Yaz geceleri devam ediyor. Üstelik yıl boyunca beklenen ve en yoğun meteor yağmurlarından biri olan Perseid meteor yağmuru zamanı yaklaşıyor. Perseid meteor yağmuru gösteri zamanları da, özellikle ılık yaz gecelerine denk gelen kuzey yarımkürede, yılın en sevilen zamanlarından birisidir.
Perseidler, en ünlü meteor yağmurudur. Her yıl 14 Temmuz ile 1 Eylül arasında görünürler ve 11, 12 veya 13 Ağustos civarında zirve yaparlar. Bu zamanda bir gökyüzü gözlemcisi, bulunduğu konumdaki ışık kirliliği miktarına bağlı olarak saatte yaklaşık 60 Perseid meteorunu çıplak gözle gözleyebilir.
Hatırlatma: Atmosfere giren gök taşlarına meteor denir. Genellikle kum tanesiyle çakıl taşı arasındaki büyüklüklerde olan meteorlar atmosferde yanar. Yanma sırasında arkalarında parlak bir iz oluştuğu için yıldızlarla bir ilgisi olmadığı hâlde bu olaya yıldız kayması da denir. Kimi gök taşları ise Dünya’nın atmosferine girdikten sonra tamamen yanarak yok olmaz. Yeryüzüne ulaşıp yere düşen bu gök taşlarına meteorit adı verilir. Perseid meteor yağmuru esnasındaki meteorların çoğu, bir kum tanesi büyüklüğündedir. Bu nedenle korkmayın, hiçbiri kafanıza düşmeyecektir.
Perseid Meteor Yağmurunu Nasıl ve Nerede Gözlemleyebiliriz?.
Herhangi bir meteor yağmurunu izlemek için kesinlikle bir teleskoba veya dürbüne ihtiyacınız yok. Gözlem için ilk yapmanız gerekenler, ışık kirliliğinin olmadığı, mümkün olduğu kadar karanlık bir bölge bulmak ve bulutsuz, açık bir gökyüzünü yakalamaktır. Perseid Meteor Yağmurunu en iyi Kuzey Yarımküre’de ve orta-güney enlemlerinde gözlemleyebilirsiniz.
Bu tip bir gözlem için kendinize en az bir saat süre tanıyın. Çünkü meteor yağmurlarındaki göktaşları aralıklar halinde gelir. Ayrıca unutmayın, gözünüzün gecenin karanlığına alışması 20 dakika kadar sürebilir. Bu yüzden süreci aceleye getirmeyin. Sonrasında ise aşağıdaki ipuçları işinizi kolaylaştırabilir.
Göktaşı yağmurları, en iyi gece yarısıyla sabah hava aydınlanana kadar olan dönemde gözlenir. Çünkü bu sırada yerküre üzerinde bulunduğumuz yer, Dünya’nın yörüngesinde ilerlediği yöne döner ve göktaşlarıyla doğrudan karşılaşır. Ayrıca insanlar gök taşı yağmurlarını izlemek için en yoğun olduğu zamana odaklanırlar. Fakat, bu meteor yağmurları genel olarak haftalarca sürer. Fakat başlangıcında ve sonunda bu meteorları gözlemleme şansımız daha az.
Meteor Yağmurunu Görmek İçin Gökyüzünde Hangi Yöne Bakmalıyız?
Perseid meteor yağmuru denmesinin nedeni Perseus (Kahraman) takım yıldızının olduğu bölgeden saçılmaya başlamasıdır. Fakat buradan her yöne dağıldığı için, herhangi bir yerde görme şansınız vardır. Yine de Perseus (Kahraman) takım yıldızı yönüne bakmanız akıllıca olacaktır.
Perseid Meteor Yağmurunun Kaynağı Nedir?
İlk sistemli meteor yağmuru gözlemini, 1839 yılında Alman matematikçi ve gökbilimci Eduard Heis yapmıştır. Bundan Perseid ile ilgili bilinen ilk bilimsel çalışma ise İtalyan gökbilimci Giovanni Schiaparelli’ye aitir. Schiaparelli 1864-1866 yılları arasında yaptığı gözlemlere dayanarak bu göktaşı yağmuruna neden olan göktaşlarının, Swift-Tuttle Kuyrukluyıldızı’nın yörüngesine çok yakın bir yörüngede dolandığını gördü. Böylece, göktaşı yağmuruna kuyrukluyıldızın yörüngesine bıraktığı toz parçacıklarının neden olduğu anlaşıldı.
Her sene, Temmuz ayının 17’sinden Ağustos ayının 24’üne kadar, gezegenimiz Dünya, Perseid göktaşı yağmurlarının ebeveyni olan Swift-Tuttle kuyruklu yıldızının yörüngesinden geçer. Bu kuyruklu yıldızın uzaya bıraktığı atıklar kuyruklu yıldızın yörüngesine saçılırlar. Fakat biz Ağustos ayının ilk haftası bitene kadar kuyruklu yıldızın bu döküntülerine denk gelemeyiz.
Sonrasında Swift-Tuttle kuyruklu yıldızının ardında bıraktıkları Dünya’nın yukarı atmosferine saatte 210 bin km ile çarpar ve geceyi hızla geçen Perseid meteorlarıyla aydınlatır. Bu nedenle meteor yağmurları her yıl aynı tarihlerde gerçekleşir. Sonuçta, meteorlar doğanın bir parçası. Herhangi bir gece tam olarak kaç tane göreceğinizi tahmin etmenin bir yolu yok. İyi bir yer bulun, izleyin, bekleyin. Umarız yakalayabilirsiniz…
Kaynaklar ve ileri okuma:
- Perseid meteor shower: Facts and how to watch; yayınlanma tarihi: 8 Ağustos 2022; Bağlantı: https://www.livescience.com/
- Perseid meteor shower 2022: When, where & how to see it, Bağlantı: https://www.space.com/
- Top 10 Perseid Meteor Shower Facts; Bağlantı: https://www.space.com/
Dip Not:
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
