Özellikle anaokulu için eğitim seçenekleri arayışında olan ebeveynler muhtemelen Waldorf terimiyle karşılaşmışlardır. Ama bir Waldorf okulu tam olarak nedir? Waldorf eğitiminin klasik eğitimden farkı nedir? Gelin bu yazıda bunu anlamaya çalışalım.
Bugün dünya çapında yaklaşık 1.200 Waldorf okulu ve 1.900’den fazla Waldorf anaokulu bulunmaktadır. İstanbul’da 6, İzmir’de 1, Eskişehir’de 1, Alanya’da 1 ve Bodrum’da 1 olmak üzere Türkiye’de de yasal olarak kayıtlı, özel Waldorf anaokulları bulunmaktadır.
Waldorf eğitimi, ilk okulunu 1919’da Almanya’nın Stuttgart kentinde açan Avusturyalı bir eğitimci ve filozof olan Rudolf Steiner’in fikir ve öğretilerine dayanmaktadır. Steiner I. Dünya savaşı gibi bir felaketin tekrar yaşanmaması için yeni bir insan profili oluşturulması gerektiği fikrinden hareketle bu durumun ancak yeni bir eğitim sistemi ile mümkün olacağını düşünmüştür.
Bir Waldorf okulunu gezen ebeveynler, açık alana, doğal malzemelerden yapılmış malzemelere sahip sınıflar göreceklerdir. Bunun nedeni Waldorf okullarının uygulamalı öğrenmeyi ve doğayla iç içe olmayı benimsemesi ve bu nedenle de öğrenme ortamının sadece sınıfla sınırlı kalmamasıdır. Tüm sınıflar boyunca temel değerler, her çocuğun gelişiminin değişen aşamalarına ve ilişkilerin önemine saygıyı içerir.
Waldorf Okullarının Ortaya Çıkış Serüveni
1861’de Avusturya’da doğan Steiner, bir tür manevi felsefe olan “antropozofi” adlı bir teori icat etmişti. Antropozofi kelimesi Yunanca “anthropos” (insan) ve “sophia” (bilgi/hikmet) kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır ve özünde oldukça tartışmalı bir olgudur.
Antropozofi, insan olmanın bilgeliğidir. Bilgeliğe ulaşmak için insan kendisini ve tinselliğini anlamalıdır. Bu bakış açısıyla antropozofi, bilimsel ve teknolojik gelişmelerle materyalizme gömülen insanın dikkatini tekrar asli özelliği olan tinselliğe çekmeye çalışmaktadır.
Steiner’in felsefesinde özellikle insanı merkez alan bir bakış açısı dikkat çeker. Bu nedenle kitaplarında ve diğer çalışmalarında sürekli olarak insana ve insanın evrendeki konumuna vurgu yapar. Onun bakış açısıyla insan, kendisini meydana getiren doğayı bilmelidir. Ancak bu sayede kendini gerçekleştirme yolunda önemli bir yol kat edecektir.
Waldorf okullarında eğitimin amacı, duygusal ve ruhsal gelişim sayesinde holistik (bütüncül) düşüncenin öğretilmesidir. Eğitim, mesleki beceriler kazandıran bir eğitimden ziyade Steiner’in düşünceleri doğrultusunda oluşacak irade, duygu, düşünce bütünlüğünü sağlayacak olan bilinci geliştirecek, kişinin benliğini özgürleştiren bir eğitim olacaktı.
Waldorf Okullarının Temel İlkeleri Nelerdir?
- Etnik kökene ve inanca göre ayrım yapmadan tüm çocuklar eğitim sisteminden yararlanabilirler.
- Waldorf okulları demokrasi anlayışının doğru şekilde yerleşmesi için devletten ekonomik ve politik olarak bağımsız olmalıdır.
- Dünyanın ve hayatın belirli bir ritmi olmasına benzer şekilde insanın da bir ritmi vardır. İnsan ancak bu ritim çerçevesinde gelişir ve olgunlaşır. Dolayısıyla eğitimde ancak bir alanda yeterli olgunluğa erişildikten sonra bir üst aşamaya geçilmelidir.
- Waldorf okulları, idareciler tarafından değil bizzat öğretmenler tarafından yönetilmelidir. Hiyerarşik anlayış benimsenmemelidir.
- Waldorf okulları toplumsal öğeleri içinde barındırmalı, ayrıca çocuğun gerçek yaşantısından kopuk olmamalıdır.
- Çocuklar arasındaki farklılıklara saygı gösterilmeli ve gelişim düzeylerine göre eğitim programı düzenlenmelidir.
- Eğitimde sürekli öğretmen değiştirmek yerine aynı öğretmen eğitime devam etmelidir. Böylelikle öğretmen çocuğun gelişimini takip eder ve çocuğa uygun yeni programlar hazırlar.
- Değerlendirme sonuçlarından öğrencinin de haberi olmalıdır. Sonucunda değerlendirmenin amacı, çocuğu bir notla tanımlamak ve sınırlamak değil, onun gelişimini daha iyi takip etmektir.
Waldorf Okulları Üç Bölümden Oluşmaktadır
Waldorf eğitim modelinde çocuklar yedi yıllık üç evreden geçerler. Mevcut anaokullarında bunun ilk evresi olan, 0-7 yaş arası fiziksel vücudun oluştuğu evre, yani bilinçlilik evresi uygulamalarına yer verilmektedir. Bu yaşlarda çocuk taklit yoluyla çevresini öğrenir.
Bu nedenle bu çocuklara estetik, güvenli, sakinlik hissi veren ve basitliğin çekiciliğine sahip bir ortam oluşturulmalıdır. Çocuklara doğrudan bilgiler verilmez. Asıl kıstas başarı değil mutluluktur. Öğretmenler sanat, müzik ve ritim bütüncül bir yaklaşımla çocuğa sunmalıdırlar. Ayrıca çocuğun hayal gücünü geliştirmek adına hikaye ve masallar anlatılmalıdır.
7-14 yaş arası algısal bilinçlilik evresidir. Bu dönemde çocukta öz farkındalık ve çevre farkındalığı oluşmaya başlar. Bu dönemde boya yapmak, kilden heykeller yapmak, örgü örmek, tahta oymak ve dikiş dikmek gibi pratik faaliyetler, akademik konularla uyumlu ve dengeli bir şekilde sürdürülmelidir.
14-21 yaş arası entelektüel bilinç farkındalığı evresidir. Zihinsel ve duygusal gelişim bütünleşir. Soyut düşünme becerisi gelişir. Gençlerin karar verme yeteneklerinin geliştirilmesi, akranlarıyla toplum içerisinde sorumluluk alabilmeleri ve üretken olmaları temel hedeftir. Öğrenci fiziksel, duygusal ve düşünsel gelişimini ancak 21 yaşında tamamlayacaktır. Bu yaştan sonra da insan artık kendi başınadır
Sonuç Olarak;
Tüm eğitim felsefeleri gibi, Waldorf okullarının da hem olumlu hem de olumsuz yönleri vardır. Waldorf okullarıyla ile ilgili eleştirilerin başında teknolojiye ve standartlaştırılmış testlere vurgu yapılmaması gelir. Ancak eğitim sisteminin hızla piyasalaştığı, merkezi sınavlar ile okulların adeta test çözme alışkanlığı kazandırma merkezlerine dönüştüğü, müfredat kazanımlarını yetiştirme telaşından eğitimdense öğretim faaliyetlerinin ön planda olduğu günümüz eğitim sisteminde Waldorf yaklaşımı bizlere farklı pencereler açıyor.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Mücait Özdoğan; Rudolf Steiner’in Düşünce Dünyası ve Çalışmaları; https://dergipark.org.tr
- What Is the Waldorf School Method? Yayınlanma tarihi: 19 Nisan 2020; Bağlantı: https://www.nytimes.com
- What is a Waldorf School? Yayınlanma tarihi: 11 Şubat 2022; bağlantı: https://www.usnews.com/
Matematiksel
