yapacak bir doktorun apandisini aldırması önerilir.
Neden Doktorlar İçin Böyle Bir Şart Var?
Bunun temel nedeni, Antarktika’nın izole yapısı ve sınırlı tıbbi imkanlarıdır. Zorlu kıta koşullarında, araştırma istasyonlarında genellikle yalnızca bir doktor bulunur. Eğer bu tek doktor apandisit krizi geçirirse, onu ameliyat edebilecek ikinci bir doktor olmayacaktır.
Üstelik, buzlu kıtaya en yakın kara parçalarından biri olan Avustralya’ya ulaşmak, yılın belirli dönemlerinde neredeyse imkânsızdır. Bu nedenle, Antarktika’da uzun süre görev yapacak doktorların, kıtaya gitmeden önce apandislerini aldırmaları gerekmektedir.
İçinizden “Ama bir doktorun apandisit krizi geçirme olasılığı ne kadar olabilir ki?” diye düşünmüş olabilirsiniz. Ancak bu ihtimal sandığınızdan daha yüksek. Hatta, Antarktika’da bu durumun yaşandığı en az iki vaka kayıtlara geçti.
İlk olay, Temmuz 1950’de, Antarktika’nın kışın en zor geçtiği bölgelerden biri olan Heard Adası’nda yaşandı. Adanın tek doktoru Serge Udovikoff idi ve kendi kendini ameliyat etmeyi düşünmek zorunda kaldı. Neyse ki, Udovikoff’un bu zorlu operasyonu yapmak zorunda kalmasına gerek kalmadı. Avustralya donanmasına ait bir gemi, onu tahliye etmeyi başararak tıbbi müdahale için güvenli bir yere götürdü.
Leonid Rogozov: Antarktika’da Kendisine Apandisit Ameliyatı Yapan Doktor
Udovikoff’un yaşadığı olaydan sonra, doktorların Antarktika’ya gitmeden önce apandisitlerini aldırmaları gerektiği fikri benimsendi. Ancak, bu kural tüm ülkeler tarafından zorunlu hale getirilmedi. Bu nedenle, başka bir doktor, kendi kendine apandisit ameliyatı yapmak zorunda kaldı.
Antarktika kıtasının Novolazarevskaya bölgesinde doktor olarak görev yapan Leonid Rogozov, Udovikoff kadar şanslı değildi. 29 Nisan 1961’de, apandisit belirtilerini kendisinde fark etti ve kendi kendine teşhis koydu. Aslında, ona yardımcı olacak yakın mesafede birkaç araştırma istasyonu vardı. Ancak hiçbirinde çalışır durumda bir uçak bulunmuyordu.
30 Nisan’a gelindiğinde, Rogozov karın zarı iltihaplanması belirtileri göstermeye başladı. Üstelik, şiddetli bir kar fırtınası nedeniyle dış dünyadan yardım alma ihtimali tamamen ortadan kalktı. Artık bu işi kendi başına halletmesi gerekiyordu.
İstasyonda bulunan iki asistan, Rogozov’a ameliyat sırasında bir aynayla yardımcı oldu. Rogozov, ameliyat boyunca her 4-5 dakikada bir, 30 saniyelik molalar vermek zorunda kaldı. Çünkü kanaması ağırdı ve aynadaki ters görüntüye bakarak ameliyat yapmak başını döndürüyordu.
Neyse ki ameliyat başarıyla tamamlandı. Leonid Rogozov, iki hafta içinde iyileşerek görevine geri döndü ve çalışmalarına kaldığı yerden devam etti. Bu olağanüstü olay, tıp tarihinde kendi kendine ameliyat yapan nadir doktorlardan biri olarak Rogozov’un adını ölümsüzleştirdi. Rogozov, bu zorlu deneyimden tam 39 yıl sonra, 2000 yılında hayatını kaybetti.
Peki Biz Gitmeden Önce Doktorlar Gibi Apandislerimizi Aldıralım mı?
Eğer bir doktor değilseniz ve Antarktika’da tüm kışı geçirmeyi planlamıyorsanız, apandisit ameliyatı olmanıza gerek yoktur. Zaten Antarktika’ya gidecek herkes, detaylı bir sağlık kontrolünden geçmelidir. Kıtaya vardığınızda ise her istasyonda diş hekimliği bilgisi de dahil olmak üzere tıp eğitimi almış bir doktor vardır.
Ancak diş demişken önemli bir ayrıntıdan daha bahsetmek gerek. Prosedür gereği Antarktika’ya gidecek tüm keşif görevlileri diş kontrolünden de geçer. Kontrolü yapan diş hekimleri bir sorun görmedikçe yirmilik dişlerin çekilmesine gerek yoktur. Ancak bir sorun çıkabileceği düşünülürse yirmilik dişler çekilmelidir.
Bunun nedeni, istasyonlarda görev yapan doktorların yirmilik diş çekme eğitimi almamış olmasıdır. Ayrıca, gezegenin en soğuk kıtasında bir yirmilik diş ağrısıyla uğraşmak kimsenin isteyeceği bir durum değildir.
Kaynaklar ve İleri Okumalar
- Some Doctors Get Their Appendix Removed Before Going to Antarctica. Here’s Why. ; Bağlantı: Some Doctors Get Their Appendix Removed Before Going to Antarctica. Here’s Why. : ScienceAlert ; Yayınlanma tarihi: 18 Ağustos 2023
- Do You Need Your Appendix Removed Before You Go? ; Bağlantı: Do you need your appendix removed before you go? – Australian Antarctic Program (antarctica.gov.au)
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
