Matematik öğretmeniniz size matematikte iyi olmanın yetişkinliğiniz için çok önemli olduğunu söylemiştir. Ama muhtemelen daha gençken buna inanmadınız. Yine de birçok araştırma, öğretmeninizin haklı olduğunu gösteriyor. Bir çoğumuz para ile mutluluk olmaz sözünü kabul ederiz. Bu bir çoğumuzun belki de yeterince parası olmamasından kaynaklanıyor.
Yakın zamanda yayınlanan bir çalışmada, genel olarak matematikte daha iyi olan kişilerin, matematiksel olarak yetenekli olmayan kişilere göre daha fazla para kazandığını ve hayatlarından daha memnun oldukları ortaya çıktı. Ama hatırlatmakta fayda var. Bu durum iki ucu keskin bir kılıç gibi.
Matematik konusunda yetkin insanlar, yüksek gelirleri olduğunda çok memnun olsalar da, çok para kazanmadıkları zamanlarda da matematikte iyi olmayanlara kıyasla daha fazla memnuniyetsizlik durumu yaşayabiliyorlar. ( Ülkemizi ele alırsak bu ikinci durum bizi daha çok ilgilendiriyor gibi gözüküyor.)
Daha önceki araştırmacılar, daha fazla paranın yalnızca yaşam memnuniyetini ve mutluluğu belirli bir noktaya kadar artırdığını öne sürmüştü. Oysa ki bu son araştırma, gelirden elde edilen tatminin bir kişinin matematikte ne kadar iyi olduğuyla güçlü bir şekilde ilişkili olduğunu göstererek bu fikri değiştiriyor.
Matematik ve mutluluk testi
Amerika’da gerçekleştirilen bu araştırmaya 5.748 kişi dahil oldu. Bu kişilere uygulanan anketler ile araştırmacılar matematik yeteneği, gelir ve yaşam memnuniyeti arasındaki ilişkiyi anlamaya çalıştı. Çalışmada iki soru ve bir test vardı. İlk soru, katılımcıların yıllık gelirleriydi. İkinci soruda katılımcıların hayatlarından ne kadar memnun olduklarını sıfırdan 10’a kadar bir ölçekte derecelendirmeleri gerekiyordu.
Son olarak, teste dahil olan kişiler, farklı zorluk seviyesinde sekiz matematik sorusu cevapladı. Örneğin, orta derecede zor sorulardan biri şuydu. “Jerry sınıftaki hem en yüksek 15. hem de en düşük 15. notu aldı. Sınıfta kaç öğrenci vardır?” (Doğru cevap 29 öğrencidir.) Daha sonra, tüm sonuçların birbiri ile olan ilişkisine bakıldı. Araştırmada ayrıca katılımcıların eğitim, sözel zeka, kişilik özellikleri gibi özellikleri de dikkate alındı.
Sonuçta, yazının başında da dediğimiz gibi, matematikte iyi olanların daha fazla para kazandığı ortaya çıktı. Sekiz soruluk matematik testindeki her bir ek doğru cevap için, kişiler arasındaki fark yıllık 4062 dolar kadardı.
Bu farkı şu şekilde ifade edersek daha net anlaşılacaktır. Aynı eğitim düzeyine sahip, biri matematik sorularının hiçbirini doğru yanıtlamamış, diğeri ise hepsini doğru yanıtlamış iki kişi olduğunu hayal edin. Araştırma sonucu bizlere, tüm sorulara doğru cevap veren bir kişinin her yıl yaklaşık 30.000 dolar daha fazla para kazanacağını söylüyor. ( Araştırmanın Amerika’da yapıldığını anımsayalım. Bu durum kendimizi daha da kötü hissetmemize neden olacaktır)
Matematik becerilerini gelir ve memnuniyetle ilişkilendirmek
Anket ayrıca, matematikte daha iyi olan kişilerin, ortalama olarak, daha düşük matematik becerisine sahip olanlara göre hayatlarından daha fazla memnun olduklarını da gösterdi. Bu bulgu diğer birçok araştırmayla aynı fikirde. Gelirin yaşam memnuniyetini etkilediğini öne sürüyor. Ancak önceki araştırmalar, gelir ve memnuniyet arasındaki ilişkinin “daha fazla para, daha fazla mutluluğa eşittir” kadar basit olmadığını göstermişti.
Bir kişinin gelirinden ne kadar memnun olduğu, genellikle diğer insanların gelirleriyle karşılaştırıldığında kendisini nasıl hissettiği ile ilişkilidir. Diğer araştırmalar, matematikte iyi olan kişilerin, kötü olanlardan daha fazla sayısal karşılaştırma yapma eğiliminde olduğunu göstermişti. Bu nedenle bu araştırmada da konu tekrardan incelemeye alındı.
Sonucunda matematikte daha iyi olan insanlar, yüksek gelirleri olduğunda en yüksek yaşam doyumuna sahipti. Ancak bu insanlar, düşük gelire sahip olduklarında en düşük yaşam doyumuna sahip oluyorlardı. Yani matematik ve mutluluk arasında doğru bir orantı vardı.
Para bazıları için mutluluğu satın alır, yani para mutluluk getirir.
Araştırmalarla desteklenen, sık sık alıntılanan bir gerçek, bir kişi yılda yaklaşık 95.000 dolar kazandığında, daha fazla para kazanmanın memnuniyeti önemli ölçüde artırmadığını söyler. Bu kavram gelir doygunluğu olarak bilinmektedir. Bu araştırmanın sonuçları bu genel ifadeye meydan okuyor. Çünkü matematikte iyi olan insanlar gelir doygunluğu göstermediler. Daha fazla gelirden giderek daha fazla memnun oldular ve bir üst sınır yok gibi görünüyordu.
Bu durum matematikte yetenekli olmayan insanlar için geçerli değildi. Matematikte az yetkin olan grup, yalnızca yaklaşık 50.000 dolara kadar gelire kadar memnuniyet elde etti. Bu eşikten sonra, daha fazla para kazanmak çok az farka sebep oldu. Kısacası özellikle matematikçiler için para mutluluğu satın alıyor sonucu çıktı.
Bu durumun nedenini anlamak için daha fazla çalışma yapılması gerekiyor. Ancak araştırmacılar bunun matematik odaklı insanların dünyayı anlamlandırmak için sayıları ( ve elbette gelirleri) daha çok karşılaştırma eğiliminde olmasından kaynaklandığını düşünüyor. Ve belki de bu her zaman harika bir şey değildir. Karşılaştırıldığında, matematikte daha kötü olanlar, yaşam doyumunu gelir dışındaki kaynaklardan elde ediyor gibi görünüyor. Dolayısıyla, bir matematikçi olarak gelirinizden memnun değilseniz, belki de rakamların ötesini görmek sizin için kazançlı bir strateji olacaktır.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Money matters (especially if you are good at math). Numeracy, verbal intelligence, education, and income in satisfaction judgments; Yayınlanma tarihi: 24 Kasım 2021; Bağlantı: https://journals.plos.org/
- A Nobel Prize-winning psychologist says most people don’t really want to be happy; yayınlanma tarihi: 21 Aralık 2018; Bağlantı: https://qz.com/
- Money buys even more happiness than it used to; yayınlanma tarihi: 9 Haziran 2020; Bağlantı: https://theconversation.com/
Matematiksel
