4 Ocak 1809’da doğan Louis Braille, ciddi görme bozukluğu veya körlüğü olan sayısız insanın hayatını değiştiren dokunsal bir okuma ve yazma sistemi icat etmişti. Bu sisteme günümüzde Braille Alfabesi diyoruz.
Körebe, bir çocuk için eğlenceli bir oyundur. Ama ne yazık ki her gün hayatta kalmak için bu oyunu oynamak zorunda kalan milyonlarca insan vardır. Daha da kötüsü, görme duyularını kaybettikleri için okuma ve yazma, dolayısıyla eğitim sorunları yaşamaları onları daha da savunmasız bir hale getirmektedir.
Aslına bakarsanız, yaklaşık 200 yıl öncesine kadar tüm bu talihsiz milyonların görme engellerini acımasız bir kader olarak kabul etmekten başka seçeneği yoktu. Ancak bu insanların kaderleri bir kişinin çabası sayesinde değişecekti.
Çok genç yaşta bir kaza sonucu kör olan bu adam, tüm hayatını körler için benzersiz bir okuma ve yazma sistemi geliştirmeye adadı ve sonucunda milyonlarca insanın hayatını değiştirdi. Görme engeli olan sayısız insanın hayatını değiştiren buluşu, dokunsal bir okuma ve yazma sistemi olan körler alfabesi, diğer adıyla Braille Alfabesi idi.
Louis Braille Kimdir?
Talihsiz bir olay, hayatını değiştirdiğinde Louis üç yaşına yeni basmıştı. Kader gününde, Napolyon’un Rusya’yı işgal ettiği haberi yayıldığında, Louis’in babası, konu hakkında bilgi toplamak için ayakkabı atölyesini gözetimsiz bıraktı.
Küçük Louis, bu fırsatı ne yazık ki kaçırmadı ve odaya girip aletlerle oynamaya başladı. Ancak, bu esnada yaşadığı bir kaza sonucunda sol gözünü kaybetti. Daha da kötüsü, oluşan enfeksiyon nedeniyle sadece iki yıl sonra, 5 yaşındayken diğer gözünü de kaybedecekti.
Louis’in ailesi, ona tam destek verdi ve onu normal bir şekilde yetiştirmek için büyük çaba sarf etti. Onların sevgisi ve desteği, Louis’in görme engelinin üstesinden gelme kararlılığıyla birleşti. Görme kaybı, onun genç zekâsının ve öğrenme tutkusunun önüne geçemedi.
İlk eğitimine bir köy okulunda başladı ve on yaşına kadar burada okudu. Ancak kaderinin dönüm noktası, asilzade Marquis Dwellers’ın yardımıyla Paris’teki ünlü körler okuluna kabul edilmesiyle geldi. Okulun kurucusu Valentin Hauy, görme engelliler için bir okuma sistemi tasarlamıştı. Kitaplar, kabartma Latin harflerinden oluşuyordu ve okuyucular, parmaklarını bu harflerin üzerinde gezdirerek satırları okuyabiliyordu.
Ne var ki, bu kitaplar hem çok pahalıydı hem de kullanımları oldukça zordu. Dahası, yalnızca okuma için tasarlanmışlardı; yazma konusunda herhangi bir kolaylık sağlamıyorlardı. Bu durum, Louis’in genç zihninde büyük bir soruya yol açtı: “Bir kör kişi, gören biri kadar hızlı okuyup yazamaz mı?”
Braille Alfabesinin Doğuşu
Valentin Hauy’un ölümünden sonra okulun yönetimini devralan yeni müdür, Louis ile aynı fikirdeydi. Ayrıca, Fransız ordusunda subay olan Charles Barbier de la Serre’in geliştirdiği gece yazısı adı verilen bir sistem hakkında bilgi sahibiydi.
Bu sistem, askerlerin gece karanlığında iletişim kurmasını sağlamak için tasarlanmıştı ve dokunsal bir yazı sistemine dayanıyordu. Louis, bu sistemin kör bireylerin ihtiyaçlarına uyarlanabileceğini düşündü.
Barbier’in sistemiyle tanıştığında Louis Braille yaklaşık on iki yaşındaydı. Louis, Barbier’in sistemini inceledi ve onun eksikliklerini fark etti. Üç yıl süren yoğun araştırma ve denemelerin ardından, kendi okuma ve yazma yöntemini geliştirdi.
Louis Braille, 1820 ile 1825 yılları arasında sayısız ödül aldı. Eğitim gördüğü okulda daha sonra öğretmenlik yapmaya başlayan Braille, geliştirdiği alfabeye uygun kitaplar da yazdı. Braille Alfabesi’ne uygun olarak basılan ilk kitap, 1827 yılında yayımlandı.
Ne yazık ki, Louis Braille, geliştirdiği bu devrim niteliğindeki alfabenin geniş çaplı kullanımını göremedi. Henüz 43 yaşında, tüberküloz nedeniyle hayatını kaybetti. Ancak ölümünden sonra, Braille Alfabesi dünya genelinde kabul görerek görme engelli bireylerin hayatında bir dönüm noktası oldu ve insanlığa eşsiz bir miras bıraktı.
Braille Alfabesi Nedir?
Alfabe, iki sütundan oluşan dikdörtgen bir düzende altı kabartılı noktadan meydana gelir. Her sütunda üçer nokta bulunur ve bu noktalar, toplamda altmış dört farklı kombinasyon oluşturacak şekilde dizilir.
Braille Alfabesi, Derece 1 ve Derece 2 olmak üzere iki kodlama yöntemi sunar. Derece 1’de, metin harf harf Braille karakterlerine çevrilir. Derece 2 ise kısaltmalar ve daraltmalar kullanarak daha uzun metinlerin daha hızlı yazılmasını ve okunmasını sağlar.
Braille alfabesi başlangıçta Fransızca için tasarlandı. Ancak zamanla, farklı dillerin ihtiyaçlarına göre yeni semboller eklendi. Türkçe için Ö, Ü, Ğ, Ç ve Ş harflerini temsil eden özel semboller oluşturuldu.
Braille alfabesi, görme engelli bireylerin yazılı iletişime katılmalarını sağlayan devrim niteliğinde bir sistemdi. Zaman içinde teknolojinin gelişmesiyle birlikte, Braille alfabesi, modern cihazlarla entegre edildi. Braille ekranlar, dijital yazıcılar ve okuyucular gibi cihazlar sayesinde, görme engelli bireyler, bu sistemi yalnızca kitaplarda değil, dijital ortamda da kullanma imkânına kavuştu.
Sonuç olarak
Braille alfabesi, dünya çapında başlangıçta oldukça yavaş bir şekilde benimsendi. Louis Braille’in 1852’deki ölümünden sonra bile, sistemin tanınması ve yaygınlaşması zaman aldı. Yıllar içinde, Braille alfabesi kurallarında ve kullanım sözleşmelerinde birçok değişiklik yapıldı. Bu değişiklikler, alfabeyi daha pratik ve evrensel bir hale getirmek için gerekliydi.
Günümüzde, Braille alfabesi, görme engelli bireyler için hayati bir iletişim aracı olarak kabul edilmektedir. Louis Braille’in dehası sayesinde geliştirilen bu sistem, milyonlarca insana umut ve özgürlük kazandırmaya devam etmektedir
Her yıl 4 Ocak, Louis Braille’in doğum günü anısına Dünya Braille Günü olarak kutlanır. Bu özel gün, görme engelli bireylerin mücadelelerine dikkat çekmek için belirlenmiştir.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Who invented Braille? Yayınlanma tarihi: 26 Kasım 2016; Kaynak site: Today I Found. Bağlantı: Who invented Braille?/
- Louis Braille and the Night Writer. yayınlanma tarihi: 14 Haziran 2015; Kaynak site: History Today. Bağlantı: Louis Braille and the Night Writer./
- Tobin, M. J., & Hill, E. W. (2015). Is literacy for blind people under threat? Does braille have a future? British Journal of Visual Impairment, 33(3), 239-250. https://doi.org/10.1177/0264619615591866
- Roth GA, Fee E. The invention of Braille. Am J Public Health. 2011 Mar;101(3):454. doi: 10.2105/AJPH.2010.200865. PMID: 21307377; PMCID: PMC3036681.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
