Bir zamanlar sınıflarda keyifle kullandığımız, şimdilerde de akıllı tahtaların hayatımıza girmesi ile yaşantımızdan giderek uzaklaştırdığımız tebeşir, yumuşak, ince taneli, kolayca toz haline gelen rengi de beyazdan griye değişen bir kireçtaşı çeşididir.
Tebeşir, temizlenip saflaştırıldıktan sonra portlant çimento yapımında ve dezenfektan olarak kullanılır. Okullarda kullandığımız tebeşir ise ince tebeşir tozunun, renk maddeleri, suda eriyen yapıştırıcılarla karıştırılıp, kalıplara dökülmesiyle elde edilmektedir.
Ancak tüm tebeşirlerin aynı olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Muhtemel bunun nedeni, Hagoromo tebeşirlerinin adını duymamış olmanızdan kaynaklanmaktadır. Karatahtalar hayatımızdan çıkabilir. Ancak matematikçiler matematikçiler, beyaz tahta kalemi veya akıllı tahta yerine karmaşık teoremleri tebeşirle yazmayı tercih ederler.
Bir tebeşir düşünün. Bütün matematik profesörlerinin kullanmaktan zevk duyduğu ve pek çok teoremin yazılmasını sağlayan bir tebeşir markası. İşte bu tebeşirin markası “Hagoromo”. Hagoromo tebeşiri “Tebeşirin Rolls-Royce’u” olarak tanımlanmıştır.
1932’de Japonya’nın Nagoya kentinde kurulan ve Hagoromo Bungu adını alan şirket, İkinci Dünya Savaşı’ndan zar zor kurtuldu. Ancak 1990’a kadar sınırlı sayıda tebeşir üretilebildi. Bu tebeşirin diğer tebeşirlerden daha farklı olduğu ve formülü uzun süre boyunca gizli kaldı. Ancak formül her ne olursa olsun, kullanıcılarında bir bağımlılık yarattığı kesin.
Hagoromo Tebeşirini Özel Yapan Şey Nedir?
Tutkunlarına göre, Hagoromo tebeşiri emsallerinden daha yoğundur. Ayrıca kırılması zordur ve çok az toz üretir. Ek olarak daha düzgün yazı yazılır ve diğer tebeşirler gibi silindikten sonra arkasında kalıntı bırakmaz. Hatta kimi matematikçilerin söylediğine göre, bu tebeşir ile yanlış bir teorem yazmak mümkün değildir.
Şirketin satışları 1990’da zirveye ulaştıktan sonra, kara tahtalar giderek dünyada azalmaya başladı. Bunun bir getirisi olarak da tebeşir talebi giderek azalmaya başladı. 2014 yılında, üçüncü nesil aile şirketinin başkanı ve Hagoromo’nun kurucusunun torunu Takayasu Watanabe, sağlığının çok kötü olduğunu ve üretimi durduracağını açıkladı.
Hagoromo 2014’te iflasını açıkladığında da, matematik camiasında tebeşir krizi ortaya çıktı. Tebeşirin kullanımdan kaldırıldığına dair söylentiler ortaya çıktığında, bazı akademisyenler alabilecekleri kadar çok kutuyu stoklamaya başladılar. Bir basit tebeşir, dünyanın en parlak beyinlerini istifçilere dönüştürmeye başladı. Söylenene göre 15 yıl yetecek kadar tebeşir stoklayan matematikçiler bile mevcut. Bu arada üretime 31 Mart 2015 tarihinde son verildi.
Koreli Bir Öğretmen, Hagoromo’nun Mirasını Kurtardı
Matematikçiler dünyanın öbür ucundaki Hagoromo tebeşirini istiflemeye çalışırken, Kore’de bir öğretmen başka bir yaklaşım benimsedi. Shin Hyeong-seok ilk olarak Japonya’ya yaptığı bir araştırma gezisi sırasında Hagoromo ile karşılaştı ve bu tebeşire hayran kaldı.
10 yıllık bir çabanın devamında şirketin son başkanı Takayasu Watanabe teknolojiyi Japonya’dan Kore’ye taşımak için onay verdi. Watanabe, yeni tebeşir partilerinin kalitesini incelemek için Kore’deki fabrikayı tekerlekli sandalyesiyle bile ziyaret etti.
Shin’in şirketi Sejong Mall, 2016 yılında Fulltouch Chalk üretimine başladı. Tebeşir için neyse ki artık istiflemeye gerek yok. Günümüzde Amazon üzerinden bu tebeşir satın alınabiliyor. Sonucunda matematik dünyası rahat bir nefes alabilir. Ayrıca merak ederseniz: Uzayda Astronotlar Neden Uzay Kalemi Kullanmak Zorundadır?
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Why Mathematicians Are Obsessed with (and Hoarding) This Chalk. Yayınlanma tarihi: 7 Mayıs 2019; Bağlantı: https://www.livescience.com
- How a brand of chalk achieved cult status among mathematicians. Yayınlanma tarihi: 22 Mayıs 2020; Bağlantı: https://edition.cnn.com/
- Hagoromo Fulltouch: The Legendary Chalk Hoarded by Mathematicians. Yayınlanma tarihi: 17 Mart 2021; Bağlantı: https://people.howstuffworks.com/hagoromo-chalk.htm
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
