Birbiriyle tamamen alakasız üç kelime düşünebiliyor musunuz? Peki ya dört, beş, hatta on? Bir araştırmaya göre basit bir yaratıcılık testi, yaratıcılığın nesnel bir ölçüsü olarak kullanılabilir.
Yaratıcılık genellikle yeni ve faydalı fikirler ortaya çıkarma yeteneği olarak tanımlanır. Ve aslında herkesin belli bir seviyede sahip olduğu bir özelliktir. Yaratıcılık sadece resim çizme veya bir ürün tasarlama yeteneği değildir. Günlük yaşamlarımızda hepimizin yaratıcı düşünmeye ihtiyacı vardır.
Psikoloji ve sinir bilimi araştırmacıları, düşünme süreçlerini ve yaratıcılıkla ilgili beyin bölgelerini belirlemeye başladı. Bulgular yaratıcı bir beynin farklı şekilde “bağlantılı” olduğunu ve yaratıcı insanların genellikle birlikte çalışmayan beyin sistemleriyle daha iyi etkileşime girebildiğini gösteriyor. Ancak bu ilerlemeye rağmen bir sorunun cevabı hala belirsizliğini koruyor. Bazı insanları diğerlerinden daha yaratıcı kılan şey nedir?
Bir İnsanı Diğerinden Daha Yaratıcı Yapan Şey Nedir?
Yaratıcılığı tanımlamak zor, hatta ölçmek daha da zordur. Ancak bilim insanları, yaratıcılığın en azından bir yönünü değerlendirmenin son derece basit bir yolunu bulduklarını düşünüyor. Sadece bir kaç dakika içinde bir kişinin kendi kendine uygulayabileceği bu testin adı “Iraksak İlişkilendirme Görevi ( Divergent Association Task) biçiminde. Aslında nasıl çalıştığını bilmediğiniz zaman daha iyi sonuç veriyor. Bu nedenle öncesinde denemek isterseniz testi yapıp sonrasında okumaya devam edebilirsiniz.
Yaklaşık 2-4 dakika içinde yapabileceğiniz testin uygulama sayfası burada. Ancak ne yazık ki İngilizce olduğunu anımsatalım. Testi yaptığınızı ya da yapmaya zamanız olmadığını varsayarak şimdi detaylara geçebiliriz.
Yaratıcılık Testi Nasıl Çalışıyor?
Çeşitli teoriler, yaratıcı insanların daha farklı fikirler üretebildiğini öne sürer. Eğer bu doğruysa, ilgisiz kelimeleri adlandırmak ve ardından aralarındaki anlamsal mesafeyi ölçmek, farklı düşünmenin nesnel bir ölçüsü olarak hizmet edecektir. Yaratıcılık testi bu fikir üzerine inşa edilmiştir. McGill, Harvard ve Melbourne Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından bu test, yaratıcılığın önemli bir bileşeni olan farklı ıraksak düşünmeyi değerlendirmek üzere tasarlandı.
Bu yaratıcılık testi esnasında yapmanız gereken şey birbiri ile mümkün oldukça ilgisiz 10 şey düşünmenizdir. Yani kedi düşündüyseniz köpek düşünememelisiniz. Mümkün oldukça birbirinden uzak kavramları kısa sürede aklınıza getirmelisiniz. Çünkü ‘kedi ve köpek’ kelimelerinin aralarında ‘kedi ve arabaya’ göre daha kısa bir anlamsal mesafe vardır.
Aklınıza gelen bu kelimeleri gerekli yere yazdıktan sonra bir bilgisayar algoritması, kişinin bulduğu isimler arasındaki bu anlamsal mesafeyi (iki kelimenin birbiriyle ne kadar ilişkili olduğunu) ölçüyor. Kelimeler arasındaki anlamsal mesafe ne kadar büyükse, yaratıcılık puanı da o kadar yüksek oluyor.
Yaratıcılık Testi Sonuçları Bize Ne Söylüyor?
Araştırmacılar 98 ülkeden yaklaşık 9.000 kişiden testi yaptırmalarını istedi ve ardından kelimeler arasındaki ortalama ‘anlamsal mesafeyi’ tahmin etmek için bir algoritma kullandı. Bunun sonucunda yaptıkları analize göre bu yaratıcılık testi, bir kişinin yaratıcılığını tahmin etmede en az mevcut yöntemler kadar başarılı oluyor. Testten alınan yaratıcılık puanları birbirleriyle olduğu gibi diğer yaratıcılık testlerinden alınan puanlarla da korelasyon gösterdi; bu da bunun yaratıcılığı değerlendirmede daha karmaşık araçlar kadar yararlı olduğu anlamına geliyor.
Araştırmacılar, puanlamanın 0 ile 200 arasında değiştiğini ve ortalama puanın 78 civarında olduğunu söylüyor. Gördükleri en yüksek puan ise 107 idi. İlginç bir şekilde, erkekler ve kadınlar arasında puanlarda küçük bir fark vardı; kadınlar daha yüksek puanlar aldı ve her ikisi de yirmili yaşlarında zirveye ulaştı.
Bu yaratıcılık testinin temel faydaları, basit ve hızlı bir şekilde tamamlanması ve önyargıya yol açabilecek herhangi bir insan değerlendirmesini gerektirmemesidir. Ancak araştırmacılar bunun yaratıcılığın her yönünü ölçmediğini belirtmekte ısrar ediyorlar. Ancak yine de denemeye değer.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Measuring creativity, one word at a time. Yayınlanma tarihi: 20 Temmuz 2021. Bağlantı: Measuring creativity, one word at a time
- Beaty, Roger & Kenett, Yoed & Christensen. Alexander & Rosenberg, Monica & Benedek, Mathias & Chen, Qunlin & Fink, Andreas & Qiu, Jiang & Kwapil. Thomas & Kane, Michael & Silvia, Paul. (2018). Robust Prediction of Individual Creative Ability from Brain Functional Connectivity. Proceedings of the National Academy of Sciences. 115. 10.1073/pnas.1713532115.
- New study reveals why some people are more creative than others. Yayınlanma tarihi: 15 Ocak 2018. Kaynak site: Conversation. Bağlantı: New study reveals why some people are more creative than others
- Olson JA, Nahas J, Chmoulevitch D, Cropper SJ, Webb ME. Naming unrelated words predicts creativity. Proc Natl Acad Sci U S A. 2021 Jun 22;118(25):e2022340118. doi: 10.1073/pnas.2022340118. PMID: 34140408; PMCID: PMC8237676.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
