Yazının başına muhtemel bilmediğiniz bir bilgi ile başlayalım. Guinness Rekorlar Kitabı, uykusuz geçirilen en uzun süre için girişleri kabul etmiyor. Çünkü günlerce ve haftalarca uyanık kalmak insan sağlığı için oldukça tehlikeli. Ancak bir zamanlar şu anki rekorun sahibi bunu denemişti. Başvuruların durdurulmasının nedeni de mevcut rekor sahibinin başına gelenlerdi. Randy Gardner ve uykusuzluk deneyi idi.
Randy Gardner Ve Uykusuzluk Deneyi
1963 yılında, 17 yaşındaki Randy Gardner, bilim fuarını kazanacağı kesin olan bir projeyi gerçekleştirmesine yardımcı olması için iki arkadaşı Bruce McAllister ve Joe Marciano’yu görevlendirdi. Bir insanın ne kadar uykusuz kalabileceği sorusu o günlerde bir tartışma konusuydu. Pek çok insan uykusuzluğun ölümcül olabileceğine inanıyordu.
Üç arkadaş o bilim fuarı rozetini kazanmaya kararlıydı ve bunu yapmak için hayatlarını riske atmaya karar verdiler. Bu uykusuzluk deneyi kısa zamanda basının ilgisini çekti. Stanford Üniversitesi araştırmacısı William C. Dement’in gelmesi ile de süreç bir bilim şenliği gösterisinden dünyanın en çok referans gösterilen uykusuz kalma deneylerinden birine dönüştü,
Uykusuzluk Deneylerinin Başlangıç Süreci
O zamana kadar uykusuzluk hakkında farklı deneyler yapılmıştı. 1894’te Rus hekim Marie de Manaceine neredeyse beş gün boyunca dört köpek yavrusunu uykusuz bırakmış, ama köpekler ölmüşlerdi.
1896’da J. Allen Gilbert ve George Patrick adlı iki doktor, lowa Üniversitesi laboratuvarlarında bir doçenti ve iki öğretim görevlisini doksan saat boyunca uykusuz bırakmışlardı. İkinci geceden sonra doçent halüsinasyonlar görmeye başlamıştı.
New York’tan Peter Tripp, Times Square’deki bir cam kabinden 201 saat boyunca yayın yapmıştı. Honolulu’dan Tom Rounds ise uyumadan 260 saat geçirerek süreyi daha da artırdı. Tüm uykusuz kalma denemelerinde paranoya dönemlerine rastlanıyordu. Ancak birkaç gece düzgün olarak uykularını aldıktan sonra kişiler tamamen düzelmiş görünüyorlardı. Randy Gardner, Tom Rounds’un bu rekorunu kırmak istediği için 264 saati yani 11 günü hedeflemişti.
Birinci gün, Randy Gardner sabah altıda tamamen zinde kalktı; başlamaya hazırdı. İkinci gün hareketleri yavaşladı, bulanık zihniyle odaklanma problemi yaşamaya başladı. Eline birkaç nesne verildiğinde onların ne olduğunu yalnızca dokunarak anlayamıyordu.
Üçüncü gün kendi karakterine aykırı şekilde huysuz olmuştu. Sıradan tekerlemeleri bile söylemeyi beceremiyordu. Dördüncü gün uyku onu ele geçirmeye başladı. Aniden ve hiçbir açıklaması olmayan sanrılar görmeye başladı. En zor geçen kısım gecelerdi. Birkaç saniyeliğine otursa uykusu geliyordu. Bu yüzden arkadaşları onu uyanık tutmak için ellerinden geleni yapıyorlardı.
Günler geçtikçe Gardner’ın dili sürçmeye ve gözlerini odaklayamamaya başladı. Sık sık başı dönüyor, bir dakika önce ne söylediğini hatırlamakta zorlanmaktaydı. Ve halüsinasyonlarla başı beladaydı.
Uykusuzluk Deneyi Sonuçları
Bu deney 8 Ocak 1964’te sona erdiğinde Randy Gardner 11 gün 25 dakika uyanık kalmayı başarmıştı. Dört saat sonra kısa bir nörolojik muayenenin ardından derin bir uykuya daldı. On dört saat kırkı dakika sonra tamamen zinde ve dinlenmiş halde uyandı. Deney bittikten sonra Gardner ve diğer çocuklar bilim fuarında birincilik kazandı. Ayrıca bu başarılarını Guinness Rekorlar Kitabı’nda ölümsüzleştirdiler.
Randy’nin hastanedeki gözlem sonuçları incelendiğinde, beyninin bazı bölgelerinin uyku halinde iken, bazı bölgelerinin uyanık olduğu ortaya çıktı. Daha sonraki yıllarda Randy Gardner’ın rekorunu kırmak isteyenlerin girişimleri oldu. Ama Guinness Rekorlar Kitabı bu konuda sertifika vermeye son verince giderek ilgi azaldı. Bu nedenle bugüne dek kimse bir insanın en fazla ne kadar uzun süre uykusuz kalabileceğini öğrenemedi.
Randy Gardner şu an 76 yaşında. Yaşadığı deneyimden kalma uzun süreli bir rahatsızlık yaşamadı. Uykusuz kalmak ona kısa süreli bir şöhret kazandırdı. Ancak o h,çbir zaman bir gece kuşu olmadı. Aslında gençliğindeki bu uykusuz kalma gösterisinden sonra çok iyi olan uyku düzenini korudu.
Uyuma dürtüsünün neden bu kadar güçlü olduğu bilinmiyor. Uzmanlar uykunun tam olarak nasıl bir fonksiyonu olduğunun hala açıklanmaya ihtiyacı olduğunu, fakat genel olarak vücudumuzdaki sistemleri yeniden ayarladığını belirtiyor. Ayrıca göz atmak isterseniz: Uyku Yoksunluğu Sonucunda 24, 48 Ya da 72 Saat Uyumazsak Vücudumuza Ne Olur?
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- İleri okumalar: The boy who stayed awake for 11 days; yayınlanma tarihi: 18 Ocak 2018; Bağlantı: https://www.bbc.com
- What Would Happen If You Stayed Awake for 11 Days? Yayınlanma tarihi: 1 Ağustos 2019; Bağlantı; https://www.discovery.com/
Dip Not
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım
Matematiksel
