İnternetin hayatımızın vazgeçilmezi olduğu bu dönemlerde gerçekten de hemen hemen tüm bilgiler artık parmaklarımızın ucunda. Bunun elbette size yüzlerce faydasını bu yazıda aktarmamız mümkündür. Ancak kimi zaman durumu farklı bir perspektiften de bakmamız gerekir. Bu bakış açısı ile karşımıza yeni nesil psikolojik rahatsızlıklar çıkmaktadır. Bunlardan bir tanesi de bu yazıda aktaracağımız Cyberchondria yani Türkçe telaffuz edersek Siberkondri adı verilen bir durumdur.
Diyelim ki spor yaparken bir anda göğsünüzde bir sertlik hissetiniz. Bu sırada aklınıza bir kaç ay önce meme kanseri teşhisi konan, sizinle aynı yaştaki arkadaşınız geldi. Bu durumda çok büyük ihtimal ile korkacak ve devamında telefonunuzdan “sağ göğüste sertlik hissi” gibi bir şeyler yazacaksınız. Sayfayı aşağıya doğru kaydırdığınızda da alacağınız cevap muhtemel meme kanseri olacaktır.
Bundan sonra akla gelmesi gereken ilk şey elbette doktora gitmektir. Ancak büyük bir ihtimal ile meme kanseri hakkında okumaya devam edeceksiniz. Sonucunda tıbbi tanılardan tutunda, bu konuda mücadele veren kadınların yaşam hikayesine dek pek çok şey okuyacaksınız. Hatta muhtemel alternatif tedavi yöntemlerine bile erişeceksiniz.
Kaygınızın giderek artıyor olması son derece normal bir durumdur. Ancak mamografi randevunuzdan sonra hiçbir hastalığınızın olmadığınızı öğrendiğiniz zaman, neden kendinize bu psikolojik eziyeti yaşattığınızı merak etmeniz de olasıdır. Bunun açıklaması sizin kısa süreliğine de olsa eski adıyla hastalık hastası yeni adlandırılış biçimiyle de siberkondri hastası olmanızdır.
Siberkondri Hastalığı Nedir?
Siberkondri, bireylerin internette takıntılı bir biçimde sağlık bilgisi araması sonucunda sağlık kaygısına kapılması ve kendisine elde ettiği bilgiler ışığında hastalık teşhisi koyması anlamına gelir. Bu terim tıbbi bir terim olarak 2000’li yıllardan beri kullanılmaktadır. Siberkondrinin kavramsal kökenine bakıldığında siber ve hipokondriyazis kavramlarından türediği görülmektedir. Hipokondriyazis, aşırı derece sağlık konusunda kaygı ve endişe duyulması anlamına gelir.
Sağlığımız hakkında endişelenmek için pek çok geçerli neden vardır. Zamanımızın çoğunu sosyal medyada geçirdiğimiz için herhangi bir kişinin hastalığını öğrenmemiz çok daha kolaydır. Sonuçta evrimsel nedenler sonucunda biz insanlar olumsuz özellikleri olumlu olanlardan daha fazla hatırlarız.
Beyinlerimiz, hayatta kalma amaçları için hoş olmayan haberlere karşı daha büyük bir hassasiyetle inşa edilmiştir. Ayrıca zaten oldukça stresli bir dünyada yaşıyoruz. Durum böyle olunca kısa süre içinde kendimiz hakkında endişeler duymaya başlamamız olasıdır.
Ancak sizin yaşadığınız bu sağlık endişelerinizi gidermeniz gereken yer internet ortamı değildir. Siberkondrisi olan bireyler, bilgi kirliliğinin kol gezdiği dijital ağlarda da gezineceklerdir. Bu ağlarda sağlık tavsiyeleri ve hastalıklara karşı tedavi yöntemleri hakkındaki birçok içerik asılsızdır ya da en iyi ihtimal ile güncel değildir. Bir web sitesinin Google aramalarda ön planda olması, kesin doğru bilgi verdiği anlamına gelmemektedir. Ayrıca unutulmaması gereken şey bu yazıları yazan kişilerin çoğunlukla tıp uzmanı olmadıklarıdır. Hatta bazı sitelerin size en kötü senaryoyu göstererek finansal kazançlarını arttırdıkları da bilinmektedir.
Siberkondri Olumsuz Sonuçlara da Neden Olacaktır
Siberkondrisi olan bireyler, yaşadıkları sağlık kaygısı sonucunda ihtiyaç duydukları güveni internet ortamından karşılamaya çalıştıkları için, herhangi bir doktora başvursalar dahi doktorla tartışma içerisine girebilmektedir.
Doktorun söylediği tıbbi bilgileri kabul etmeyerek, kendilerine koydukları hastalık teşhisinin tedavisini talep etmekte ısrarcı olabilirler. Ayrıca sağlık bilgisinin tekrarlanan şekilde aranması sonucunda birey günlük yaşamını sürekli internet başında bilgi ararken geçirir. Bu da kişinin kısa sürede yoğun bir stres yaşamasına neden olacaktır.
Sonuç olarak internetteki bilgi bolluğu bize her zaman yardımcı olmaz. Bunun yerine büyüyen paranoyayı besler ve artan miktarda kaygı ve strese yol açar. Bu nedenle internetin iki ucu keskin bir kılıç olduğunun farkına varın. Gerçek tıp uzmanlarından bilgi edinme şansınız varsa elbette bundan faydalanın. Ancak şu anda olduğu gibi bir popüler bilim platformundan ya da benzer bir yerden bu bilgileri okuyorsanız, bilginin kaynaklarına dikkat edin. Teknolojiyi avantaja çevirin, ancak lütfen okuduklarınızdan yola çıkarak ne kendinize ne de bir başkasına tanı koymayın. İşi bu noktada kesinlikle uzmanına bırakın.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Mathes BM, Norr AM, Allan NP, Albanese BJ, Schmidt NB. Cyberchondria. Overlap with health anxiety and unique relations with impairment, quality of life, and service utilization. Psychiatry Res. 2018 Mar;261:204-211. Epub 2018 Jan 3. PMID: 29324396.; DOI: 10.1016/j.psychres.2018.01.002
- Confessions of a Cyberchondriac. Yayınlanma tarihi: 12 Ağustos 2019; Bağlantı: https://www.healthline.com/
- Cyberchondria; Yayınlanma tarihi: 13 Şubat 2018; Bağlantı: https://geekgazette.iitr.ac.in
- How to Overcome Being Cyberchondriac?. yayınlanma tarihi: 5 Ağustos 2021; Bağlantı: https://medicalfuturist.com/how-to-overcome-being-cyberchondriac/
Dip Not
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım
Matematiksel
