5 Ağustos 1896’da Zanzibar Sultanı öldü. İngiliz himayesi altındaki Doğu Afrika kıyılarındaki bu küçük ada, yeni hükümdarlarını ilan etmeden önce İngilizlerden izin almak zorundaydı. Yeni padişah Halid bin Barghash bunu yapmayı reddetti. Bunun üzerine Zanzibar’a savaş ilan etti. Otuz sekiz dakika sonra bitecek olan Anglo-Zanzibar Savaşı tarihin en kısa savaşı olacaktı.
Kayıtlı tarihin en kısa savaşı 27 Ağustos sabahı saat 9’da başladı. Bir saatin dörtte üçünden daha kısa bir süre sonra da sona erdi. Bu süreçte toplam 501 askerin yaralandığı ve öldüğü bilinmektedir. Detaylara geçmeden önce küçük bir düzeltme yapalım. Arama motoruna “tarihin en kısa savaşı” yazdığınız zaman karşınıza Mohaç Ovası’nda Osmanlı İmparatorluğu ve Macaristan Krallığı arasında gerçekleşen ve sadece 2 saat süren Mohaç meydan muhaberesi çıkacaktır.
İki saat de bir savaş için oldukça kısa olsa da tarihten söz ettiğimiz zaman evrensel düşünmek gerekiyor. Bu nedenle İngilizce yapacağınız bir aramada alacağınız cevap Anglo-Zanzibar Savaşı olacaktır.
Tarihin En Kısa Savaşı Hakkında Bazı Detaylar
Her şey 1890’da Almanya ile İngiltere arasında Heligoland Zanzibar anlaşmasının imzalanması ile başladı. Afrikayı sömürgeleştirmek adına yapılan bu anlaşma ile, Zanzibar eyaletinin İngiliz egemenliği altında, kalan Tanganyika (günümüz Tanzanya ) topraklarının ise Alman kontrolünde olması kararlaştırıldı.
Sonrasında da İngiltere Zanzibar’da, Almanya ise Tanzanya’da asker barındırmaya başladı. Zanzibar Sultanı Seyyid Ali ibn Said, 1893’te ölene kadar bu duruma karşı çıktı. Ancak ölümünün devamında başa geçen yeni Zanzibar sultanı Hamad bin Thuwaini tam bir İngiliz hayranıydı. Sonucunda da bu uygulama devam edecekti.
25 Ağustos 1896’da Hamad, kuzeninin onu zehirlemesi sonucunda sarayında aniden öldü. Her ne kadar ölümünün nedeni asla bilinmeyecek olsa da kuzeni Halid bin Bargaş’ın onu zehirlediği yaygın olarak kabul edilmektedir. Birkaç saat içinde, Prens Halid bin Bargaş, padişahlık görevini üstlendi. Ancak bu durum İngilizlerin fazla hoşuna gitmeyecekti. Çünkü Halid, bölgedeki Avrupa müdahalesine karşı direnişin bir simgesiydi.
İngilizler ondan, tahtı kuzeni Hamoud bin Muhammed’e devretmesini istedi. Halid İngiltere’nin kendisine yaptığı uyarıları göz ardı etti ve kuvvetlerini saray çevresinde toplamaya başladı. Çok geçmeden halk da ona destek verdi ve yaklaşık 3.000 kişilik bir ordu ortaya çıktı
Savaş Nasıl Başladı?
İngilizlerin İngiliz Konsolosluğu’nu korumak adına limana demirlemiş HMS Philomel ve HMS ThRush isimli iki savaş gemisi zaten bölgedeydi. İsyanın ortaya çıktığını görünce diğer gemiler de sarayın yakınındaki limana geldi.
Tuğamiral Harry Rawson, padişaha bir ültimatom göndererek, kendisinin ve askerlerinin ertesi gün sabah 9’a kadar sarayı terk etmelerini ve silahlarını teslim etmelerini istedi. Ancak Sultan Halid bunu reddetti. Bunun sonucunda 27 Ağustos 1896’da saat 9’da İngiliz gemileri saraya ateş açtı. Saat 09:02’de Halid’in topçularının çoğu yok edilecekti.
Sadece 38 dakika içinde savaş sona erdi. Bu esnada İngilizler savunma silahlarını imha etti. Böyle kısa bir çatışma için, ölüm oranı şaşırtıcı derecede yüksekti. Halid’in 500 savaşçısı kraliyet konutunu hedef alan ağır toplarla öldürüldü.
Bu esnada sadece bir İngiliz askeri önemsiz biçimde yaralandı. Aynı gün öğleden sonra İngilizler, seçtikleri hükümdar olan Hamoud bin Muhammed’i tahta geçirdi. Halid bin Barghash ise saraydan kaçarak Alman konsolosluğuna sığındı. İngilizlerden gelen teslim etme çağrılarına rağmen, 2 Ekim’de Alman deniz kuvvetleri tarafından gizlice ülkeden kaçırıldı. Ancak İngiliz güçleri tarafından 1916’da yakalana cak ve devamında sürgün için Saint Helena’ya götürülecekti. Zanzibar’da İngiliz egemenliği 1963 yılına kadar devam etti.
Tarihin En Uzun Savaşı İse 335 Yıl Boyunca Devam Edecekti
Tarihin en kısa savaşını öğrendikten sonra merak edenler için tarihin en uzun savaşını da yazımıza dahil etmek istedik. Aslında aşağıdaki listedeki tarihlere göz atarsanız en uzun savaş için bir çok aday olduğunu fark edeceksiniz. Bu arada bazı savaşların yüzyıllar boyunca devam etmiş olması kafa karıştırıcı olacaktır. Elbette hiçbir savaş 600-700 yıl boyunca durmadan devam etmez. Bunları daha çok anlaşmazlıklar, düşmanlıklar gibi ele almak gerekir.
Ancak yukarıda listede yer almasa da 335 yıl sürmesi nedeniyle 335 Yıl Savaşı diye adlandırılan savaş ilginç bir ayrıntıya sahiptir. 30 Mart 1651’den 17 Nisan 1986 yılına kadar, Hollanda ve Scilly adaları arasında devam eden bu savaşta hiçbir insan yaşamını yitirmemiştir.
335 Yıl Savaşı Neden Çıktı ve Nasıl Sona Erdi?
335 Yıl Savaşları, 1642’den 1651’e kadar İngiltere, İskoçya ve İrlanda’yı kasıp kavuran İngiliz İç Savaşı’nın bir uzantısı olarak başlamıştı. Süreç içinde Hollanda filosu Scilly Adaları’nı ablukaya almıştı. Ancak üç ay sonra ablukayı kaldırdılar. Sonrasında da savaş ilan ettikleri Scilly Adaları ile bir barış anlaşması imzalamadan Hollanda’ya geri döndüler.
Ancak aradan yıllar geçtikten sonra bu çatışma unutulacaktı. 1986 yılında Scilly Adaları’nda yaşayan bir tarihçi konu ile ilgili araştırma yapınca 335 yıllık çatışmanın resmi olarak çözülmediğini keşfetti. Bu nedenle, Scilly Adaları hala Hollanda ile savaş halinde gözüküyordu. Londra’daki Hollanda Büyükelçiliğine bir mektup yazdı ve tarihçi Roy Duncan’ın iddiasında haklı olduğu ortaya çıktı.
Olayı yasal olarak bağlayıcı bir sona erdirmek için Hollanda büyükelçisi Rein Huydecoper, 17 Nisan 1986’da Scilly Adaları’na gitti. Sonrasında da geç de olsa bir anlaşma yapıldı. Bu nedenle günümüzde 335 yıl savaşı tek bir canlının ölmediği tarihin en uzun savaşı olarak bilinmektedir. Hiçbir savaşın yaşanmadığı barış dolu bir dünya dileğimizle. Ayrıca merak ederseniz: Nükleer Savaş Çıkarsa Ne Olur? Olası Etkilerden Kurtulabilir miyiz?
Kaynaklar ve ileri okumalar
- The Anglo-Zanzibar War: The Shortest War in History Lasted Just 38 Minutes! Yayınlanma tarihi: 35 Mayıs 2022; Bağlantı: https://www.ancient-origins.net/
- The shortest war in history. The Anglo-Zanzibar War of 1896; yayınlanma tarihi: 19 Kasım 2014; Bağlantı: https://www.history.org.uk/
- 6 Shortest Wars in History; yayınlanma tarihi: 15 Mart 2021; Bağlantı: https://historyofyesterday.com/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
