Yediğiniz yiyecek, içtiğiniz su, soluduğunuz hava ve vücudunuzun aldığı diğer her şey, yaşamınız boyunca yeni moleküller, yeni hücreler ve vücudunuzun yeni parçalarının yaratılması için hammadde olarak kullanılmaktadır. Ve kuşkusuz ki bunların bir yerlerden gelmesi gerekecektir. Vücudunuzun herhangi bir yerindeki bir atomun Mısır’daki bir Firavun ‘un ya da İngiltere’deki bir Kralın parçası olma ihtimali de oldukça fazladır.
Yukarıdaki cümle aklınızı karıştırdıysa, öncelikle bizim ne olduğunuza dair yanlış önyargılardan kurtulalım. Vücudunuzu düşündüğünüz zaman aklınıza kemikleriniz, kaslarınız, deriniz ve diğer organlarınız gelecektir. Ancak hücresel açıdan bakıldığında tüm bunlar, vücudunuzdaki hücrelerin yalnızca %4’ü kadardır. Peki geri kalan %96 nedir? Bu yüzde kan hücreleri ve bakteriler arasında oldukça eşit bir şekilde paylaşılmıştır.
Çoğu kırmızı kan hücresi olan bu kan hücreleri parçalanmadan, atılmadan ve yerlerine kemik iliğinizde üretilen yeni hücreler gelmeden önce 120 gün kadar yaşar. Cildinizin her santimetrekaresinde de muhtemelen bir milyon, sindirim sisteminizde ise trilyonlarca bakteri vardır. Ancak daha temel düzeyde bu hücreler moleküllerden, onlar da atomlardan oluşur. Sanırız konunun Tutankamon ile bağlantısınız anlamaya başladınız!
Vücudumuzda Hangi Elementler Var?
Her bir hücrenizi oluşturan atomlar, hatta kemiklerinizi oluşturan kalsiyum bile çok nadiren vücudunuzda ömür boyu kalır. Bunun yerine parçalanır, kan dolaşımınıza dahil olur. Sonrasında karaciğeriniz ve böbrekleriniz tarafından filtrelenir ve devamında vücudunuzdan atılır. Bu esnada vücudunuza yeni atomlar dahil olur ve bu sayede de döngünün devam etmesi sağlanır.
Bugünkü vücudunuzla 7 yıl önceki vücudunuza bakacak olsaydınız, atomlarınızın %99,999’undan fazlasının farklılaştığını görürdünüz! Ancak herhangi bir zamanda vücudunuz yaklaşık olarak en çok aşağıdakilerden oluşur:
- 1,7 × 10²⁷ oksijen atomu,
- 8,4 × 10²⁶ karbon atomu,
- 4,3 × 10²⁷ hidrojen atomu,
- 7,7 × 10²⁵ nitrojen atomu,
Gördüğünüz gibi vücudumuzdaki en yaygın elementler arasında oksijen, karbon, hidrojen ve nitrojen bulunmaktadır. Oksijen ve hidrojenimizin neredeyse tamamı içtiğimiz sudan ve soluduğumuz havadan gelir. Ancak karbon ve nitrojenimizin neredeyse tamamı yediğimiz yiyeceklerden gelmektedir.
Suyun ve havanın döngüsel olduğunu hepimiz biliyoruz. Yani bugün solduğunuz hava moleküllerinin arasında Sezar’ın son nefesinde ağzından çıkan havadan da vardır. Hava ve su molekülleri oldukça hızlı ve kolay bir şekilde eşit bir şekilde dağılır. Bu da muhtemelen şu anda ciğerlerinizde yaşayan herhangi bir insanın akciğerlerinde bulunan bir veya iki molekül havanın bulunduğu anlamına gelir. Ancak aynı döngüyü karbon ya da nitrojen için söylememiz olası değildir.
Bu nedenle yazının devamında Tutankamon ile kaç atomu ortaklaşa paylaştığımızı hesaplamak için Oksijen ve hidrojene odaklanacağız.
Tutankamon İle Kaç Atomu Paylaşıyorsunuz?
Ortalama insan vücudunda yaklaşık 7 x 1027 atom bulunmaktadır. Bu, 70 kg’lık yetişkin bir erkek insan için tahmindir. Genellikle daha küçük bir insan daha az atom içerir; daha büyük bir insan daha fazla atom içerecektir. Ayrıca tam atom sayısı yaşa, diyete ve çevresel faktörlere göre de büyük ölçüde değişir. Vücuttaki atomların ortalama yüzde 87’si hidrojen veya oksijendir.
Bir insanın vücudundaki tüm suyu bir biçimde su buharına dönüştürüp suyun tekrar su döngüsüne girmesine ve Dünya’nın etrafında eşit bir şekilde dağılmasına izin verseydiniz ve sonra bu hidrojen ve oksijen atomlarından kaç tane olduğunu hesaplamaya kalksaydınız, bulduğunuz cevap sizi oldukça şaşırtacaktı.
Yukarda da söylediğimiz gibi, bir insan vücudunda yaklaşık 4,3 × 10²⁷ hidrojen atomu ve 1,7 × 10²⁷ oksijen atomu vardır. Vücudunuzdaki her 2,1 × 10¹⁶ hidrojen atomundan biri ve her 2,6 × 10¹⁶ oksijen atomundan biri o rastgele insanın vücudundaydı. Bu şu anda Tutankamon ile yüz milyarlarca atomu paylaştığınız anlamına geliyor.
Sonuç Olarak;
Bir dahaki sefere derin bir nefes aldığınızda ya da su içtiğinizde şunu düşünün: Büyük olasılıkla, şimdiye kadar yaşamış her insanla ve çoğu dünyevi yaratıkla paylaştığınız havanın ya da suyun küçük bir kısmını soluyorsunuz ya da içiyorsunuz. Atomik düzeyde hepimiz çoğumuzun fark edemeyeceği kadar derinden birbirimize bağlıyız.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Ask Ethan: How many atoms do you share with King Tut?. Yayınlanma tarihi: 21 Mayıs 2016. Kaynak: Bağlantı: BigThink. Ask Ethan: How many atoms do you share with King Tut?
- How Many Atoms There Are in the Human Body. Bağlantı: How Many Atoms There Are in the Human Body
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
Yararlı bir makale olmuş.Teşekkürler.Öğrencilerime sitenizi tavsiye ediyorum.