Yaptıkları çalışmalar ile günümüz bilgisayar merkezli dünyasını şekillendiren bu öncü kadınlar çığır açan katkıları için tanınmayı hak ediyorlar.
1- Ada Lovelace
19. yüzyıldaki çoğu kadının aksine Kontes Ada Lovelace, bir barones olan annesi tarafından matematik ve bilim konusunda yüreklendirildi. Barones, Ada’nın babası olan şair Lord Byron’ın yolunu takip etmesini istemiyordu. Ada, genç bir kızın bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarında yüreklendirildiğinde başarılı olabildiğini ispatladı. İlk bilgisayar programını yazdı, orijinal hesaplama modellerinin ötesine geçerek modern bilgisayarları hayal etti. “Şiirsel bilim” dediği insan ve bilgisayar etkileşimini ve bilgisayarların bir gün her yerde olacağını öngördü. Daha fazla bilgi için: Bilgisayarın Anası: Ada Lovelace
2- Grace Hopper
Tümamiral Grace Hopper, Amerika donanmasında görevli bir askerdi. Hopper aynı zamanda Harvard Mark I bilgisayarının ilk programcılarından biriydi ve bilgisayar programlama dilleri için ilk derleyiciyi geliştirdi. İlk modern programlama dillerinden biri olan COBOL’un geliştiricilerinden biri olan Hopper, bilgisayar dilinde “debugging” olarak bilinen programları hatalardan temizleme konseptinin de ilk kullanıcılarından biri oldu.
3- Hedy Lamarr
Hollywood’un etkileyici kadını Hedy Lamarr, bir Nazi asilzadesiyle yaptığı başarısız evlilikten kaçıp Amerika’ya geldi ve bir film yıldızı oldu. İkinci kocasıyla evliliği sırasında Hedy, uygulamalı bilimin sihirli dünyasını keşfetti. 1930’larda başarılı film kariyerinin yanı sıra kendini bilim, matematik ve fizik konularında eğitti. II. Dünya Savaşı patlak verdikten sonra Avusturyalı aktris Amerika Birleşik Devletleri’nde iki görevi birden üstlendi: Bir ünlü olarak savaş tahvilleri satmak ve bir bilgisayar bilimcisi olarak Alman torpidolarının radyo frekanslarını bozacak bir sistem geliştirmek. Geliştirdiği sistem bugün kullandığımız WiFi ve Bluetooth sisteminin öncüsü oldu. Daha fazla bilgi için: Hedy Lamarr: İletişimin Kaderini Değiştiren Kadın
4- Frances E. Allen
Frances E. Allen, bilgisayar biliminin Nobel Ödülü olarak kabul edilen Turing Ödülü’nü kazanan ilk kadındır. Otomatik program optimizasyonu teknolojisi üzerine çalışmaları ve süper soyut derleyiciler üzerinde yaptığı iyileştirme çalışmaları bulunmaktadır. Allen’ın koşut hesaplama, programlama dilleri ve kod güvenliği konulu araştırmaları, bilgisayarlarımızda, tabletlerimizde ve akıllı telefonlarımızda kullandığımız modern işletim sistemlerinin geliştirilmesine katkıda bulunmuştur.
5- Karen Spärck Jones
İngiliz bilgisayar bilimcisi Karen Spärck Jones, hayatının çoğunu Cambridge’de araştırma yaparak ve öğreterek geçirdi. Bugün birçok arama motoru tarafından hâlâ kullanılan ters belge frekansını (IDF) geliştirdi. İngiliz Akademisi ve Bilişimsel Dilbilim Derneği’nin başkanlık ve başkan yardımcılığı görevlerinde bulundu.
6- Margaret Hamilton
Margaret Hamilton, MIT Laboratuvar Direktörü olduğu sırada NASA’da bilgisayar bilimcisi olarak çalıştı. Kendisi, “yazılım mühendisliği” terimini bulan harika bir kadındır. Apollo Uzay Programı’nın kokpit uçuş yazılımlarını tasarlayan MIT Enstrümentasyon Laboratuvarı’nın başkanlığını yürüttü. Apollo 11’in Ay’a iniş sırasında meydana gelen bir sorun nedeniyle tüm programın iptal edilmesini çalışmaları sayesinde önledi. Uçuş aracındaki yazılıma eklediği hata ayıklama programı sayesinde Apollo 11 görevinin başarıya ulaşmasını ve üç astronotun ay yüzeyine iniş yapabilmesini mümkün kıldı.
7- Dana Ulery
Dana Ulery, 1961 yılında NASA’nın Kaliforniya Pasadena’daki Jet Propulsiyon Laboratuvarı’nda (JPL) çalışmaya başlayarak NASA’da çalışan ilk kadın mühendis oldu. Ulery, JPL’de çalışırken aynı zamanda bilgisayar bilimi okuyup NASA’nin Derin Uzay İletişim Ağı için algoritmalar üretmeye çalıştı. Derin Uzay İletişim Ağı, uzay araçları ile iletişim kurmak için dünyanın etrafındaki antenleri kullanıyor. Ardından ABD Askeri Araştırma Laboratuvarı’nda çalışan Ulery, burada da ilk kadın yöneticilerden olmuştur.
8- Lynn Conway
Lynn Conway, çığır açan bir bilgisayar bilimcisidir. 1960’ların ortalarında cinsiyet değiştirerek kadın olduktan sonra IBM tarafından işten çıkarıldı. Conway, çip tasarımı üzerine önemli bir rehber kitap yazdı ve MIT’de (Massachusetts Institute of Technology) teknoloji tarihindeki en ünlü bilgisayar tasarımı kursunu verdi. Bilgisayar parçalarının kapasitelerinin geliştirilmesi ve bilgisayarların performanslarının yükseltilebilmesini sağlayan ölçülebilir altyapılar için yeni sistemler geliştirdi.
Lynn Conway şimdilerde Michigan’da büyük bir çiftlik evinde kocasıyla mutlu bir yaşam sürüyor. Aynı zamanda otomatik silah teknolojisinde korunma yolları geliştiren Savunma Bakanlığı Stratejik Bilgi İşlem Girişimi’nin önemli üyelerinden biri olma görevini yürütüyor.
9- Barbara Liskov
Barbara Liskov, Stanford Üniversitesi’nden bilgisayar biliminde doktora alan ilk kadındır. Kendi adıyla anılan “Liskov’un İkâme Prensibi”ni geliştirmiştir. Liskov, MIT’de Programlama Metodolojisi Grubu’nun yönetmeni ve bilgisayar biliminin en tanınan ve en çok ödül alan profesördür.
10- Anita Borg
Anita Borg’un bilgisayar mühendisliğine sayısız katkısı olmuştur. Bu katkıların içinde sanal topluluklar için dâhili mesajlaşma sistemleri, e-posta takip sistemleri ve hataya dayanıklı işletim sistemleri de vardır. Bu katkılarının yanında Anita Borg’un kadınların teknolojideki yerleri ile ilgili yaptığı çalışmalar da son derece önemlidir. Anita Borg, Kadın ve Teknoloji Enstitüsü’nü kurdu. Üniversiteler, Google ve diğer teknoloji şirketleri Borg’un adıyla ödüller ve burslar verdi. Borg’un hedefi, 2020 yılında teknoloji endüstrisinin yüzde 50’sinin kadınlardan oluşmasıydı. Henüz o noktada olmasak da bu hedef üzerinde çalışılmakta.
11- Radia Perlman
Radia Perlman, insanların onu “internetin annesi” olarak tanımlamasından pek hoşnut olmasa da çalışmalarını tanımlamanın en iyi yollarından biri budur. 1980’lerde geliştirdiği ağ protokolleri, şu anda dünya üzerinde neredeyse her haneye girmiş ve yaşamın artık onsuz düşünülemediği internetin temellerini oluşturuyor. Farklı ağlar arasında köprü kuran ve farklı sunuculardan bağlananların iletişim kurabilmesini sağlayan STP’yi (Spanning-tree Protocol) tasarlayan Radia Perlman’ın adı da pek çok bilim kadını gibi çok da tanıdık değil.
12- Irene Greif
Irene Greif, MIT’deki bilgisayar bilimi doktoralarından birine sahip ilk kadın bilim insanıdır ancak bilgisayar bilimine katkısı bundan bile havalı. Greif, insanların belge ve işlerini uzaktan paylaşması için işbirliği sistemleri altyapısından sorumludur. IBM’in Lotus Notes gibi sistemlerinin öncülüğünü yapmıştır. İşbirliği sistemleri, Google Docs gibi paylaşım yazılımlarının temelini oluşturur. Bu aynı zamanda bilgisayar mühendisliği alanında yeni bir paradigmadır. Eğer çoğunlukla evden çalışıyorsanız Irene Greif sizin resmi tanrıçanız oluyor.
Hazırlayan: Gökçe Avenoğlu
Matematiksel
