Bilimin öncülerini tarih sürecinde bir dizi yıldız olarak düşünürsek, dizide ikisi öne çıkar: Newton ve Einstein. Yaklaşık iki yüz yıl arayla dünyaya gelen bu iki dahi fiziğin en temel sorunlarını ele alarak vardıkları sonuçlarla dünyaya bakışımızı kökten değiştirmişlerdir. Sir Isaac Newton (1642 – 1726) fiziğin ve matematiğin temelini atarak tüm zamanların bilinen en büyük bilim insanlarından biri olma unvanına erişmiştir.
Çocukluğunda, zayıf bünyesi nedeniyle sürekli hastalanan Isaac Newton’ın yetişkinliğe erişmiş olması bile bir mucize gibidir. Oysa o yaşama tutunmakla kalmadı. Aynı zamanda hareket yasalarını tanımladı, optik alanında çeşitli buluşlara imza attı. Ek olarak aynalı teleskopların gelişimine öncülük etti, klasik mekaniği kurdu ve matematiğe önemli katkılarda bulundu. Gelmiş geçmiş en ünlü polimatlardan biri olan Newton’un çalışmalarını tek yazıda toparlamak neredeyse imkansız. Bu nedenle onu ana başlıklar ile tanımaya çalışalım.
Isaac Newton’un Zaman Çizelgesi
1642
Isaac Newton, 1642 yılının Noel günü, Lincolnshare Woolsthrope’da doğdu. Babası o doğmadan üç ay önce ölmüştü. Annesi ikinci evliliğini yaptığında henüz 3 yaşındaydı. Newton, evde daha fazla istenmediğinden dolayı 4 yıl kadar anneannesi tarafından büyütüldü. Ancak annesi tarafından istenmemenin verdiği travma onun kişiliğini derinden etkiledi. Newton tüm hayatını çalışmalarına verdi, hiç bir hobi edinmedi, evlenmedi. Her zaman yalnızlığı tercih etti ve annesini asla affetmedi.
1653
İlkokulu Woolsthrope’a on kilometre mesafedeki Grantham kasabasında tamamladı. Bedensel olarak zayıf ve cılız biri olduğundan arkadaşları ile oyun oynamaya cesaret edemez, sürekli tek başına yaptığı oyuncaklarla oynardı. Sürekli gökyüzünü inceleyen, durmadan okuyan ve notlar alan bir çocuktan öğretmenleri dikkatsizliğinden dolayı hep şikayet ederdi. Kendisi bu sıralarda saatler ve yel değirmenleri gibi makine modelleri inşa ederek mekanik ve mühendislik becerilerine yönelik bir yetenek göstermeye başladı.
1661
King’s School’u bitirdikten sonra Cambridge’deki Trinity College’e kaydoldu. Okul süresince hep Kopernik ve Kepler’in teorilerini inceledi, felsefeyle ilgilendi. Cambridge’in Newton’un entelektüel yönünün oluşmasında olağanüstü bir etki yaptı. Onun en büyük şansı ise Cambridge’de matematik profesörü olan Isaac Barrow ile tanışması oldu. Newton 1664 yılında Cambridge’den mezun oldu. Ancak kısa süre sonra veba salgını dolayısıyla üniversite kapatılınca, Woolsthrope’a geri dönmek zorunda kaldı.
1665–67
Isaac Newton’un doğanın içinde geçirdiği, çiftliğe kapandığı iki yıl onun en verimli çalışma zamanıydı. Bu dönemde kütle çekimi ve integral/diferansiyel hesaplarının temelini atan çalışmalarını sürdürdü. Bir yandan da ışığın karakteristik özelliklerini bulmaya çalışıyordu. Einstein, “Bilim insanı başarıya otuz yaşından önce ulaşamamışsa, daha sonra bir şey beklemesin!” demişti. Newton tüm bunlar ile uğraşırken henüz yirmi beş yaşındaydı.
1669-1671
© ian howard/Fotolia
Salgının bitimiyle birlikte Cambridge Üniversitesi tekrar açıldı. Newton, matematik profesörü oldu. 1669’da De Analysi per Aequationes Numero Terminorum Infinitas (“Sonsuz Sayıda Terimli Denklemlerle Analiz Üzerine”) adlı kitabını yazdı. Bu dönemde Newton, optik alanında yaptığı çalışmalar hakkında ders vermeye başladı.
1672
Newton, Kraliyet Cemiyeti’ne ışık ve renkler üzerine bir makale gönderdi. Makale genel olarak olumlu karşılandı, ancak dönemin önemli isimlerinden biri olan Robert Hooke çalışmasını sert biçimde eleştirdi. Newton, eleştirilere alışılmadık derecede olumsuz bir tepki verirdi. Bunun neticesinde kendini toplumdan soyutladı. Düzensiz beslendiği, kaliteli yaşamadığı, çok çalıştığı ve az uyuduğu için iki büyük sinir krizi geçirip yoğun depresyona girdiği bu süreç oldukça uzun sürdü.
1684–87
1684’ün sonlarına doğru Newton, İngiliz gökbilimci Edmond Halley’e De Motu (“On Motion”) başlıklı kısa bir broşür gönderdi. Newton bu çalışmayı geliştirmeye ve genişletmeye devam etti. Sonunda 1687’de Philosophiae Naturalis Principia Mathematica’yı (Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri) yayımlandı.Mmekaniğin ve kozmolojinin sorunlarını tartıştığı ve bilim dünyasında kısaca Principia olarak tanınan büyük yapıt üç temel hareket yasasını ve evrensel çekim yasasını ortaya koydu. Keşiflerinin sırrı ona sorulduğunda, “Hiç ara vermeden, pes etmeden düşünmeye devam ettim” deyişi manidardır.
1696
Isaac Newton eşsiz yapıtlarıyla bilim dünyasını adeta büyüledi, çevresindekiler onu ilah yerine koymaya başladılar. 1696 yılında kendisine Kraliyet Darphanesi Müdürlüğü teklif edildi. Newton kabul ederek Londra’ya yerleşti. Bu işini çok ciddiye aldı ve sahte paraların basılmasını engellemeye yönelik ciddi çalışmalar başlattı. Adanmışlığı sayesinde İngiliz ekonomisinin canlanmasını sağladı.
1703 -1705
1703 yılında ise üyesi olduğu Royal Society’nin (Birleşik Krallık’ın Bilimler Akademisi) başkanlığına getirildi. Ölümüne kadar bu göreve devam etti. Bu zamanlarda gün ışığının bize beyaz görünmesine karşın, aslında pek çok rengin karışımından oluştuğunu belirten buluşunun yer aldığı Opticks (Optik, 1704) adlı kitabını yayımladı. 1705 yılında ise Kraliçe Anne tarafından şövalye ilan edildi. Isaac Newton, şövalye ünvanını alan ikinci bilim adamıdır. İlki ise Francis Bacon’dır.
1727
Yaşamının sonlarına doğru teoloji ve simya konularına da ilgi göstermiş olan Newton, 1727’de 85 yaşında öldü. Westminster katedraline gömüldü.
Eş zamanlı olarak diferansiyel ve integral hesaplarını bulduğu Leibniz onun ardından “Dünyanın başlangıcından Newton’un yaşadığı zamana kadar ki matematik ele alınırsa, Newton yarıdan çoğunu başarmıştır” diyecekti. Başarısının sırrının aklı değil çok çalışması sonucunda olduğunu kabul eder ve çevresine anlatırdı. Bir gün kendisine dahi dendiğinde şu sözleri söylemiştir.
“Biz bilim insanları kumsalda çakıl taşları arayan çocuklar gibiyizdir. Eğer ben, arkadaşlarımdan biraz daha fazla, biraz daha renkli çakıl taşları toplayabildiysem bunun nedeni dizlerime kadar suya girmeye cesaret edebilmiş olmamdır.”
Isaac Newton
Kaynaklar:
- 20 Interesting Facts About Isaac Newton; https://www.thefactsite.com
- Cemal Yıldırım; Bilimin Öncüleri; Bilim Ve Gelecek Kitaplığı
- Isaac Newton Timeline; https://www.britannica.com/
Dip Not:
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konularda ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım
