Tourette sendromu, istemsiz tikler ve tekrarlayan sesler çıkarmakla karakterize edilen bir tür nörolojik bozukluktur. Genellikle iki ila 21 yaş arasındaki insanları etkiler ve vakaların çoğu 4 ila 12 yaş arası çocuklarda görülür. Tourette sendromlu bazı kişilerde geç ergenlik döneminde semptomlarda azalma olabilir. Bununla birlikte bu sendrom, dejeneratif olmayan yani ömür boyu süren bir durumdur. Tipik tikler arasında göz kırpma, istemsiz yüz kası seğirmesi, tekmeleme, omuz silkme, sık boğaz temizleme ve burun çekme yer alır.
Hastalık ismini, 1885 yılında bu rahatsızlığa sahip kişiler ile çalışma yapan ve sendromu tanımlayan Fransız doktor Gilles de la Tourette’ten almaktadır. Sendromun teşhisinin doğru konulabilmesi için kişilerde görülen istemsiz, anlık motor veya vokal tikler en az 1 yıl devam etmelidir. Aynı zamanda kişinin en az iki motor (bedensel tik) ve bir vokal (ses tiki) tikinin olması, bu tiklerin de 18 yaşından öncesi başlaması gerekir.
Tourette Sendromu görülme sıklığı 10.000’de 4-5’tir. Erkeklerde kızlara nazaran daha yaygın görülmektedir. Bilinen kesin bir tedavisi olmasa da tedaviye yardımcı ilaçlar, bazı terapi ve cerrahi müdahaleler yapılabilmektedir. Mozart’ın da bu rahatsızlığa sahip olduğuna dair çeşitli bulgular bulunmaktadır. Tiklerin Tourette Sendromu içinde değerlendirilmesi için uzun yıllar boyunca devam etmesi gerekmektedir.
Tourette Sendromu Neden Oluşur?
Tourette, vücut hareketlerini kontrol etmeye yardımcı olan bazal gangliyon adı verilen bir alan da dahil olmak üzere beynin farklı bölümleriyle bağlantılıdır. Bu farklılıklar sinir hücrelerini ve aralarında mesaj taşıyan kimyasalları etkilemektedir. Beyindeki bu farklılıkların neden ortaya çıktığını doktorlar henüz tam olarak açıklayamamaktadır. Birden fazla nedeni olması muhtemeldir.
Ailesinde bu sendromu taşıyan bir çocuğun kendisinin de aynı sendroma sahip olma olasılığı yüksektir. Ancak aynı ailedeki kişilerde farklı semptomlar da olabilir. Çoğu zaman, tikler hafiftir ve tedavi edilmeleri gerekmez. Bir sorun haline gelirlerse, doktorunuz size yardımcı olması için ilaç yazabilir.
Tourette sendromu ve diğer tik bozuklukları nadiren tek başına ortaya çıkar. Depresyon, anksiyete bozuklukları, obsesif-kompulsif bozukluk, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve uyku bozuklukları gibi sorunlarla birlikte olma eğilimi gösterir. Bu sorun özellikle çocukluk çağına ait olduğu için eğitimcilerin konu hakkında bilgi sahibi olması teşhise yardım ve çocuğa destek açısından önemlidir.
Tourette Sendromu ve Hıçkırık Filmi
Belirli meslek grupları için izlenmesi gereken film listelerine zaman zaman denk gelmekteyizdir. Bu meslek gruplarından birisi de hiç şüphesiz öğretmenler. Her öğretmenin izlemesi gereken filmler listesine 2018 Bollywood yapımı bir film daha eklendi: Hıçkırık.
Hintliler film konusunda, özellikle eğitsel içerikli olanlarda daha başarılılar. Naina Mathur(rani)’un, sürekli tıkanıklık, tutukluk, kekemelik yaşadığı Tourette sendromu hastalığı vardır. Çocukken başınıza gelecek en iyi şey ‘iyi bir öğretmene denk gelmektir ‘ sözü Rani’nin hayatının dönüm noktası olur.
Rani’nin sendromundan kaynaklı çocukluğu ve okul hayatı sancılı geçmektedir. Bir gün okul etkinliğinde seyirci olarak etkinliği izleyen Rani, çıkarmış olduğu seslerden kaynaklı rahatsız edici bakışlara maruz kalır. Okul müdürü kendisini sahneye çağırır.
Rahatsızlığının nedenini, diğer öğrenciler ve öğretmenler tarafından nasıl davranışlar gördüğünü ve kendisinden ne istediğini sorar. Rani de diğer öğrencilere nasıl davranılıyorsa kendisine de öyle davranılmasını ister. Okul müdürü Rani’nin ilham kaynağı olur ve tek tutkusu artık iyi bir öğretmen olmaktır.
Öğrenemeyen çocuk yoktur, öğretemeyen öğretmen vardır
Üniversiteden sonra başvurduğu 18 okuldan Rani ret yanıtı alır. Sonunda 5. kez başvurduğu mezun olduğu okula acil deneme amaçlı kabul edilir. Rani bir yandan öğrencileri kazanmakla uğraşır. Bir yandan da tercih ettiği farklı yöntem ve tekniklerden dolayı bazı öğretmenlerle mücadele eder.
Başarılı olacağına inanmayan bu sınıfı Rani sevgisiyle, inancıyla kazanır ve onları etkilemeyi başarır. Bu sınıftaki öğrenciler kazandıkları başarılar ile kendilerini hiç ummadıkları bir noktada bulurlar. Bir eğitimci olarak zaman zaman gözyaşı da döktüğüm bu filmi izlemenizi öneririm. Hem kişisel hem de mesleki boyutuyla insanda iz bırakan bir film. Yazının devamında göz atmak isterseniz: Mutlaka İzlenilmesi Önerilen 44 Temel Felsefe Filmi
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Tourette syndrome; Bağlantı: https://www.betterhealth.vic.gov.au/
- Tourette’s Syndrome; yayınlanma tarihi: 14 Ağustos 2022; Bağlantı: https://www.webmd.com/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
