Dünyadaki her ülke iklim değişikliğiyle kendi yöntemleriyle az ya da çok mücadele ediyor. Ancak, bu çabaların toplamı bile pek de yeterli görünmüyor. Ancak küçücük bir ülke devrim niteliğindeki iklim değişikliği politikalarıyla bunu başardı. Bu olağanüstü ülke Bhutan Krallığı. Himalayalar’ın içinde yer alan Bhutan, dünya haritasında zar zor görülebilir. Burası, küçük bir ülke olmasına rağmen, resmi olarak karbon negatif olan ilk ve tek ülkedir.
Bhutan, Butan, resmi adıyla Bhutan Krallığı, Güney Asya’da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu Himalayalarda bulunan ülkenin batısında ve güneyinde Hindistan, kuzeyinde ise Çin’in Tibet bölgesi yer alır. Bhutan bir çok anlamda dünyada ilklere imza atmış ilginç bir ülkedir. Anayasal monarşi ile yönetilir. Bhutan kralları ülkelerinde demokrasiyi önemser.
Ayrıca kalkınmayı Gayri Safi Milli Hasıla yerine Gayri Safi Milli Mutluluk temelinde ölçen tek ülkedir. Bhutan krallığı için mutluluk, Batı mutluluğundan farklıdır. Bhutanlı yetkililer, ülkenin değerleri ve kültürü ile el ele gitmedikçe herhangi bir ekonomik büyümenin sürdürülebilirliğine inanmazlar. Ayrıca yasaları ise halkın oluşturduğu Gayrisafi milli mutluluk komisyonu ile belirler.
İnsanların iç huzuruyla ilgilenmek adına 2008 yılında Milli Mutluluk komitesi kuruldu. Dahası, ülkede ayrıca Mutluluk Bakanlığı da var ve Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) belirlenmesine benzer şekilde, Gayri Safi Milli Mutluluğu ölçüyorlar. Bu sayede, finansal ve zihinsel değerler arasındaki denge ile yaşam kalitesini belirliyorlar.
Bhutan’da, sokakta yaşayan kimse yok. Ayrıca bu ülkede yaşayan biri evini kaybettiği takdirde kendilerine bir ev inşa edip ekip dikebilecekleri ve üreterek yaşamlarını idame ettirebilecekleri bir toprak parçası verecek olan Krala gitmeleri yeterli.
Kaynaklarının kıtlığına rağmen, Bhutan onları etkili bir şekilde kullanır. Sınırsız sanayileşmeye gitmek yerine, Bhutan Krallığı ekonomik büyümeyi sosyal kalkınma, çevresel sürdürülebilirlik ve kültürel koruma ile dengelemeyi seçer. Bhutan’da eğitim ve sağlık hizmetleri herkes için ücretsizdir. Bu hizmetlerin tamamı devlet tarafından sağlanmaktadır. Son olarak ve en önemlisi, Bhutan Krallığı başta da dediğimiz gibi karbon negatif bir ülkedir.
Karbon Negatif Olmak Ne Anlama Gelir?
Günümüzde tüm dünya “bio” etiketiyle meşgul olurken Bhutan Krallığı bu sorunla ilgilenmiyor. Çünkü ülkede herhangi bir kimyasal ürünü ithal etmek veya kullanmak yasalara aykırı. Yani kullandıkları her şey ülke içinde yetiştiriliyor ve tamamen doğal.
Bhutan’ın karbon ayak izi sadece 2,2 milyon ton CO2’dir. Ayrıca, topraklarının %72’sini orman örtüsüne ayırmıştır. Ülkenin Anayasası, Bhutan’ın ormanlık alanlarının asla %60’ın altına düşmemesini sağlamak için değiştirilmiştir. Üstelik Bhutan sadece mevcut ağaç örtüsünü korumakla kalmamış, ağaçlandırmayı sürekli biçimde de teşvik etmiştir. 2015 yılında, Butan’da insanlar bir saat içinde 50.000 ağaç dikerek bir dünya rekoruna imza attılar. Ormanlarda avcılık, madencilik ve kirliliğe karşı katı kurallar bulunmaktadır.
Bhutan hükümeti, yakacak odunlardan kaynaklanan karbondioksit üretimini engellemek için çiftçilerine ücretsiz elektrik veriyor. Ülke, bu elektriği, Bhutan’ın bol olduğu nehirleri aracılığıyla üretiyor. Nehirler tamamen temiz ve yenilenebilir bir enerji kaynağıdır. Bhutan aslında o kadar çok hidroelektrik üretiyor ki, aslında komşu bölgelere enerji ihraç ediyor. Bunu yaparken Bhutan, çevredeki alanların karbon yoğun yöntemlerle enerji üretmemesini sağlıyor.
Tüm bunların ötesinde, 2030’a kadar Bhutan, sıfır sera gazı emisyonuna ulaşma ve sıfır atık üretme sözü bile veriyor. Sonucunda bu ülke dünyanın geri kalanının takip etmesi için harika bir örnek. Kesinlikle küresel bir alkışı hak ediyorlar.
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- Bhutan measures prosperity by gauging its citizens’ happiness levels, not the GDP; yayınlanma tarihi: 14 Aralık 2012; Bağlantı: https://www.theguardian.com
- This Country Isn’t Just Carbon Neutral … It’s Carbon Negative; yayınlanma tarihi: 16 Şubat 2016; Bağlantı: https://www.ted.com/
- This Country Isn’t Just Carbon Neutral … It’s Carbon Negative; yayınlanma tarihi: 19 Mart 2016; Bağlantı: https://www.ecowatch.com/
- 14 Facts About Bhutan — a Country With Free Healthcare and No Homeless People; https://brightside.me/
Dip Not:
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım
Matematiksel
