Bilgisayarın babalarından birinin Alan Turing olduğunu çoğumuz biliriz. Aslına bakarsanız günümüz modern bilgisayarlarının ve yazılımlarının bir çok annesi de vardır. Bu kişilerden birisi de Grace Hopper’dır.
Yaşı ve kilosu nedeniyle başlangıçta donanmada görev yapmaya uygun bulunmayan bu kadın, Birleşik Devletler Donanması’nda geçirdiği süre programlamanın geleceğinde devrim yaratan ve bugün hala kullanımda olan bir bilgisayar diline de öncülük etmiştir. Kendisini sizlere biraz daha detaylı tanıtalım.
Grace Hopper Kimdir?
Hopper, 9 Aralık 1906 yılında New York’ta zengin ailelerden birinde Grace Brewster Murray adıyla dünyaya geldi. Büyükbabası New York’ta yapı etütlerine giderken onu da yanında götüren bir inşaat mühendisiydi. Annesi matematikçi, babası ise sigorta yöneticisiydi. Matematik ve fizik diplomalarıyla Vassar Üniversitesinden mezun oldu ve Yale Üniversitesi’nde yüksek lisans yaptı. 1934 yılında matematik doktorası kazandı.
Grace karşılaştırmalı edebiyat profesörü Vincent Hopper’la evlendikten sonra Vassar’da çalışmaya başladı. 1940’a gelindiğinde Grace Hopper sıkılmıştı. Çocuğu yoktu, evliliği heyecansızdı ve matematik öğretmek umduğu kadar tatmin edici çıkmamıştı. Matematikçi Richard Courant’la birlikte New York üniversitesi’nde kısmi diferansiyel denklemleri çözmeye odaklanmak üzere Vassar’a ara verdi.
Amerika’nın İkinci Dünya Savaşı’na girişi ona hayatını değiştirecek bir fırsat sundu. Sonraki on sekiz ay içinde işinden ve kocasından ayrıldı. Sonrasında da 36 yaşında Amerikan Donanması’na katılma başvurusunda bulundu. Başlangıçta fiziksel görüntüsü nedeniyle kabul edilmese de sonunda gerekli izinleri aldı. İlk olarak Massachusetts’teki Smith College Donanma Okulu’na gitti. Haziran 1944’te sınıf birincisi olarak teğmen rütbesiyle mezun oldu.
Grace Hopper ve Donanma Hayatı
Başlangıçta kriptografi ve kod gruplarından birine tayin edileceğini düşünüyordu. Ancak kendisini Howard Aiken’ın 1937′ de tasarladığı Mark 1 için çalışırken bulacaktı. Onu doğru düzgün çalıştırmak için iyice anlaması gerektiğini fark edince geceler boyu taslaklarını inceledi. Gücünün kaynağı, gerçek hayattaki problemleri matematiksel denklemlere çevirme ve makinenin anlayacağı komutları verme konusundaki yeteneğiydi.
Sonuç, hem Mark I’in tarihini, hem de programlamayı anlatan beş yüz sayfalık bir kitap oldu. İlk bölüm Pascal, Leibniz ve Babbage ‘a vurgu yaparak daha önceki hesaplama makinelerini anlatıyordu. Zaten Babbage’ın yapılamamış olan makinesi gibi Aiken’ın Mark I’i de delikli şeritlerle komutlarını alıyor ve yeni talimatlar için programlanabiliyordu. Sonucunda 1945’e gelindiğinde büyük ölçüde Hopper’ın sayesinde Harvard Mark 1 dünyanın en kolay programlanabilir bilgisayarıydı.
Savaşın ardından kendisine Vassar’da tam profesörlük teklifi gelmesine rağmen Hopper bunu reddetti. 1946’dan 1949’a kadar MARK II ve MARK III bilgisayarları üzerinde çalışmaya devam etti. Grace Hopper ve ekibi öncü çalışmaları esnasında farkında olmadan yeni bir bilgisayar teriminin doğmasına da katkı sağlayacaklardı.
Günümüzde bilgisayar hatalarına bug (böcek) ve hataları ortadan kaldırma sürecine de debugging yani böcek temizleme denir. Bu terimler ekip Mark II’nin yaptığı bir arıza sonucunda hayatımıza girdi. Sorun elektromekanik rölelerden birine sıkışmış, on santimlik bir güveydi. Sonucunda arızanın ortadan kaldırılması süreci de ilk gerçek böcek temizleme vakasıydı.
Savaştan Sonraki Dönemde Grace Hopper
1949 yılında Hopper, Philadelphia’daki Eckert-Mauchly Computer Corporation’a katıldı. Kısa süre sonra bu şirket ilk elektronik bilgisayarı (ENIAC) kuracaktı. Sonrasında da ticari elektronik bilgisayar olan Evrensel Otomatik Bilgisayarı (UNIVAC I) geliştirmeye başlayacaktı. Hopper bu çalışmalara öncülük etti. 1952 yılında matematiksel kodu makine tarafından okunabilen koda çeviren A-0 adlı ilk derleyiciyi geliştirdi. Sonucunda bu, modern programlama dilleri oluşturmak için atılan önemli bir adımdı.
Hopper’ın kafasında programları sembollerden ziyade kelimelerle yazma fikri vardı. Bu sayede bilgisayar, mühendislik veya matematik geçmişi olmayan kişiler için de erişilebilir hale gelecekti. Sonucunda ortaya matematiksel semboller kullanan FORTRAN veya MATH-MATIC’in aksine, kelime komutlarını kullanan ilk programlama dili olan FLOW-MATIC çıktı.
Zaman içinde bilgisayar dillerinin sayısı arttıkça, standart bir iş diline olan ihtiyaç da artmıştı. 1959 yılında Hopper, amacı ortak bir iş dili geliştirmek olan Veri Sistemleri Dilleri Konferansına (CODASYL) katılacaktı. Bitmiş ürün, COBOL isimli bir programdı ve bu “ortak iş odaklı dil” demekti. 1970’lere gelindiğinde, COBOL dünyada en yaygın kullanılan bilgisayar dillerinden oldu.
1986 yılında 79 yaşında donanmadan emekli olduğunda Tuğamiral rütbesindeydi. Ayrıca hizmette görev yapan en yaşlı subaydı. 1991 yılında Ulusal Teknoloji Madalyası aldı. 1 Ocak 1992’de 85 yaşında Berkeley, Kaliforniya’da hayatını kaybetti. 2016’da ölümünden sonra, Cumhurbaşkanlığı Özgürlük Madalyası’nı aldı. Kendisi tüm öncü çalışmaları ile de hepimize ilham kaynağı oldu. Yazımızın devamında göz atmak isterseniz: Günümüz Bilgisayarlarını Şekillendiren 12 Öncü Kadın
Kaynaklar ve ileri okumalar
- The Remarkable Story Of ‘Amazing Grace’ Hopper, One Of The First Modern Programmers. Yayınlanma tarihi: 31 Ocak 2022; Bağlantı: https://allthatsinteresting.com/grace-hopper
- Grace Hopper – Complete Biography, History, and Inventions. Yayınlanma tarihi: 23 Kasım 2022; Bağlantı. https://history-computer.com/grace-hopper-complete-biography/
Matematiksel
