Günümüzde anne babalar çocukları daha bebekken onlara uygun programlar oluşturmaya, hayatlarını planlamaya başlıyor. Buna aşırı ebeveynlik, her türlü programla zamanı tıka basa doldurulan proje çocuğa da “aşırı programlanmış” çocuk deniyor. Aşırı ebeveynlik genellikle “helikopter ebeveynliği” olarak adlandırılıyor. Bunun bir üst aşamasında da kar küreyici ebeveyn tutumu ( snow plow parent) ortaya çıkıyor.
Kar Küreyici Ebeveyn Kimdir?
Kar küreyici ebeveyn hayal kırıklıklarını ve başarısızlıkları en aza indirme umuduyla, bir çocuğun hayatından mümkün olduğunca çok zorluğu ve engeli kaldırmaya çalışır. Kavram dünyaca ünlü çocuk psikoloğu Dr. Michael Carr-Gregg tarafından ilk olarak ortaya atılmıştır.
Böylesi ebeveynler çocuklarının ihtiyaçları konusunda her an ip üstündelerdir. Çocuklarının aç kalmasına, uykusuz olmasına karşı sürekli kaygılı ve duyarlı olurlar, çocuklarının ihtiyaçlarını karşılamak için tetikte beklerler.
Çocuklarını okulda öğretmene emanet etmek ya da aileden birisine bırakmak gibi eylemler aşırı kaygı vericidir. Bu aşırı kaygı durumu çocuklarda da olumsuz bir etki yaratır. Çocuklar da ebeveyni yanlarında bulunmadığında kendilerini tedirgin hisseder. Bunun sonucunda hiçbir şekilde yalnız kalmak istemeyebilirler.
Kar küreyici ebeveynler de aynı helikopter ebeveynlerde olduğu gibi çocuklarının sorumluluklarını üstlenirler. Çocuğunun mutlu olamayacağı bir tercih yapmasından endişe duyduğundan tercihlerine sürekli müdahalede bulunurlar.
Ebeveyn çocuğunun sosyal ilişkilerine dahi müdahale edebilir. Çocuğun arkadaşlarıyla yaşadığı bir sorunu çözmeye çalışabilir, haksızlığa uğrayan çocuğunun hakkı aramaya okula gidebilir. Bir çalışmada psikologlara aşırı ebeveynlik örnekleri soruldu. Verdikleri örneklerden bazıları;
- 10 yaşında bir çocuğun yemeğini kesmek
- 17 yaşındaki çocuğun okula gitmek için trene binmesine izin vermemek
- Bir proje veya ödevin tamamını yaparak “yardım etmek”
- Çocuğu kötü not alırsa müdahale etmeye çalışmak
- Çocuğunun öğretmeniyle sürekli iletişim halinde olmak
- Keyfi unutulan öğle yemekleri, ödevler veya üniformalar gibi eşyaları teslim etmek için okula gitmek tipik davranışlardan bazılarıdır.
Kar Küreyici Ebeveyn Tutumunun Sebepleri ve Sonuçları
Günümüzde artık hem anne hem de baba yoğun bir çalışma yaşamına sahip. Çalışan ebeveynler çocuklarına yeterince vakit ayıramadıklarından suçluluk duygusuna kapılabiliyorlar. Böylelikle çocukları ile geçirdikleri zamanlarda onların her istediğini yapıp, çocuklarını şımartarak suçluluk duygularını biraz olsun bastırabiliyorlar.
Kar küreyici anne baba davranışları çocuklara “tehdit altındayım” algısı aşılar ve devamında çocukların yetersizlik hissini ve kaygısını artırır. Çocuklar adeta sanki bir koza içindeymiş gibi sürekli olarak korunur. Bu korunmaya alışan çocuklar ileride daha bencil, hazcı, narsist kişilik yapılarına sahip olabilmektedirler. Ayrıca ebeveynlerin bu tutumu, çocukların problem çözme becerisinin gelişmesini, sorumluluk almasını, kendini geliştirmesini, ebeveynleri olmadan karar alma ya da girişimde bulunma davranışlarını engellemektedir.
Ebeveynlerin çocuklarına gösterdikleri yoğun ilgi çocukların benlik sevgisini yanlış yerden anlamlandırmalarına neden olmaktadır. Kendini çok değerli hisseden çocuk, ailesinden gördüğü sevgiyi ve değeri, başka insanlarda göremediği zaman öfkelenebilmekte, sosyal uyumsuzluk ve kişilik bozuklukları yaşayabilmektedir.
Çocukların Başarısız Olmasına da İzin Vermek Gereklidir
Çocuğunuzun başarılı ve mutlu olmasını istiyorsanız, başarısız olmasına ve hayal kırıklığı yaşamasına izin vermek zorundasınız. Aksi durum, onların hayatlarını yaşamak için gerekli becerileri geliştirmesini engeller. Başarısızlıktan sonra kendilerini nasıl toparlayacaklarını öğrenmeleri ve başarılı olmak için başka bir yolları denemeleri gerekir. Bu da ancak doğru davranış modelleri ile mümkün olur.
Her çocuk farklıdır ve her ebeveyn de öyledir, bu yüzden tek tip ebeveynlik herkese uymaz. Ancak sevgi dolu ve dikkatli ebeveynlerin dayanıklı çocukları olduğunu biliyoruz, bu yüzden bazen bırakın hata yapsınlar. Çocuklarımızın geleceği için en doğru tutum budur. Bırakalım çocuklar kendi karlarını kendileri küresinler…
Kaynaklar ve ileri okumalar
- How Parents Are Robbing Their Children of Adulthood. yayınlanma tarihi: 16 Mart 2019; Bağlantı: https://www.nytimes.com/
- Too much love: helicopter parents could be raising anxious, narcissistic children. Yayınlanma tarihi: 8 Mart 2019; Bağlantı: Too much love: helicopter parents could be raising anxious, narcissistic children
- Yan, Haoxi. (2023). The Relationship Between Parenting Styles and Youth Anxiety, Depression and Academic Performance. Lecture Notes in Education Psychology and Public Media. 22. 14-22. 10.54254/2753-7048/22/20230204.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
