Ayakkabı Bağcıkları Neden Kendiliğinden Çözülür?

Ne kadar bağlarsak bağlayalım, bize bir türlü itaat etmeyen ayakkabı bağcıklarımız. Muhtemel bugüne kadar doğru dürüst bağlamayı beceremediğiniz için kendinize kızıp durdunuz ancak size güzel bir haber verelim, sorun aslında sizde değil…

Ayakkabı bağcıkları neden çözülür?” sorusuna ilk açıklama 2017 yılında yapıldı. Ayakkabı bağları genelde kötü bağladığınızdan değil, yürüme veya koşma sonucunda kendilerine uygulanan fiziksel kuvvetler nedeniyle çözülüyordu.

Görünen o ki, bağcıkların kendiliğinden çözülmesinin en önemli nedeni, ayağımızın öne olan hareketinin sona erdiği anda, bağcıkların daha ileri gitmeye devam etmesine neden olan atalet kuvveti ile ayağımızı yere vurduğumuz andaki kuvvetin, tekrar eden bir şekilde, en sonunda çözülene kadar bağcıklar üzerine etkimesi.

Düğümlü Yapılar

Berkeley Üniversitesi bilim insanları Christopher Daily-Diamond, Christine Gregg ve Oliver O’Reilly, ayakkabı bağlarının neden çözüldüğünü anlamak için araştırmayı yaptılar. Elbette çalışmanın amacı yalnızca ayakkabı bağcıklarının neden çözüldüğünü değil, genel olarak “düğümlü yapılarda” çözülmenin nedenlerini ortaya çıkarmak. Araştırmacılar bunu anlayabildikleri takdirde sonuçlarını DNA veya mikro-yapılar gibi, dinamik kuvvetler altında bozulan farklı şeylere de uygulayabileceklerini düşünüyorlar.

Detaylara girmeden önce, düğümü bir arada tutan şeyin ne olduğunu anlamamız gerekiyor. Bu, iki bağcık arasındaki, özellikle düğümün ortasındaki sürtünmedir. Düğümü olabildiğince sıkı bağlayarak bunu bir dereceye kadar artırabilirsiniz.

Okuma Önerisi: Sağlam Bir Düğümün Ardındaki Matematik

Düğümün Çözülmesini Sağlayan Şey Nedir?

İlk olarak, her topuk vuruşu, yerçekiminin altı ila sekiz katı arasında bir kuvvet yaratır. Bu kuvvet düğümün merkezini sarsarak düğümün hafifçe açılmasına neden olur ve bağcıkların birbirleri üzerindeki sürtünme tutuşunu kaybetmeleri için bir fırsat sağlar. İkincisi, bağın iki serbest ucunun ileri geri sallanmasına neden olan ve kaymayı hızlandıran bacağın sallanmasıdır.

Bu iki faktör, öne doğru hareket eden bacağın topuk yüzeye çarptığı anda aniden durduğu kritik anda birleşir. O zaman düğüm sabit dururken, bağcıkların serbest uçları ve ilmekler kendi ataletiyle ilerler. Düğüm merkezi gevşemeye ve bağcıklar sallanmaya devam ettikçe düğüm bir dönüm noktasına ulaşır sonra da çözülür.

Araştırmacılardan Christine Gregg “bazı bağcıklar, düğümleme konusunda diğerlerinden daha iyi, ancak çözülmelerine neden olan prensiplerin temelde aynı olduğunu düşünüyoruz,” diyor.

Elbette, bir insan yürümeye veya koşmaya gittiğinde, ayakkabı bağcığı her zaman çözülmez. Ancak bu sizi mutlu etmesin, gevşemeye neden olan bir tek hareketten sonra, olaylar er ya da geç hızlı biçimde çözülmesine neden olacak şekilde gelişecektir. En iyisi düğümler arasındaki farkları öğrenmek ve daha dayanıklı olanları tercih etmektir. Bir öneri: Bağcıksız ayakkabıları deneyin…

Çalışmanın tamamını incelemek isterseniz: Proceedings of the Royal

Kaynak:

• Shoe-string theory: Science shows why shoelaces come untied; https://phys.org/news/2017-04-shoe-string-theory-science-shoelaces-untied.html

Matematiksel