Bir müzik aleti çalmayı öğrenmek için kesirler ve oranlar gibi kavramları da bilmeniz gerekir. Ancak bu müzik ve matematik becerisi arasında bir ilişki var anlamına gelir mi?
Matematikte iyi olan insanların aynı zamanda müzikte de iyi olma eğiliminde olduğu ile ilgili söylemleri duymuş olmanız olasıdır. Sonucunda müzik ve matematik, estetik tatmin yaratan mantık tabanlı süreçlerdir ve birçok üstün akıl bunları birbirine bağlamıştır.
Müzik ile matematik içiçe geçmiş gibi duruyor
Leonardo da Vinci bir müzisyendi. Hidrojen bombasının babası Edward Teller kusursuz bir kemancıydı, bize kuantum mekaniğinin ilk formülünü veren Werner Heisenberg de yetenekli bir piyanistti. Onun gibi Nobel ödülü sahibi bir fizikçi olan Max Planck şarkılar ve operalar yazdı. Dehanın kişilik bulmuş hali Albert Einstein, “Fizikçi olmasaydım müzisyen olurdum;’ demişti.
Daha yakın zamana göz atarsak astrofizikçi Brian May’i efsanevi rock yıldızı Quenn’in gitaristi olarak görüyoruz. Astrofizik dünyasının bir diğer tanıdık yüzü ise Profesör Brian Cox da bir zamanlar 90’ların grubu D:Ream’de klavye çalıyordu.
Mozart’ın bir matematikçi olduğunu biliyor muydunuz? Mozart müzikle ilk kez ilgilenmeye başladığı dört yaşlarında aynı zamanda matematik de çalışmaya başlamıştı. Genç bir yetişkin olduğunda da kendini sayı teorisi, sayısal bilmece, bulmacalara kaptırdı.
Yirmi dört yaşlarındayken Joseph Spengler’in cebir kitabının bir kopyasını elde etti ve “İlişkiler ve Orantılar” bölümüne özel bir önem vererek bir bireysel öğrenme programına başladı. Mozart sayılar arasındaki ilişkilere derin bir ilgi duyuyordu. Dinleyicilerin, yüzyıllardır Mozart’ın müziğindeki kusursuz oranlardan bahsetmeleri rastlantı değildi.
Ancak tüm bu ünlü örnekler dikkatimizi çekse de doğrulama yanlılığı diye bir şey var. Sonucunda müzik ile hiçbir ilgisi olmayan çok sayıda matematikçi ve akıllı telefon hesap makineleri olmadan işlem yapamayan bir sürü müzisyen de var.
Neden müzik ve matematik becerisi arasında bir bağlantı olduğuna inanıyoruz?
Matematik ve müziğin yakından ilişkili olmasının nedeni, bu iki konunun birçok benzerliğinin olmasıdır. Her iki disiplin de soyut akıl yürütmeyi, niceliksel düşünmeyi ve sembolik notasyonları kullanmayı gerektirir. Ayrıca örüntü, sıralama, simetri, sayılar, oranlar, kesirler gibi matematiksel kavramlar müzikte de karşımıza çıkar.
Sonucunda do, re, mi, fa, sol, la, si, do sesleri sırasıyla; 1, 8/9, 64/81, 3/4, 2/3, 16/27, 128/243 ve 1/2 oranları ile ifade edilmektedir. Gördüğününüz gibi notalar biçiminde düşündüğümüz şey temelinde bir matematiksel dizi oluşturmaktadır. Detaylar için bu yazıya bakabilirsiniz: Pisagor’dan Günümüze Müziğin İçindeki Matematik, Matematiğin İçindeki Müzik
Müziğin matematikle bir biçimde ilişkili olduğu gerçek olsa da net olmayan şey matematiksel eğitimin müzik yeteneğini geliştirip geliştirmediğidir. Enstrüman çalmanın beyin gelişimine katkı sağladığını biliyoruz. Ancak gençlere müzik öğretmek gerçekten matematik başarılarını arttırır mı yoksa arttırmaz mı? Yani her piyano çalanın matematiği iyi olacak diye bir şey var mı? Görünüşte birbirinden farklı olan bu iki konuyu birleştirmek gelecek nesil çocuklar için faydalı olacak mı?
Matematik ve Müzik Becerisi Arasındaki İlişkiyi Belirleyen Araştırmalar Tartışmalıdır
Önceki araştırmalar müzik eğitimini matematik başarısıyla ilişkilendirmişti ancak bu bağlantı uzun süredir tartışılmaktaydı. Bazı çalışmalarda müzik eğitimi alan öğrencilerin matematik notlarının daha yüksek olduğu sonucu ortaya çıkacaktı. Ancak devam çalışmaları bu iki beceri grubu arasında bir ilişkiyi ortaya koyamamıştı.
Ayrıca bu sonuca sosyoekonomik düzey gibi başka faktörlerin de etki ettiği iddia edilecekti. Sonucunda maddi sıkıntı çekmeyen çocukların müzik dersleri alma ve iyi bir okula gitme olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle elde edilen sonuçların matematik ve müzik becerisi arasında bir bağlantıyı gösterdiğini kabul etmek doğru değildir.
Matematik becerisinin müzik eğitiminin doğrudan bir sonucu olup olmadığını belirlemek için bu tür eğitimlerin öncesinde ve sonrasında matematik becerisini ölçen ve bu değişkenleri kontrol eden daha detaylı çalışmalara çalışmalara ihtiyacımız vardı.
Sonucunda konuyla ilgili meta analiz bir Türk bilim insanından geldi. Antalya Belek Üniversitesi Yazılım Mühendisliği Bölümü’nden araştırmacı Dr. Ayça Akın, araştırmasında yarım asırlık bilimsel literatürde bir arayışa çıktı.
Müzik öğretmenin matematik becerilerinin gelişmesine yardımcı olabileceğine dair herhangi bir kanıt olup olmadığını öğrenmek istiyordu. Bu nedenle öncelikle konuyla ilgili 1975 ile 2022 yılları arasında yayınlanan araştırmaları inceledi. Daha sonra dünyanın dört bir yanından 55 araştırmanın sonuçlarını birleştirdi.
Müzik ve matematik eğitimine nasıl katkı sağlıyor?
Çalışmalarda standart müzik dersleri, enstrümantal müzik dersleri ve müzik-matematik birleşik dersler olmak üzere üç tür müzik öğretim yönteminin matematik başarısına etkisi ele alındı. Standart müzik dersleri şarkı söylenip müzik dinlenen derslerdi. Enstrümantal müzik dersleri bir grubun parçası olarak enstrüman çalmanın öğrenildiği derslerden oluşuyordu. Müzik-matematik birleşik dersler ise müziğin matematik derslerine entegre edildiği derslerdi.
Katılımcılar derse girmeden önce ve dersten çıktıktan sonra matematik testlerine girdi. Puanlarındaki değişim müzik dersine hiç girmeyenlerle karşılaştırıldı. Sonucunda çalışmalar, en çok müzik matematik birleşik derslerinin matematik başarısını olumlu etkilediğini gösterdi.
Enstrümantal müzik derslerinin kullanıldığı çalışmalar matematik başarısını orta düzeyde etkileyecekti. Standart müzik derslerinin kullanıldığı çalışmalar ise orta ve düşük düzey arasında olumlu etkiledi. En önemli etki ise küçük çocuklarda gözlenecekti.
Sonuç olarak
Sonucunda bu çalışma uzun süredir devam eden matematik ve müzik becerisi arasındaki ilişkiye ait tartışmalar son verdi. Evet müzik eğitimi okuldaki derslere entegre edilmesi durumunda matematik becerilerinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Üstelik bu katkı en çok da küçük yaşlarda belirgindir. Bu nedenle de Ayça Akın’ın da belirttiği gibi öğretmenlerin birlikte planlama yapması gerekecektir. Bu sayede müzik matematiği daha eğlenceli hale getirecektir.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Is There Really A Link Between Math Skills And Musical Skills? Yayınlanma tarihi: Kaynak site: Iff Science. Bağlantı: Is There Really A Link Between Math Skills And Musical Skills?
- Holmes, Sylwia & Hallam, Susan. (2017). The impact of participation in music on learning mathematics. London Review of Education. 15. 425-438. 10.18546/LRE.15.3.07.
- Does Music Give You Math Skills? It’s a Tricky Equation. Yayınlanma tarihi: Kaynak site: Live Science. Bağlantı: Does Music Give You Math Skills?
- Combining math with music leads to higher test scores. According to review of 50 years of research. Yayınlanma tarihi: Bağlantı. Combining math with music leads to higher test scores. According to review of 50 years of research
- Ayça Akın (2023) Let me make mathematics and music together. A meta-analysis of the causal role of music interventions on mathematics achievement, Educational Studies. DOI: 10.1080/03055698.2023.2216826
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
