Geçtiğimiz günlerde, Malaya ya da Güneş ayısı diye tanımladığımız (Helarctos malayanus) bir tür olan Angela, Çin’deki Huangzhou Hayvanat Bahçesi’nde ayağa kalkıp ziyaretçilere el salladığında, sosyal medyada fenomen haline geldi. Bunun nedeni duruşu, görünüşü ve davranışları ile bir hayvandan çok kostüm giymiş bir insana benzemesiydi.
Devamında bu konu o kadar çok konuşuldu ki, hayvanat bahçesi iddiaları reddetmek ve konu ile ilgili bir açıklama yapmak zorunda kaldı. Bu olay da bize, insanların bu büyüleyici hayvanlar hakkında ne kadar az şey bildiğini gösterdi.
Malaya ya da Güneş ayısı nedir?
Ayı dediğimiz zamanlara aklımıza genellikle ürkütücü büyüklükte canlılar gelir. Gerçekten de boz ayılar ve kutup ayıları çok büyüktür. Yetişkinlikte yaklaşık 2,5 metre boyunda ve 400-700 kg ağırlığında olurlar. Ayılar vücutlarında genellikle fazladan yağ taşırlar. Bu soğuktan korunmak ve besin stoklamak için gereklidir.
Ancak aynı durum tropik bölgelerde yaşayan Malaya ayısı için geçerli değildir. Bu ayıların tüyleri oldukça kısadır. Göğüslerinde de ayırt edici, güneşe benzetilen bir leke bulunmaktadır. Bu nedenle de Güneş ayısı olarak da isimlendirilirler.
Dünyanın en küçük ayı türü kabul edilen Malaya ayıları yaklaşık 1.2 metre uzunluğundadırlar. Bu sebeple genellikle “ayı köpeği” olarak da bilinirler. 5 santimetrelik bir kuyrukları ve 65 kilogram civarında ağırlıkları vardır. Dişileri biraz daha küçüktür. Görsellerde gördüğünüz Angela yaklaşık 1,3 metredir ve 50 kg civarındadır.
Güneş ayıları genellikle dik dururlar ve hatta anneler yeni doğan bebeklerini kollarında kucaklayarak dolaşırlar. Ayakta durmak güneş ayılarının daha uzun mesafelerden koku almasını sağlar. Malaya ayıları 20 yıldan fazla yaşayabilir ancak olgunlaşmaları yavaştır. Anneler bir veya iki yavrularını büyütmeye çok özen gösterirler.
Yavruları yaklaşık üç yaşında bağımsız hale gelinceye kadar tekrar hamile kalmazlar. Çoğu ayı türünün erkeklerinin, dişinin çiftleşmeye açık hale gelmesini sağlamak için sıklıkla yavruyu öldürmeye çalışmasının nedeni budur. Bir annenin yavruları varsa erkekle fazla meşgul olmayacaktır.
Malaya Ayısının El Sallaması Ne Anlama Geliyor?
Bu tepki evcil hayvanınızın size patisini vermesi ile aynı anlamı taşımaz. Yalnızca ayılar, rakunlar, primatlar ve bazı kedi familyası gibi tırmanma yeteneği gelişmiş hayvanlar avuçlarını yukarı doğru çevirebilir ve ön kollarını yan yana hareket ettirebilir. Bu onların ağaçlara tutunmalarını sağlar. Geyik, kurt ve at gibi uzun mesafe koşacak şekilde evrimleşen hayvanlar bunu yapamaz.
Güneş ayıları ayı ailesindeki en güçlü tırmanıcılardır. Ayrıca vahşi doğada yalnız olmalarına rağmen güneş ayıları, gruplar halinde barındırıldığında iyi iletişim kurarlar. Aslında insanlar ve goriller dışında sosyal olarak birbirlerinin yüz ifadelerini taklit edebilen tek hayvanlardır.
Angela’nın kendisine el sallayan ziyaretçileri taklit etmesi mümkündür. Ancak bu ayılar sosyal hayvanlar değildir. Normal koşullarda kendilerini tehdit altında hissettiklerinde ayağa kalkıp göğüslerini gösterirler. Bu temelde bölgelerini işgal etmek isteyenlere karşı bir güç gösterisidir. Ancak Angela’nın ziyaretçilere alışık olduğu düşünülünce ilk ihtimal daha olasıdır.
Angela Güneş Ayıları Hakkında Farkındalığı Arttırdı
Angela ile ilgili haberler medyada yer almaya başladığından beri, Huangzhou hayvanat bahçesindeki ziyaretçi sayısı %30 arttı. Bu hikaye sevimli olsa da önemlidir. Güneş ayıları, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği’nin (IUCN) tehdit altındaki türlere ilişkin kırmızı listesinde “savunmasız” olarak listelenmiştir. Bu, güneş ayılarının acilen korunmaya ihtiyacı olduğu anlamına gelir.
Dünyadaki sekiz ayı türünden altısının nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya. Güney Çin, güneş ayılarının doğal yaşam alanının bir parçasıdır ancak Çin’de vahşi doğadan geriye çok azı kalmıştır. Geriye kalan yabani güneş ayısı popülasyonunun çoğunluğu Malezya, Tayland, Laos, Kamboçya, Hindistan, Bangladeş ve Myanmar’da yaşıyor.
Tüm Asya ayı türleri gibi, güneş ayıları da geleneksel tıpta kullanılan safra keselerinden safra elde etmek için avlanmaktadır. Ayrıca pahalı bir lezzet olarak pençeleri de yemeklerde kullanılmaktadır. Her ne kadar bu süreç yasadışı olarak kabul edilse de yaptırımlar yetersizdir. Günümüzde Pandaların korunması, pandaların hem Çin’de hem de yurtdışındaki ikonik statüsünden kaynaklanmaktadır. Neyse ki Angela sayesinde başka bir ayı türü de güneş ayıları da bu süreçten payını alıyor.
Yazının devamında okumaya devam etmek isterseniz: Su Ayısı (Tardigrad): Güneş Var Oldukça Yaşayacak Ölümsüz Canlılar
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Sun bears appear so human-like they are mistaken for people in suits – experts explain. Yayınlanma tarihi: 17 Ağustos 2023. Bağlantı: Sun bears appear so human-like they are mistaken for people in suits – experts explain
- Sun bears mimic faces just like us, and it’s raising some eyebrows. Yayınlanma tarihi: 22 Mart 2019. Bağlantı: Sun bears mimic faces just like us, and it’s raising some eyebrows
- Lecount, Albert L.. “Evidence of Wild Black Bears Breeding while Raising Cubs.” Journal of Wildlife Management 47 (1983): 264.
- Taylor, D., Hartmann, D., Dezecache, G. et al. Facial Complexity in Sun Bears: Exact Facial Mimicry and Social Sensitivity. Sci Rep 9, 4961 (2019). https://doi.org/10.1038/s41598-019-39932-6
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
