Güneş Sistemi’nde “cehennem” kelimesinin karşılığı Venüs gezegeni gibidir. Üstelik Venüs, Güneş’e en yakın gezegen de değildir. Ancak Güneş Sistemi’nin en sıcak gezegenidir.
Venüs boyut ve yoğunluk açısından Dünya’ya çok benzer. Ancak benzerlik sadece bundan ibarettir. Venüs Dünya’dan tamamen farklı bir atmosfere sahiptir. Bunun sonucunda yüzey ısısı 465 dereceleri bulur. Bu da onu Güneş Sistemi’nin en sıcak gezegen haline getirir.
Venüs, Güneş’e yakınlığı ve yoğun atmosferi onu güneş sistemimizin en sıcak gezegeni yaptığı için bir istisnadır. Bu grafik, güneş sistemimizdeki çeşitli yerlerin ortalama sıcaklıklarını göstermektedir.
(Gezegenler ölçekli değil.) Kaynak: Solar System Temperatures
Gün boyunca gezegenler Güneş’ten enerji emer, ancak hem gündüz hem de gece boyunca enerjiyi uzaya geri yayarlar. Bu nedenle sıcaklıklar gündüzleri artar ve geceleri azalır. Ancak bir gezegenin sıcaklığını belirleyen tek parametre Güneş’e yakın olması değildir. Ancak genel olarak bir gezegenin sıcaklığının Güneş’ten uzaklığıyla orantılı olarak azaldığı fikri doğrudur.
Venüs Gezegeni Neden Bu Kadar Sıcaktır?
Güneşe en yakın olan gezegen Merkür de elbette çok sıcaktır. Merkür yörüngesini sadece 88 Dünya gününde tamamlar ve gün boyunca 427 °C gibi muazzam bir sıcaklığa ulaşır. Ancak Merkür kendi etrafında çok yavaş döner. Güneş’ten korunan tarafı bu zamanlarda -173 °C civarında olur ve bu sıcaklığı uzun süre korur.
Venüs, Merkür’e göre Güneş’ten iki katı kadar uzaktadır ve Güneş’in etrafında dönmesi yaklaşık 225 Dünya günü sürer. Aynı zamanda Merkür’den bile daha yavaş döner. Ancak Venüs’ün sıcaklığını ölçtüğünüzde bir sürprizle karşılaşırsınız: Venüs gece gündüz her zaman aynı sıcaklıktadır ve ortalama 465 °C civarındadır. Bu da onu Merkür’den bile daha sıcak yapar.
Bu garip olayı ilk keşfettiklerinde astronomlar oldukça şaşırmıştı. Ancak günümüzde bunun nedenini biliyoruz. Dünyada alışık olduğumuz konforumuzu atmosferimize borçluyuz. Atmosfer olmasaydı yaşam olmazdı. Gezegenimiz gündüzleri Güneş’in kavurucu ışınları ve radyasyonuyla ısınır ve geceleri buz gibi soğuk olurdu. Sera gazları uygun yoğunlukta olduğu için Güneş ısısının sadece hayatı destekleyecek kadarını gezegende tutuyor ve bu sayede hayatta kalabiliyoruz.
Venüs Gezegeni Neden Bu Kadar Sıcaktır?
Bir gezegenin atmosferinin olmaması durumunda gezegene ne olduğunu anlamak için aslında Mars gezegenine bakılması yeterlidir. Mars gezegeni atmosferini kaybetmiştir. Bunun tersine Venüs gezegeninin ise atmosferi kalınlaşmıştır. Merkür’ün atmosferi yokken, Venüs’ün Dünya’nınkinden yaklaşık 90 kat daha kalın olan çok önemli bir atmosferi vardır. Daha kalın atmosfer daha fazla sera etkisi anlamına da gelir.
Venüs, yalnızca Dünya’nınkinden kat kat daha kalın bir atmosfere sahip olmakla kalmıyor, aynı zamanda karbondioksit gibi çok büyük miktarlarda kızıl ötesi soğurucu gazlarla yüklü. Ek olarak son derece kalın, bulut katmanlarıyla örtülü.
, esas olarak sülfürik asit bulutları ve yalnızca eser miktarda su içeren karbondioksitten oluşan
cehennem gibi bir atmosfere sahiptir .
Kalınlığı 20 km’den fazla olan bu sülfürik asit sisi, gezegeni çevreleyerek ısının büyük çoğunluğunu hapsediyor. Tüm bunların sonucunda diğer gezegenlerin aksine uzun geceler boyunca sıcaklık gezegenden kaçamıyor.
yerçekimi bakımından benzerdirler. Venüs gezegenimizden sadece biraz daha küçüktür ve Dünya’nın yaklaşık %80’i kadar bir kütleye sahiptir. Venüs bir gaz gezegeni değil, kayalık bir gezegendir. Venüs’ün içi, yaklaşık 6.000 km)genişliğinde metalik bir demir çekirdekten
yapılmıştır. Venüs’ün erimiş kayalık örtüsü kabaca 3.000 km kalınlığındadır. Venüs’ün kabuğu çoğunlukla bazalttır ve ortalama olarak10 ila 20 km kalınlığında olduğu tahmin edilmektedir.
Venüs Gezegeni Bu Kadar Sıcaksa Bu Bilgileri Nasıl Öğrendik?
İnsanlık Güneş Sistemi’ndeki tüm gezegenlere uzay sondaları gönderdi, Venüs de bunlardan biriydi. Her ne kadar Mars düzeyinde ilgi çekici olmasa da, Venüs de uzay araştırmalarından payını aldı. Venüs’e gelen ilk uzay aracı 1962’de gezegenin yörüngesine oturan Mariner 2 uzay sondası idi.
1970’de bir Rus uzay aracı olan Venera 7 gezegen üzerine başarıyla indirildi ve Venüs yüzeyinde yanmadan önce 23 dakika veri yolladı. Veriler yüksek sıcaklığı onaylıyordu. Atmosfer basıncı Yer’in atmosfer basıncından 90 kat daha fazlaydı. On yıl sonra Venera 13 sayesinde Venüs yüzeyinin renkli fotoğraflarını görebildik.
Ancak Venüs’ü Mars kadar çok ziyaret etmedik. Bunun nedeni de metali bile eriten yüzey sıcaklığı ve zehirli asit yağmurları. Gezegene gönderilen birkaç uzay aracı çok az bilgi toplayabildi. JAXA 2015’te Venüs yörüngesine Akatsuki yörünge aracını oturttu ve bu araç halen aktif olarak çalışıyor. Kalın bulut tabakaları nedeniyle içeride neler olup bittiğini bilmek tam olarak mümkün olmasa da bu cehennem gezegeni hakkında da günümüzde bir çok bilgiye sahibiz.
Sonuç olarak;
Roma aşk ve güzellik tanrıçası adını alana Venüs günümüzde artık yaşanmaz bir haldedir. Dünya aynı kaderi paylaşma riski altında olmasa da, Venüs hem Güneş Sistemimizdeki en sıcak gezegen hem de kontrolden çıkmış bir sera etkisi hakkında uyarıcı bir hikaye olarak karşımızda durmaktadır.
Bilim insanları milyarlarca yıl önce Venüs’ün yaşanabilir ve günümüz Dünya’sına oldukça benzer olabileceğini düşünüyorlar. Hatta sonrasında onaylanmasa da 2020’de gezegenin bulutlarında bazılarının yaşam belirtisi olduğunu düşündüğü fosfin isimli bir kimyasalın keşfedildiğini açıklamışlardı. Yaşam olup olmadığını kesin bilemezsek de geçmişte gezegen koşullarının günümüzdekinden daha iyi olduğunu biliyoruz.
Güneş, atmosfer ve gezegenin kaderi arasındaki bağlantı, Güneş Sistemimizdeki her gezegeni etkileyecektir. Bu durumdan dünyamız da muaf değildir.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Venus: The scorching second planet from the sun. Yayınlanma tarihi: Bağlantı: https://www.space.com/
- Surprise: Mercury isn’t the Solar System’s hottest planet. yayınlanma tarihi: 2 Mart 2022; Bağlantı: https://bigthink.com/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
