Marie Antoinette Sendromu olarak bilinen, tıbbi adıyla Canities Subita, oldukça nadir ve gizemli bir durumdur. Bu sendromda kişinin saçları ya da vücut kılları kısa bir süre içinde aniden beyazlar. Tarih boyunca bu değişim, aşırı şok, yoğun üzüntü ya da büyük stresle ilişkilendirilmiştir.
Ancak günümüzde birçok doktor, bu kadar kısa sürede yaşanan dramatik bir saç renginin değişimini yalnızca psikolojik etkenlerle açıklamanın mümkün olmadığı görüşündedir. Bu nedenle, tarih boyunca farklı tıbbi nedenler de araştırılmıştır.
Yine de durum, 1800 yılından bu yana belgelenmiş olan 84 kişide gerçekten gözlenmiştir ve bu vakalar, bu nadir ve hâlâ tam olarak açıklanamamış sendromun varlığını inkâr edilemez kılar.
Marie Antoinette Sendromu Adı Nerden Geliyor?
Tarihte daha eskiye dayanan bazı vakalar bulunsa da, en çok dikkat çeken ve sembolleşen örnek, Fransız Kraliçesi Marie Antoinette’in yaşadığı rivayet edilen durumdur. Efsaneye göre, 1793 yılında henüz 35 yaşındayken giyotinle idam edilmeden bir gece önce, Marie Antoinette’in doğal saçları (ki genelde gösterişli ve pudralı peruklarının altında gizlenirdi) bir gecede tamamen beyazlamıştır.
Marie Antoinette’in son günlerinde yanında bulunan kişilerden biri, baş nedimesi Henriette Campan’dı. Campan, daha sonra yazdığı anılarında kraliçeyle ilgili şu gözlemde bulunur: “Majesteleriyle Varennes yolculuğundaki felaketin ardından ilk karşılaştığımda yüz hatlarında büyük bir değişiklik yoktu. Ancak bana ilk nazik sözlerini söyledikten sonra başlığını çıkardı ve üzüntünün saçları üzerindeki etkisini görmemi istedi.”
Tarihte Marie Antoinette Sendromu Vakaları
Marie Antoinette Sendromu’na dair kayıtlar, en az 16. yüzyıla kadar uzanıyor. Her seferinde ortak nokta aynı: Yoğun stres, büyük kayıp ya da ani bir travmanın ardından gelen ani saç beyazlaması. Bu durumun sadece yaşlılara özgü olduğu düşünülse de, tarih bize her yaştan insanın etkilenebileceğini gösteriyor.
Örneğin, İskoçya Kraliçesi Mary’nin idamından sonra başındaki beyaz saçların kalabalık tarafından fark edildiği anlatılır. Bir başka örnek de Sir Thomas More. İngiltere’deki infazından hemen önce saçlarının tamamen beyazladığı söyleniyor.
Daha yakın dönemden örnekler de bu ilginç olgunun gerçekliğine işaret ediyor. 1902 tarihli bir rapora göre, 22 yaşındaki bir kadının sağ kasık bölgesindeki tüyleri, tanık olduğu vahşi bir cinayetin ardından bir gecede beyazlamış.
1915 yılında ise, patlamadan sağ kurtulan 23 yaşındaki bir Fransız asker, olaydan kısa bir süre sonra kafasının sadece sol tarafında beyaz saç tutamlarının çıktığını fark etmiş. İlginçtir ki, bu beyazlık vücudunun en çok hasar gören kısmına denk geliyormuş. Her iki olayda da beyazlayan saçlar bir daha eski rengine dönmemiş.
Marie Antoinette Sendromu Mümkün müdür?
Günümüzde pek çok doktor, Marie Antoinette Sendromu’nu daha çok bir efsane olarak değerlendiriyor. Tıp literatüründe ara sıra benzer vakalar yer alsa da, çoğu uzman saç telinin zaten canlı bir doku olmadığını, bu yüzden doğrudan stresten etkilenmesinin pek olası olmadığını savunuyor.
Bu bakış açısına göre, stresin saç üzerindeki etkisi ani değil, zamanla ortaya çıkan bir beyazlama şeklinde olurdu. Şüpheciler ise bugüne ulaşan ünlü vakaların büyük ölçüde tarihçilerin anlatılarına dayandığını, yaşananların arkasında başka fiziksel ya da tıbbi nedenlerin olabileceğini düşünüyor.
Bilim insanlarının bir kısmı, ani beyazlamaların bazılarını “alopecia areata” adlı bir hastalıkla açıklamaya çalıştı. Bu durumda, pigmentli (renkli) saçlar dökülür, beyaz olanlar kalır. Ama bu geçici bir durumdur — pigmentli saçlar yeniden çıktığında saç rengi normale döner. Oysa tarihî vakalarda beyaz kalan saçların kalıcı olduğu anlatılır. Bu da açıklamayı tekrar havada bırakıyor.
Bazı sağlık sorunları da ani saç beyazlamasıyla ilişkilendiriliyor. Örneğin, vitamin eksiklikleri ya da çölyak hastalığı saç renginde geçici değişimlere neden olabiliyor. Ancak bunlar genellikle geçici durumlar. Bazıları, saçın beyazlamasını vitiligo hastalığıyla ilişkilendiriyor. Ama birçok Marie Antoinette Sendromu vakasında hastalar, ciltlerinde hiçbir renk değişimi yaşamadıklarını söylüyor.
Sonuç olarak
Yani eldeki açıklamalar hâlâ tatmin edici değil. Bu da sendromu hâlâ çözülememiş, gizemli bir fenomen olarak bırakıyor.
Kaynaklar ve İleri okumalar için:
- Can Marie Antoinette Syndrome Really Turn Your Hair White From Fright?. Yayınlanma tarihi: 28 Aralık 2021; Bağlantı: https://allthatsinteresting.com/
- Zhang B, Ma S, Rachmin I, He M, Baral P, Choi S, Gonçalves WA, Shwartz . Fast EM, Su Y, Zon LI, Regev A, Buenrostro JD. Cunha TM, Chiu IM, Fisher DE, Hsu YC. Hyperactivation of sympathetic nerves drives depletion of melanocyte stem cells. Nature. 2020 Jan;577(7792):676-681. doi: 10.1038/s41586-020-1935-3. Epub 2020 Jan 22. PMID: 31969699; PMCID: PMC7184936.
- Nahm M, Navarini AA, Kelly EW. Canities subita: a reappraisal of evidence based on. 196 case reports published in the medical literature. Int J Trichology. 2013 Apr;5(2):63-8. doi: 10.4103/0974-7753.122959. PMID: 24403766; PMCID: PMC3877474.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
