Tek Yumurta İkizlerinin Bile Parmak İzleri Neden Farklıdır?

Parmak izi çalışmaları yaklaşık 100 yıldır yapılıyor ve tüm bu zaman boyunca iki kişinin aynı parmak izine sahip olduğu dair bir kanıt asla bulunamadı. Aynı genetik bilgiyi taşıyan tek yumurta ikizlerinin parmak izleri bile birbirinden farklıdır.

Tek yumurta ikizleri sıklıkla kişilik özelliklerini, ilgi alanlarını ve alışkanlıkları paylaşır. Sonucunda aynı döllenmiş yumurtadan gelirler ve aynı genetik yapıya sahiptirler. Standart bir DNA testine göre bunlar birbirinden ayırt edilemez. Ancak herhangi bir adli tıp uzmanı size bunları birbirinden ayırmanın en az bir kesin yolu olduğunu söyleyecektir: tek yumurta ikizlerinin parmak izleri eşleşmez.

Fiziksel görünüm ve kişilik gibi parmak izleri de büyük ölçüde kişinin DNA’sı ve çeşitli çevresel etkenler tarafından şekillendirilir. İnsanların parmak izlerinin neden birbirinden farklı olduğunu anlamak için parmak izlerinin oluşma sürecine göz atmak gerekir.

Parmak İzleri Neden Farklı Biçimde Oluşur?

İnsan derisi bulunduğu ortamdan kolaylıkla etkilenir. Bu nedenle güneşte çok fazla zaman harcayan ya da el işi yapan kişilerin, gölgede kalanlar göre çilli ya da daha sert bir cilde sahip olma eğilimi vardır. Bu eğilim anne karnında başlar. 

Bir fetüs büyümeye başladığında, cildinin dış tabakası pürüzsüzdür. Ancak yaklaşık 10 hafta sonra, bazal tabaka adı verilen daha derin bir cilt tabakası, üstündeki tabakalardan daha hızlı büyümeye başlar ve bu da “bükülmesine” ve katlanmasına neden olur. Genişleyen alt tabaka, dış tabakanın altında buruşuk ve toplanmış bir şekilde son bulur.

Derinin en dış katmanı olan epidermis ile daha içteki katman olan dermis arasındaki etkileşimi belirleyen pek çok etken vardır. Örneğin kan basıncı, kandaki oksijen miktarı, hormon seviyeleri, parmaklar ile amniyotik sıvı arasındaki etkileşim ve fetüsün rahim içindeki hareketleri bu etkenlerden bazılarıdır. Bu nedenle de her insanın parmak izi birbirinden farklıdır.

Bir parmak izinin sırtları cildin yüzey katmanında görülebilir, ancak desen aslında bunun altında kodlanmıştır. Yani bu sadece size özeldir. Büyüdükçe ne kadar değişirseniz değişin, ne kadar uzun yaşarsanız yaşayın, şu an sahip olduğunuz sete her zaman sahip olacaksınız.

Parmak İzleri Neden Var?

Şaşırtıcı bir şekilde, hiç kimse parmak izlerinin ne işe yaradığını bilmiyor. Binlerce yıl boyunca ellerimiz yiyecek bulmamıza, beslenmemize ve etrafta gezinmemize yardımcı olan önemli bir organımızdır. Dokunma duyusu olmaksızın bu görevleri yerine getiremeyiz. Bu yüzden duyarlı bir dokunuş yeteneği evrimsel olarak faydalıdır.

İnsanlar uzun zamandır parmak izlerinin ellerimizin nesneleri kavramasına yardımcı olan sürtünmeyi sağladığını düşünmüşlerdir. Bu mantıklı olsa da bazen mantıklı olan doğru olmayabiliyor, çünkü bir araştırma parmak izlerinin insanların bir şeyleri tutmasına pek de yardımcı olmadığını ortaya koydu.

Diğer olasılıklar ise parmak izlerinin dokunma duygunuzu geliştirmesi veya parmaklarınızı yaralanmalardan korumasıdır. Ancak bilim insanları henüz kesin olarak bilmiyor.

Hepimizin Parmak İzi Aynı Matematiksel Kurala Göre Oluşur

Parmak izlerimiz birbirimizden ayırt edilmemize olanak sağlayan belirginliklerimiz olsa da, geometrileri arasındaki fark o kadar da belirgin değildir. 1965’te, İngiliz medikal genetikçi Lionel Penrose, parmak izlerinin evrensel bir kurala uyduğunu göstermiştir. 

1979’da Penrose’un, bir matematiksel fizikçi olan oğlu Roger Penrose ise, babasının bulduğu bu kuralın topolojik olarak da doğru olduğunu kanıtlamıştır. Penrose’un kuralına göre, bir eldeki triradiuslarla, ilmekler arasındaki fark, eldeki parmak sayısından bir eksik olmalıdır.

Kaynaklar ve ileri okumalar için:

• Yoon S, Jain AK. Longitudinal study of fingerprint recognition. Proc Natl Acad Sci U S A. 2015 Jul 14;112(28):8555-60. doi: 10.1073/pnas.1410272112. Epub 2015 Jun 29. PMID: 26124106; PMCID: PMC4507210.
• Why Even Identical Twins Have Different Fingerprints. Yayınlanma tarihi: 8 Mart 2023. Bağlantı: Why Even Identical Twins Have Different Fingerprints I HowStuffWorks
• Warman PH, Ennos AR. Fingerprints are unlikely to increase the friction of primate fingerpads. J Exp Biol. 2009 Jul;212(Pt 13):2016-22. doi: 10.1242/jeb.028977. PMID: 19525427.
• Penrose R. The topology of ridge systems. Ann Hum Genet. 1979 May;42(4):435-44. doi: 10.1111/j.1469-1809.1979.tb00677.x. PMID: 475332.

Size Bir Mesajımız Var!

Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.

Matematiksel