Periyodik tabloda dizili bulunan elementler pek çok kişinin zannettiği gibi sadece kimya ile uğraşan kişilerin haşır neşir olduğu şeyler değildir. Vücudumuza bir göz attığımızda şaşırtıcı biçimde bu elementler içimizde de bulunabilir. Ama mesela klorun vücudunuzda ne işe biliyor musunuz? Vücudumuzda bulunan elementler 25 tanedir. Ancak vücut kütlemizin yüzde 99’a yakını 6 elementten oluşuyor. Bunlar: Oksijen, karbon, hidrojen, nitrojen, kalsiyum ve fosfor. Geri kalan kısmı ise Potasyum, Sülfür, Sodyum, Klor, Magnezyum ve eser miktarda Bor, Krom, Kobalt, Bakır, Flor, İyot, Demir, Manganez, Molibden, Selenyum, Silikon, Kalay, Vanadyum ve Çinkodan oluşuyor.
Vücudumuzda Bulunan Elementler
Oksijen: Yüzde 65
Oksijen, insan vücudunun ağırlıkça yüzde 65’ini oluşturur. Ama bu elbette bir balon gibi hava dolu olduğunuz anlamına gelmiyor. Vücudunuzdaki oksijenin çoğu su şeklinde hidrojene bağlıdır. Daha önce de duymuşsunuzdur, insan vücudunun yüzde 60 civarında su olduğu doğrudur ve bu oksijenin çoğudur. Bu su vücudun sıcaklığının ve ozmotik basıncın düzenlemesi için gereklidir.
Oksijen çoğunlukla akciğerlerinizde ve kanınızda bulunur. Çünkü oksijen, aerobik hücresel solunumda merkezi bir elementtir, burada hücrelerinizdeki mitokondri, glikozu (şeker) parçalamak ve ATP olarak da bilinen adenosin trifosfat üretmek için oksijen kullanır. ATP, enerjiyi gıdadan vücudunuzdaki diğer hücresel süreçlere taşıyan moleküldür. Oksijen oksitlenir ve çoğu zaman bu iyi bir şeydir. Ancak çok fazla oksijen, hücrelerde ve dokularda oksidatif hasara neden olabilir.
Karbon: Yüzde 18
Vücudun yapıtaşı olarak da adlandırılır, yaşamla eş anlamlı olduğu söylenir. Vücudunuzdaki her bir organik molekül karbon içerir. Element, vücuttaki tüm metabolik reaksiyonlar için temel oluşturan zincirler ve halka yapıları oluşturmak için kendine bağlanır. Nefes aldığınız zaman karbon dioksit içindeki karbon atık bir ürün olarak dışarı atılır.
Hidrojen: Yüzde 10
Hidrojen evrendeki en yaygın elementtir, ancak insan vücudunun sadece yüzde 10’unu oluşturur. Muhtemelen her su molekülünün (H2O) iki hidrojen atomu ve bir oksijen atomu olduğunu biliyorsunuzdur. Sonuç olarak, oksijen insan vücudundaki en bol element ise ve bu oksijenin de çoğu su formundaysa, vücudumuzdaki hidrojenin de çoğu bu amaçla kullanılmaktadır. Belki de hidrojenin vücutta oynadığı en havalı rol DNA’dadır: DNA’ya çift sarmal şeklini veren hidrojen bağlarıdır.
Azot: Yüzde 3
Havanın çoğu azottan oluştuğu için, akciğerlerde azot gazı bulunur, ancak vücuda nefes alıp vererek dahil olmaz. İnsanlar yiyeceklerden azot alırlar. Element, peptitleri ve proteinleri oluşturmak için kullanılan amino asitlerin önemli bir bileşenidir.
Kalsiyum: Yüzde 1.4
Vücudundaki kalsiyumunun yaklaşık % 99’u, kemiklerde ve dişlerde bulunur. Kalsiyum kas kasılması ve protein regülasyonunda kullanılan önemli bir iyondur. Herhangi bir kritik fonksiyonda kalsiyum yetersizliği oluşu ise, vücut bunu depolanan kemik ve dişlerden elde eder. Bu osteoporoz ve diğer sorunlara yol açabilir, bu nedenle günlük beslenmemizde yeterli kalsiyum almak önemlidir.
Fosfor: Yüzde 1
Kalsiyum gibi, fosfor da kemiklerde ve dişlerde bulunur. Element ayrıca nükleik asitlerde ve ATP (adenosin trifosfat) gibi enerji moleküllerinde de mevcuttur.
Potasyum: Yüzde 0.25
Potasyum sinir iletiminde ve kalp atımının düzenlenmesinde kullanılır. Vücuttaki tüm hücrelerin çalışması için potasyum gerekir.
Kükürt: Yüzde 0.25
Kükürt; bağ dokuları, deri ve tırnak gelişimi, kan şekeri kontrolü, vücuttaki toksiklerin temizlenmesi, safra üretimi, saçların gelişimi için gerekli bir maddedir. Vücuttaki kükürt, oksijen dengesini sağlar ve beyin fonksiyonlarının sağlıklı işlemesine katkı sunar. Karaciğerde safra salgılanmasına da yardımcı olur.
Sodyum: Yüzde 0.15
Sodyum, potasyum gibi, önemli bir katyondur. Bu eleman sinir iletimi ve kas fonksiyonu için önemlidir.
Klor: Yüzde 0.15
Klor, vücut içindeki sıvı miktarının düzenlenmesine yardımcı olmak ve asit-baz dengesini düzenlemek, potasyum, sodyum ve bikarbonat (bazen total karbon dioksit [CO2] olarak ölçülen) gibi elektrolitlerle birlikte işlev gören, negatif yüklü bir moleküldür. Her vücut sıvısında bulunmasına rağmen yüksek düzeylerine kanda ve vücut hücreleri dışındaki sıvıda rastlanmaktadır.
Magnezyum: Yüzde 0.005
Magnezyum temel işlevini, % 40’ının bulunduğu kan ve kas sistemlerinde gösterir. Kasların güçlenmesi, protein sentezi ve enzim sistemi aktivitesinde, hücrelerin büyümesinde ve yenilenmesinde önemli rol oynar.
… Ve Diğerleri?
İnsan vücudunda başka elementler de bulunur ancak bunların toplamı insan vücudunun yüzde 0,01’inden azını oluştur. Belli başlı elementler şunlardır: bor, kadmiyum, krom, kobalt, bakır, flor, iyot, demir, manganez, molibden, selenyum, silikon, kalay, vanadyum ve çinko. Bu elementlerin eser miktarda olmaları önemsiz oldukları anlamına gelmez. Bazılarının işlevleri hala bir gizem olsa da, çoğu hayatta kalmak için kesinlikle gereklidir. Tüm bunlardan sonra insanın ayaklı bir laboratuvara benzediğini söylesek pek de yanlış ifade kullanmış olmayız sanırım.
Kaynak: These Are the Elements That Make Up the Human Body — And What They Do, Erişim linki: https://curiosity.com/
Matematiksel
Yararlı bir makale olmuş.Teşekkürler.Öğrencilerime sitenizi tavsiye ediyorum.