İşte veya okulda geçen uzun bir günün ardından yorgun hissetmemiz son derece normaldir. Özellikle fiziksel enerjinizi tüketebilecek çok sayıda zihinsel görev yapıyorsanız bu yorgunluk durumu daha da belirgindir. Bunun sonucunda düşünme eyleminin kalori yakıp yakmadığını merak edebilirsiniz.
Öncelikle kısa cevabı verelim. Düşünerek gerçekten de kalori yakmak mümkün. 22 yaşındaki satranç şampiyonu Mikhail Antipov, 2018 yılında oynadığı 2 saatlik bir satranç oyunu boyunca 560 kalori yakmıştı.
1984 yılındaki Dünya Satranç Şampiyonası, Rus yarışmacı Anatoli Karpov’un endişe verici düzeyde zayıflaması nedeniyle aniden iptal edilmişti. Beş ay süren mücadele ve onlarca maç sonrasında Karpov yerinden kalkmadan 10 kilogram kaybetmişti. Aslına bakarsanız üst düzey satranç oyuncuların günde yaklaşık 6.000 kalori yakabildikleri biliniyor.
Dediğimiz gibi düşünerek kalori yakabilirsiniz, ancak bu rakam, çok da dikkate değer bir kalori miktarı değildir. Kalori harcasanız da, enerji yakımı minimumdur. Yağ yakmak ve kilo vermek için yeterli değildir. Gerçekten de hareketsizken bile kalori yakarsınız. Örneğin, bu makaleyi okurken bile vücudunuz nefes almak, kan akışı, vücut ısısı, sindirim gibi süreçler için kalori kullanır.
Beynimiz ne kadar güç üretir?
Beyniniz ayrıca normal işlevleri yerine getirmek için de enerji kullanır. Ortalama bir yetişkin insan beyni, toplam vücut ağırlığının sadece yüzde 2’si olan yaklaşık 1,4 kilogram ağırlığındadır. Buna rağmen beynimiz vücut enerjisinin yaklaşık %20’sini kullanır.
Canlının tam dinlenme sırasında kas hareketi yapmadan, vücuttaki canlılık olaylarının sürmesi için gereken enerjiyi sağlayan metabolizmaya bazal metabolizma denir. Ortalama bazal metabolizma hızının 1.300 kalori olduğunu varsayarsak, beyin sadece işleri düzene sokmak için bu kalorinin 260’ını tüketir. Bu, her saat 10,8 kalori veya her dakika 0,18 kalori demektir.
İnsan beyni bütün o muazzam hesaplamaları yaklaşık 13 watt güç kullanarak yapar. Biraz matematik yardımı ile bu sayının nasıl hesaplandığını anlayabiliriz. Az önce bazal metabolizma hızının 1300 kcal olduğundan bahsetmiştik. Bu sayıyı 24 saate bölersek elde edeceğimiz saatte 54.16 kcal olacaktır. Bu da saniyede 15.04 gram kalori anlamına gelir.
15.04 gram kalori/sn = 62.93 jul/sn yani yaklaşık 63 watt kadardır. ( 1 kalori, 4.184 Joule civarındadır.). 63 watt’ın yüzde 20’si = 12,6 watt yapar. Yani tipik bir yetişkin insan beyni, standart bir 60 watt ampulün gerektirdiği gücün beşte biri olan yaklaşık 12 watt ile çalışır. 12 Watt da saniyede 12 Joule enerji tüketimi demektir.
Spesifik olarak, beyniniz bu enerjiyi yediğiniz yiyeceklerden gelen glikozdan alır. Glikoz kan dolaşımınıza girer, ardından beyninize gider. Burada da, bir enerji türü olan adenozin trifosfat (ATP) yapmak için kullanılacaktır.
Sinir hücrelerinizin iletişim kurmak ve bilişsel görevleri yerine getirmek için ATP’ye ihtiyacı vardır. Örneğin 70 kiloluk bir kişi 30 dakikalık uyku esnasında yaklaşık 23 kalori yakar. Beyniniz bu süre zarfında sadece en temel işlevleri yerine getirir. Ancak aynı kişi ders çalışırsa, 30 dakikada yaklaşık 51 kalori yakar. Bir masada ya da sınıfta oturarak çalışırlarsa da 30 dakikada yaklaşık 65 kalori yakar.
Beyin bu kadar çok enerjiye neden ihtiyaç duyuyor?
İnsan beyninin enerji ihtiyacının vücudun geri kalanına nazaran böyle büyük olması aslında şaşırtıcı sayılmaz. Beynin farklı bölümlerinin farklı işlevleri vardır ve bunların çabaları birlikte belirli eylemleri ortaya çıkarır.
Beynimizdeki hücre sayısı yaklaşık 100 milyar kadardır. Her beyin hücresi veya diğer adıyla her nöron, dendrit denilen uzantılar aracılığıyla diğer hücrelere bağlanabilir. Bunun sonucunda da yaklaşık olarak 1.000 trilyon bağlantı ortaya çıkar. Bütün bunlar enerji tüketmeyi gerektirir. Aslında çok ve yoğun düşünmenin bizi yorması da bu sebeptendir.
Sonuç olarak beyniniz temel işlevleri yerine getirmek için kalori yakar. Gerçekten çok düşünürseniz biraz daha fazla kalori yakabilirsiniz. Ancak düşünme işi için harcanan kalori, kilo verme amacıyla kullanılamayacak kadar düşüktür. Bu süreçte yakılan kalori miktarı öylesine azdır ki, dikkate almaya bile gerek yoktur.
Tüm bunlar beyninizi egzersiz yaptırmanın hiçbir faydası olmadığı anlamına gelmez. Müzik dinlemek, bulmaca çözmek ve yeni hobiler öğrenmek gibi aktivitelerin tümü bilişsel işlevinizi artıracaktır. Ancak daha fazla kalori yakmak istiyorsanız, egzersize ve sağlıklı beslenmeye odaklanın.
Kaynaklar ve İleri Okumalar
- Ferris Jabr; Does Thinking Really Hard Burn More Calories? Yayınlanma tarihi:18 Temmuz 2012; Alındığı tarih: 5 Ekim 2020; Alındığı yer: Scientificamerican; Bağlantı :Does Thinking Really Hard Burn More Calories?
- Kirsten Nunez; Is It Possible to Lose Weight by Thinking Harder? Yayınlanma tarihi: 28 Ekim 2020; Alındığı tarih: 15 Ekim 2020; Alındığı yer: Healthline; Bağlantı: Is It Possible to Lose Weight by Thinking Harder?
- Helmenstine, Anne Marie, Ph.D. “Do You Burn More Calories When You Think Hard?” ThoughtCo, Nov. 22, 2020, thoughtco.com/does-thinking-hard-burn-calories-604293.
Matematiksel
