Hayvanlar aleminin en akıllı canlıları denildiğinde ilk akla gelenler maymunlar, yunuslar, köpekler ya da fillerdir. Peki kargaları hiç duydunuz mu? Eğer duymadıysanız bu yazımız sizi oldukça şaşırtacaktır. Kargaların zekâsının tanınması yeni değildir. Karga ölü yapraklar altında ince bir dalla böcek ve tırtıl arar; cevizleri yüksekten yere düşürerek kırar. Bunu bir çok kişi zaten gözlemlemiştir. Kargalar, tüm kuş türleri arasında beyin/vücut oranı en büyük kuş olarak kabul edilmesine rağmen, bir karganın beyni sadece insan başparmağı büyüklüğündedir. Bu yüzden karga zekası ne kadar olabilir ki? Bir kaç araştırmanın ışığında aktarmaya çalışalım.
Kargalar Neleri Başarır?
İnsanların Yüzlerini Tanırlar
Bir kargayı diğerinden ayırt edebilir misin? Biraz zor ama bu karga için sorun değil. Çünkü kargalar insan yüzlerini tanırlar. Yapılan bir çalışmada Seattle kentinin farklı bölgelerinden, 15 karga yakalandı. Kafeslere konulan bu kargalar devamında yüzlerine maske takan araştırmacılar tarafından korkutuldu. Devamında bu kargalar işaretlenerek tekrar doğaya salındılar. Salınan kargalar, güvenli bir mesafeyi geçtikten sonra, maskeli araştırma görevlisine karşı agresif davranışlar göstermeye başladı. Maskeli görevli ne zaman sokak aralarında dolaşmaya çıksa, kargaların saldırısına maruz kaldı. Görevli bir süre sonra farklı maskeler takıp sokak aralarında dolaşmaya çıkınca kargalar herhangi bir tepki göstermedi.
Sizin Hakkınızda Diğer Kargalarla Konuşurlar
Yan yana bulunan ve sizi izleyen kargalar muhtemelen hakkınızda konuşuyorlardır. Yukarıda aktardığımız çalışmaya dahil olmayan diğer kargalar, araştırma görevlisiyle aralarında hiçbir sorun bulunmamasına rağmen, sadece diğer kargaların yönlendirilmesi ile görevlileri gagalamaya başlamış ve taciz etmişti. Yani tek bir karganın size kızması bir mahalle dolusu kargayı size musallat etmeye yetecektir.
Sizin Ne Yaptığınızı Hatırlarlar
Kargaların hafızalarının ne kadar güçlü olduğuna dair bir başka çalışma Ontario Chatham’da yapıldı. Yaklaşık yarım milyon karga, her yıl göç yolu üzerindeki Chatham’daki tarım alanlarını tahrip etmekteydi. Kasabanın belediye başkanı kargalara karşı savaş ilan edip onları avlamaya başladı. Sonraki yıllarda kargalar Chatham’ı pas geçip artık vurulmayacak yükseklikte uçmaya başladılar. Ancak belediye başkanı, kargaların şehrin üstünden uçarken, pislik bırakmasını engelleyememişti.
Araç-Gereç Kullanıyorlar ve Sorunları Çözüyorlar
Kargalar ustaca araçlar üretebilir. Çubukları mızrak ve kanca olarak kullanmanın yanı sıra, daha önce hiç telle karşılaşmamış olsalar bile alet yapmak için teli bükebiliyorlar. Mesela, dal parçaları onlar için kullanışlı bir alet olabilir. Karga çalılıklarda uçarak ucu kıvrık bir dalcık arar. Gagasıyla bu dalı kopardıktan sonra onun yapraklarını temizler ve kabuğunu soyar. Sonra bu dalı ağaç kovuklarına sokarak oradaki tırtıl, örümcek ve böcekleri dışarı çıkarır ve bu nefis yemekleri mideye indirir.
Aşağıda izleyebileceğiniz deney sisteminde kargaların, bir tüpün içerisinden bir çubukla taş alıp, aldıkları taşı da başka bir platformdan et almak için kullanmaları gerekiyor. Kargalar sistemi baştan görmüyorlar, et ve çubuk barındıran tüplerin yerleri de her seferinde değiştiriliyor. Böylece kargaların ezbere hareket etmesi de engelleniyor. Ancak gözlemlenebileceği gibi kargalar tüm görevlerde çok başarılı. İzlemek isterseniz: https://www.youtube.com/watch?time_continue=23&v=k0Wxww9rub4&feature=emb_logo
Geleceği Planlayabiliyor ve Yeni Durumlara Uyum Sağlıyorlar
Geleceği planlamak sadece insanlara has bir özellik değildir. Örneğin sincaplar aç kalmamak için fındıkları depolarlar. Ancak kargalar sadece geleceği planlamakla kalmaz aynı zamanda diğer kargaları da düşünürler. Bir karga bir yiyeceği yakaladığında izlenip izlenmediğini anlamak için etrafına bakar. İzlendiğini fark ettiği anda yiyeceği tüylerinin arasına saklar. Daha gizli bir köşe bulmak üzere uçar. Eğer bir karga başka bir karganın yiyecek yakaladığını görürse kesinlikle bu numarayı yutmaz ve yiyeceğe ulaşana kadar onu takip eder.
Kargalar insanın egemen olduğu bir dünyada yaşama adapte olmuşlardır. Ne yaptığımızı izliyor ve bizden öğreniyorlar. Kargaların trafik şeritlerine fındık attıkları, bu şekilde kabukların ezilerek içindeki fındığa ulaşıp onları yedikleri gözlenmiştir. Trafik ışıklarını izleyerek sadece yaya ışığı yandığında fındık içlerini toplamaya başladıkları görülmüştür. Bu durum bile kargaların birçok yayadan daha akıllı olduklarını göstermektedir. Kargaların restoranların çöp atma saatlerini ezberleyip takip ettikleri ve böylece artıklardan istifade ettikleri de bilinmektedir.
Genel Olarak Karga Zekası
- Bilim insanlarına göre, karga zekası yedi yaşındaki bir çocuğun zekasına denktir.
- Kargalar, kuzgunlar ve diğer corvidler, primat ailesinden olmayıp alet yapabilen tek türdür.
- Soyut akıl yürütme, karmaşık problem çözme ve grupça karar verme becerisine sahiptir.
- Kargalar kin tutma, yas tutma, aynada kendini tanıma, objeleri saklama gibi eski memelilere özgü olduğu düşünülen davranışlar sergilerler.
- Araştırmacılara göre kargaların zekalarının bu seviyede gelişmesinin nedeni, aileleriyle en az dört yıl beraber kalmaları. Bu, insanlar için 20 yıllık bir süreye denk geliyor. Bu sürede yetişkinler, besin sağlamaya devam ederek yavru kargalara oynama ve öğrenme için daha fazla zaman tanıyor ve zihinsel açıdan yardımcı olacak eylemlerde bulunmalarını sağlıyor. Bu da, yavru kargalara beyin gelişimi için uzun bir süre tanıyor.
Göz Atmak İsterseniz
Kaynaklar ve İleri Okumalar:
- 9 Ways Crows Are Smarter Than You Think; https://www.thoughtco.com/
- Crows are smarter than you think; https://www.eurekalert.org/
Matematiksel
