-
Sorular ve Bulmacalar
Josephus Problemi: Bir Çemberde Hayatta Kalmanın Anahtarı
Josephus Problemi adını MS 66-70 yılları arasında Romalılara karşı yapılan Yahudi isyanına katılan ve bunu tarihlendiren tarihçi Flavius Josephus’tan almıştır. Josephus, bir general olarak, Jotapata kalesini 47 gün korumayı başarmış ancak şehrin düşmesinden sonra yakındaki bir mağarada 40 askeri ile…
-
Toplum ve Yaşam
Bundan Sonra Bundan Ötürü: Post Hoc Mantık Hatası Nedir?
Karşımıza çıkan bir çok olguda neden sonuç ilişkisini anlamak önemlidir. Ancak “A, B’den önce oldu, bu nedenle A, B’ye neden oldu” biçiminde kuracağımız her neden sonuç ilişkisi doğru olmayacaktır. Örneğin, bir kişi gripken bolca portakal suyu içmiş ve birkaç gün…
-
Matematik Ne İşe Yarar?
Henri Poincaré Matematik Sayesinde Adaleti Nasıl Sağladı?
Matematik camiasında oldukça bilinen, ünlü matematikçi Henri Poincaré’nin dürüst olmayan bir fırıncıya verdiği bir dersi aktaran, bir hikaye vardır. Aslında bu hikayenin gerçekten yaşanıp yaşanmadığı şaibelidir. Ancak yine de yazıyı okuduğunuz zaman gerçek olmasını dileyeceğinizi düşünüyoruz. Biri size nostalji yapar…
-
Toplum ve Yaşam
Phillips Eğrisi: Enflasyon İşsizliği Düşürüyor mu?
Bildiğiniz ve adını sık olarak duyduğunuz gibi enflasyon temelde bir fiyat artışıdır. Cari fiyatlar bir önceki yılın fiyatlarından yüksekse enflasyon var deriz. Diğer bir deyişle enflasyon, iki fiyat seviyesi arasındaki farktır. Politika yapıcılar da enflasyonu düşürmek istediklerini sık biçimde dile getirirler. Söylemleri…
-
Biyoloji ve Coğrafya
Meyve ve Sebze Arasındaki Fark Nedir? Domates Neden Bir Meyvedir?
Meyve ve sebze arasındaki fark nedir? Bir bakışta, bu sorunun cevabı oldukça basit görünecektir. Bir besin tatlı ve suluysa, meyve olmalı, lifliyse sebze olmalı gibi kafanızda bazı tanımlamaların olması mümkündür. Ancak bu esnada bazı kaynaklardan domatesin bir meyve olduğunu da okumuş olmanız…
-
Mühendislik ve Teknoloji
Mütevazi Mucit Chester Carlson Ve Fotokopi Makinesinin Hayatımıza Girişi
Bazen bir buluşun faydasının farkına varılması için olağanüstü bir sabır, azim ve kişinin kendine inanması gerekir. Xerox® makinesini diğer bir deyişle ilk fotokopi makinasını icat eden ve milyarlarca dolarlık bir endüstriyi başlatan, ancak buluşunu satmadan önce yirmiden fazla şirket tarafından…
-
Sorular ve Bulmacalar
Para İle İlgili İlginç Bir Soru: Zengin Konuk Paradoksu
Günümüzde ne yazık ki hemen herkes bir biçimde borç ile yaşamak zorunda kalıyor. Birazdan size aktaracağımız hikaye de ekonomik sorunlarla boğuşan bir sahil kasabasında geçiyor. Bu kasabada sezon kötü geçtiği için herkes birbirinden borç alarak yaşıyor. Bu borçluluk durumu da…
-
Toplum ve Yaşam
Kayıp Cüzdanınızın Size Geri Gelme Olasılığı Nedir?
Sokakta yürüdüğünüzü ve yerde bir cüzdan gördüğünüzü hayal edin. Cüzdanı açtığınız zaman içinde para olmadığını ancak bir kimlik olduğunu düşünün. Bu cüzdanı sahibine geri verir misiniz? Şimdi ise senaryoyu biraz değiştirelim. Cüzdanın içinde 20 dolar olduğunu gördüğünüzü varsayalım. Şimdi geri…
-
Toplum ve Yaşam
Carl Sagan’ın 1995 Yılında Yaptığı Doğru Çıkan Gelecek Tahminleri
Gökbilimci Carl Sagan günümüzde en çok Cosmos isimli televizyon dizisiyle tanınan büyük bir bilim iletişimcisiydi. Kendisi aynı zamanda da üretken bir yazardı. Ölümünden bir yıl önce 1995’te, “The Demon-Haunted World: Science as a Candle in the Dark” [Karanlık Bir Dünyada Bilimin Mum…
-
Biyoloji ve Coğrafya
Peigneur: Bir Hesap Hatası Sonucunda Bir Delikten Akıp Giden Göl
Banyo yaparken küveti doldurmayı denediyseniz, suyun akıp gitmemesi için bir tıkaç kullanmanız gerektiğini bilirsiniz. Banyo keyfiniz bittikten sonra tıkacı açıp, suyun akıp giderken oluşturduğu girdabı da keyifle izleyebilirsiniz. Aslında bu olayın daha büyük ölçeklisi 20 Kasım 1980 günü Amerika Birleşik…
-
Mühendislik ve Teknoloji
51. Bölge Efsanesinin Arkasındaki Gerçek Hikaye
Güney Nevada’daki çorak bir çölün ortasında bulunan 51. Bölge, öncelikle Amerika’da devamında da tüm dünyada on yıllardır uzaylı komplo teorilerinin odak noktası oldu. Sonrasında da konu ile ilgili kitaplar, TV şovları bu ilgiyi daha da körükledi. Bunun sonucunda da kendi…
-
Mühendislik ve Teknoloji
Null Island: Aslında Var Olmayan Ancak En Çok Ziyaret Edilen Ada
Okuduğumuz kitaplarda, izlediğimiz filmlerde karşımıza bir çok hayali ada çıkar. Jurassic Park’tan Isla Nublar, Harry Potter serisinden Azkaban, H.G. Wells’in hikayelerinden Doctor Moreau Adası bunlara örnektir. Atlantik Okyanusu’nda Gine Körfezi’nde, Batı Afrika kıyılarından yaklaşık 600 km uzaklıkta yer alan Null…
-
Tarih
Büyük Londra Sisi: 12000 Kişinin Ölümüne Neden Olan Çevre Felaketi
Londra’nın Büyük Sis’i 5 Aralık 1952’de şehre indi ve tam beş gün boyunca şehri esir aldı. Sarı-siyah renkli bu garip sis sonucunda, 12.000’den fazla insan ölecek ve 60 yılı aşkın bir süre boyunca bilim insanları sisin tam olarak ne olduğunu ve…
-
Felsefe
Metafizik Nedir? Metafiziğe Hala İhtiyaç Var mı?
Bazen kendi kendimize cevaplarını belki de hiçbir zaman kesin olarak bilemeyeceğimiz soruları sorarken yakalarız. Zaman bir illüzyon mu? Mutlak gerçeklik var mıdır? Neden hiçbir şey değil de bir şey var? Yaşamın nihai bir anlamı var mı? Bu ve bu tip…
-
Sorular ve Bulmacalar
Labirent Bilmecesini Çözebilir misiniz?
Bu yazımızda keyifli bir mantık problemi daha sunalım. Adına da labirent bilmecesi diyelim. Sorunun cevabını yazının bitiminde sizlere aktaracağız. Ancak öncesinde yazının içindeki soruyu çözmenizi öneriyoruz. Başlıktan da anlayacağınız gibi sorumuz bir labirentte geçiyor. Diyelim ki bir labirentte kayboldunuz. Sonrasında…
-
Sinirbilim
Kas Hafızası: Kaslarınız Bir Beceriyi Gerçekten Hatırlıyor mu?
Müzik, resim eğitimi esnasında ya da spor yaparken kas hafızası diye bir şeyden bahsedildiğini duymuş olmalısınız. “Pratik yapmak mükemmelleştirir” söyleminin bilimsel karşılığı gibi gözüken kas hafızası tabiri karşısında da muhtemelen aklınıza bazı sorular takılmıştır. Sonucunda ahtapotlardan farklı olarak nöronlarımız kollarımıza…
-
Toplum ve Yaşam
Hiçbir Ders Kitabında Yer Almayan 30 Dünya Haritasını Keşfedin
İnsan nüfusu ilk kez bir milyara ulaştığında dünyanın ulusal sınırları neye benziyordu? Metrik sistemi hala reddeden kaç ülke var? Afrika’nın gerçek büyüklüğü aslında ne kadardır? Bu farklı dünya haritaları dünyamızı benzersiz bir bakış açısı ile sunuyor. Dünya Nüfusu Haritası Dünyada…
-
Kimya
İki Nobel Ödülü Madalyası Nasıl Yok Edilir?
Almanya 1940’ta Kopenhag’ı işgal ettiğinde, fizikçi Niels Bohr iki Nobel Ödülü madalyasına sahipti. Ama bunlar aslında onun madalyaları değildi. İlki 1914 Fizik Ödülü’nü kazanan Max von Laue’ye, ikincisi ise 1925’te fizik ödülü kazananı James Franck’a aitti. Birisi Yahudi diğeri Nasyonal…
