Astronomi

Nasa 16 Psyche Asteroidine Neden 10.000 Katrilyon Dolar Değer Biçiyor?

60 günden daha kısa bir süre içinde NASA ve SpaceX, 16 Psyche adlı bir asteroit hakkındaki gerçeği ortaya çıkarmak için Mars ve Jüpiter arasındaki ana asteroit kuşağına bir uzay aracını fırlatmaya hazırlanıyor. Roketin fırlatılması planlanan tarih ise 5 Ekim. Ancak bu roketin Ağustos 2029’da asteroide varması hedefleniyor. Çünkü 16 Psyche asteroidi, Dünya’dan yaklaşık 370 milyon kilometre uzakta bulunuyor.

İlk olarak 17 Mart 1853’te İtalyan gökbilimci Annibale de Gasparis tarafından keşfedilen ve görüntüsü biraz da patatese benzeyen bu asteroit adını Antik Yunan mitolojisinde ruhun tanrıçası olarak bilinen Psyche’den almıştır.

Psyche, yaklaşık 226 kilometrelik çapa ve 165.800 kilometrekare yüzey alanına sahip, metalik bir asteroittir. Temsili bir çizim görüyorsunuz.

Normalde asteroitlerin çoğu kayalardan veya buzdan oluşmaktadır. Ancak kütlesi, Ay’ın yüzde biri kadar olan 16 Psyche asteroidi bir istisnadır. Bu asteroidin yaşamına bir gezegen adayı olarak başladığı ancak gelişimini tamamlayamadığı düşünülmektedir. Tüm bunlar da ilginç bir şey yok, neden bu asteroit ilgimizi çekiyor diye düşünüyorsanız aslında çok da mantıklı bir sebebimiz var.

16 Psyche altın, demir ve nikelden oluşuyor

16 Psyche, muhtemelen demir, nikel ve altından oluşan nadir bir metal asteroittir, ancak bu yalnızca parlaklığının teleskoplarla yapılan gözlemlerine dayanmaktadır. Kimi tahminlere göre değeri yaklaşık 10 kentilyon dolar civarındadır.

Güneşimiz 4.6 milyar yıl önce gaz ve toz bulutsularının yoğunlaşmasıyla oluşmuştur. Bu noktada materyalin çoğu Güneşin yapısına katılmış, geriye kalanlar ise Güneşin etrafına düzensiz bir şekilde dağılmıştır. Zaman geçtikçe arta kalan bu toz ve gazlar bir araya gelerek gezegenleri oluşturmuştur. Asteroitler de Güneş Sistemi’nin oluşumundan arta kalan malzemedir. Yani, asteroitler ve Dünya gibi gezegenler aynı başlangıç ​​maddelerinden oluşmuştur.

16 Psyche olarak bilinen asteroitin 10 kentilyon dolar değerinde altın, demir ve nikelden oluştuğu tahmin edilmekte

Dünya’da yerçekimi, kabaca üç buçuk milyar yıl önce demir ve nikel gibi ağır elementleri Dünyanın çekirdeğine hapsetmiştir. Bu durum da bu değerli elementlerin daha az yer almasına sebep oldu. Ancak aynı durum asteroidler için geçerli değildir.

Yaklaşık 3.8 ve 4.1 miyar yıl önce ağır bombardıman periyodunda asteroidler oldukça dengesiz biçimde Güneş sistemindeki diğer gezegenler ile çarpıştı. Bu çarpışmalar değerli metallerinin yer değiştirmesine sebep olmuştur. Bu durumda asteroitleri oldukça zengin hale getirmiştir.

Güneş sistemi içerisinde yaklaşık 150 milyon asteroit var. Tabii ki bu sayı sadece 100 metre veya daha büyük çapa sahip olanların sayısı. Genel olarak C-tipi, S-tipi ve M-tipi olmak üzere 3 kategori içerisinde değerlendirilirler.

C-tipi olanlar kil ve silikatları, S-tipi olanlar silikatlar ile demir-nikel cevherlerini, M-tipi ise genel olarak metalleri içerir. Bu asteroitlerin %75 kadarı C-tipi, %17’si S-tipi sınıfındadır. Geriye kalan %8’lik kısım ise M-tipi asteroit sınıfına dâhildirler.

16 Psyche, esas olarak demir ve nikelden oluştuğu düşünülen şimdiye kadar gözlemlenen en büyük M tipi asteroiddir. Ancak bu noktada bilim insanlarının içerdiği değerli madenlerin oranı konusunda hem fikir olmadığını hatırlatmak önemlidir.

Asteroit gerçekten 10.000 katrilyon dolar değerinde mi?

Henüz asteroit madenciliği yapamasak da bu görev sayesinde ilk defa metalden olduğu düşünülen olası bir gezegen kalıntısını yakından inceleyeceğiz.

Eğer gözlemlerde yanılmadıysak ve burada olduğu düşünülen değerli malzemeleri dünyaya nakletmeyi başarırsak cevap evet. Ancak ne yazık ki bu asteroidi dünyamıza getirmenin bir yolu yok. Asteroit bir şekilde gezegenimize getirilebilsek ve barındırdığı kaynakları çıkartabilsek bu muhtemelen piyasaların çöküşü anlamına gelecektir. Yani bu aslında pek de talep edilen bir durum da değil. Peki o zaman neden gidiyoruz sorusuna geri dönelim.

NASA’nın misyonu bilimseldir. Amaç gezegen çekirdekleri ve gezegenlerin nasıl oluştuğu hakkında daha fazla şey öğrenmeye yöneliktir. Uzay aracı, Mars ve Jüpiter arasındaki Ana Asteroit Kuşağı’na altı yıllık bir yolculuğa çıkmadan önce Ekim ayında bir SpaceX Falcon Heavy roketiyle fırlatılacak. Uydu daha sonra 26 ay boyunca asteroitin yörüngesinde dönecek. Bu süreçte tarihini ve mineral bileşimini öğrenmek için yapısını inceleyecek ve fotoğraflayacak.

Sonuçta, metal asteroitler güneş sisteminde yaygın olarak bulunmuyor. Bu nedenle bilim insanları, 16 Psyche’yi incelemenin, bir gezegenin iç kısmının gerçekte nasıl göründüğüne dair bir bakış açısı sunacağını düşünüyor.


Kaynaklar ve ileri okumalar


Size Bir Mesajımız Var!

Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.

Matematiksel

Sibel Çağlar

Merhabalar. Matematik öğretmeni olarak başladığım hayatıma 2016 yılında kurduğum matematiksel.org web sitesinde içerikler üreterek devam ediyorum. Matematiğin aydınlık yüzünü paylaşıyorum. Amacım matematiğin hayattan kopuk olmadığını kanıtlamaktı. Devamında ekip arkadaşlarımın da dahil olması ile kocaman bir aile olduk. Amacımıza da kısmen ulaştık. Yolumuz daha uzun ama kesinlikle çok keyifli.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu