Çiftlerin zamanla fiziksel olarak birbirine benzemesi fikri, yıllardır popüler kültürün ve bilimsel çevrelerin ilgisini çekiyor. Filmlerde, edebiyatta ve gündelik hayatta sıkça dile getirilen bu iddia, romantik bir anlatı gibi görünse de, bu fenomenin ardında psikoloji, sosyoloji ve biyoloji gibi farklı disiplinlere dayanan bir karmaşa yatıyor.

Çiftlerin zamanla birbirine benzemesi fikri ilk kez 1987 yılında yapılan bir araştırmayla gündeme geldi. Michigan Üniversitesi’nden psikolog Robert Zajonc ve ekibi, evliliklerinin ilk yıllarına ait fotoğraflar ile 25 yıl sonraki fotoğraflarını karşılaştırarak çiftlerin yüz ifadelerini inceledi.
Sonuçlar oldukça ilginçti: Uzun süre birlikte olan çiftlerin yüz hatlarının birbirine daha çok benzediği gözlemlendi. Zajonc, bu benzerliğin ortak duygular, deneyimler ve mimiklerin uzun vadede yüz hatlarını şekillendirmesi sonucunda oluştuğunu ileri sürecekti. Bu fikir uzun süre kabul görse de bir sorun çalışmanın az sayıda katılımcı ile yapılmasıydı.

Konu İle İlgili Bilimsel Araştırmalar Ne Diyor?
Zajonc’un çalışması büyük ilgi görse de, sonraki yıllarda yapılan araştırmalar bu iddiayı kesin olarak doğrulayamamıştır. Modern çalışmalar, çiftlerin fiziksel benzerliklerinin büyük ölçüde algısal bir durum olduğunu öne sürmektedir.
2020 yılında Stanford Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, çiftlerin fiziksel olarak benzeme eğiliminde olup olmadığını analiz etti. Araştırmacılar, 517 çiftin evliliklerinin başındaki ve yıllar sonraki fotoğraflarını inceledi. Sonrasında da bu fotoğrafları algoritmalar kullanarak analiz etti.

Sonuçlar, çiftlerin zamanla birbirine fiziksel olarak benzemediğini ortaya koydu. Ancak ilginç bir şekilde, insanlar çiftleri incelediklerinde onların zamanla daha çok benzediğini düşündüklerini ifade etti. Bu bulgu, aslında çiftlerin fiziksel benzerliğinin bir algı yanılsaması olduğunu gösteriyor. İnsanlar, birbirini seven ve uzun yıllar birlikte olan çiftlerin duygusal uyumlarını fark ettiklerinde, bu uyumu bilinçsizce fiziksel benzerlik olarak algılayabiliyorlar.
Neden Çiftler Birbirine Benzer Gibi Görünüyor?
Peki, çiftler gerçekten birbirine benzemiyorsa, neden birçok kişi böyle düşünüyor? Bilim insanları, bu algının arkasında psikolojik ve sosyal faktörlerin yattığını belirtiyor:
1. Başlangıçtaki Benzerlik
Çiftler aslında zaten fiziksel olarak birbirine benzeyen kişileri partner olarak seçme eğilimindedir. Bu duruma, “eş seçilim benzerliği” (assortative mating) denir. İnsanlar bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde, tanıdık gelen yüz hatlarına sahip partnerleri daha çekici bulurlar. Bu nedenle çiftler, ilişkiye başladıkları anda bile benzer görünecektir.
2. Ortak Yaşam Tarzı
Çiftler, zamanla benzer alışkanlıklar geliştirirler. Beslenme tarzı, spor alışkanlıkları ve uyku düzeni gibi ortak yaşam biçimleri, fiziksel görünümlerini etkileyebilir. Örneğin, sağlıklı yaşam tarzını benimseyen çiftler kilo açısından benzer olabilir veya birlikte yaşlanmaya bağlı olarak cilt yapılarında benzerlik görülür.
3. Empatik Yüz İfadeleri
Robert Zajonc’un “empatik taklit” teorisi hâlâ bir ölçüde geçerli. Çiftler, birlikte geçirdikleri zaman boyunca benzer duyguları deneyimler ve bu duyguları aynı yüz ifadeleriyle gösterirler. Sürekli gülmek ya da endişeli bir ifadeyle bakmak, benzer yüz kaslarının çalışmasına ve zamanla benzer kırışıklıkların oluşmasına yol açacaktır.
4. Algısal Yanılsama
İnsan beyni, ilişkilerdeki uyum ve yakınlığı fiziksel benzerlik olarak algılamaya meyillidir. Çiftlerin arasındaki duygusal uyum ve yılların getirdiği bağ, gözlemciler tarafından “fiziksel benzerlik” olarak yorumlanır. Oysa ki bu, tamamen psikolojik bir yanılsamadır.
Gerçek Uyum Fiziksel Değil, Duygusal
Bir çiftin birlikte gülmesi, aynı duyguları paylaşması ve hayatı birlikte inşa etmesi, onları yüzeydeki fiziksel benzerlikten çok daha derin bir seviyede “benzer” kılıyor.
Bu durum, çiftlerin arasındaki güçlü duygusal bağın, çevresindekiler tarafından fiziksel benzerlik olarak algılanmasına neden oluyor. İnsanların bu bağlantıyı bir yüz ifadesinde, bir gülümsemede ya da küçük jestlerde fark etmesi, aslında ilişkilerdeki gerçek uyumun bir yansımasıdır.
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- Do Couples Start Looking More Alike Over Time? New Study Finally Solves The Mystery; Yayınlanma tarihi: 13 Ekim 2020. Kaynak site: Science Alert. Bağlantı: Do Couples Start Looking More Alike Over Time? New Study Finally Solves The Mystery
- Zajonc, R.B., Adelmann, P.K., Murphy, S.T. et al. Convergence in the physical appearance of spouses. Motiv Emot 11, 335–346 (1987). https://doi.org/10.1007/BF00992848
- Researchers crack question of whether couples start looking alike. Kaynak site: The Guardian. yayınlanma tarihi: 12 ekim 2020; Bağlantı: Researchers crack question of whether couples start looking alike./
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel