Tarih

Tavşanlar Doğuran ve İngiltere’yi Kandıran Mary Toft’un Hikayesi

Mary Toft isimli genç bir kadının tavşan doğurduğu fikri çok saçmadır. Ancak bundan daha da saçma olan bir çok kişinin onun bu aldatmacasına inanmasıdır. Bu aldatmaca insanların kolayca nasıl kandırılabileceklerinin de güzel bir örneğidir.

1703 doğumlu eğitimsiz, fakir ve ne yazık ki oldukça da cahil bir genç kız olan Mary Denyer, 18 yaşındaki bir kumaş işçisi olan Joshua Toft ile evlendiğinde henüz 17 yaşındaydı. Kısa sürede genç çift iki çocuk sahibi olmuşlardı. Ancak ilk çocukları doğduğu yıl ölmüştü. 1726 yılında Mary üçüncü çocuğuna hamile kaldı. Mary o sıralarda ailenin gelirine katkı sağlamak için çiftlik işleri ile uğraşıyordu.

Mary Toft tavşan
Mary Toft, 1726. Toft, yirmi beş yaşında okuma yazma bilmeyen bir hizmetçiydi ve kumaş ustası kalfa Joshua Toft ile evliydi.

Bir gün Mary memleketi olan Godalming, Surrey’de bir tavşana rastlayacaktı. Tavşanı yakalama hayaliyle peşinden koştu ama beceremedi. Ancak o günden sonra giderek tavşanlara takıntılı hale gelmeye başladı. Giderek daha fazla tavşan etine aşermeye başlamıştı. Ancak ne yazık ki ailenin bütçesi yemekte tavşan yemek için çok da müsait değildi.

İşte bu olaydan sonra da garip tavşan parçaları doğumları gerçekleşmeye başladı. Raporlara göre, 1726 Ağustos’unda, yani şok edici olaydan bir ay önce, Mary bir düşük yapmıştı. Fakat hala kendisini hamile gibi hissediyordu. 27 Eylül’de ise ilk sözde doğumu başladı. Mary Toft, organları eksik kediye benzeyen garip bir şey doğurmuştu. Komşusu Mary Gill ve kayınvalidesi Ann Toft ise bu ilginç olaya şahitlik ettiler.

Mary Toft tavşan
Mary Toft’u sözde tavşan doğururken gösteren bir illüstrasyon. William Hogarth tarafından yapılan bu çizim, 1700’lerin başındaki tıp mesleği ile alay ediyor. Mary Toft hikayesindeki tüm ana karakterler bu hicivde yer alıyor. 

Aile hemen, Guildford kentinin doğum uzmanı John Howard’ın yardımını istediler. Ertesi gün gelen Howard’a kayınvalidesi Ann, Mary’nin doğurduğu hayvan parçalarını gösterdi. Bu sırada Mary Toft’un doğumları devam ediyordu. Sonraki doğumları üstlenen Howard ise, Mary Toft’un; ölü dokuz yavru tavşan doğurduğunu kaydetti.

Mary Toft’un Tavşan Hikayesine Bazı Doktorlar Kolayca İnandı

Bu duruma şahit olan doktor haberi meslektaşlarına yayarak onları mucizevi tavşan doğumlarına tanık olmaya davet etti. Howard, İngiltere’nin en büyük doktor ve bilim insanlarından bazılarına ve Kral’ın sekreterine mucizevi doğumlar hakkında bilgi veren mektuplar gönderdi. Onları mucizevi bir biçimde dokuz ölü tavşan doğuran hastası hakkında bilgilendirdi.

15 Kasım’da davet üzerine gelen, iki kraliyet cerrahı Mary’nin doğum sancısı çektiği haberi ile karşılandılar. Sonrasında da Toft, onların huzurunda birkaç ölü tavşan daha doğurdu. Bunun sonucunda da Toft’un hikayesine ikna oldular.

Tavşanlar Doğuran ve Tüm İngiltere'yi Kandıran Mary Toft'un Hikayesi
Mary artık ünlüydü. Bu nedenle de John Howard tarafından daha yakından izlenmesi için Godalming’den yakınlardaki Guildford’a götürüldü. 1726’da yayınlanan Mary Toft skandalını detaylandıran on iki kıtalık resimli bir şiirin ilk kıtası

Bir süre sonra gazeteler bu garip tavşanlar hakkında hikayelerle dolmaya başladı. Kimileri bu tavşanların doğduktan sonra on sekiz saate kadar yaşayabildiklerini iddia ediyordu. Rahiplere göre de bu bir kıyamet haberiydi. Herkesin bu tavşanlar hakkında bir fikri vardı ve hiç kimse olayın saçmalığını sorgulamıyordu.

Mary Toft’un Tavşan Hikayenin Aslı Nasıl Anlaşılacaktı?

Mary Toft’un hikayesi hızla Londra’da yayılırken, Kral, konuyu daha fazla araştırmak için bir Alman cerrah olan Cyriacus Ahlers ve arkadaşı Bay Brand’i Guildford’a göndermeye karar verdi. Ahlers, Mary’yi muayene etti ve birkaç tavşan doğumuna tanık oldu; ancak ikna olmadı. 

Ahlers, Londra’ya geri götürdüğü tavşan parçalarını incelerken, tavşanlardan birinin rektumundaki gübre topaklarının, mısır ve saman parçalarının var olduğunu gördü.  Bu da tavşanların Mary’nin içinde gelişmediğinin bir kanıtıydı.

Ahlers, 21 Kasım’da Kral’a, Mary Toft’un John Howard ile gizli anlaşma yapmış olduğundan şüphelendiğini, bunun bir aldatmaca olduğunu düşündüğünü yazdı. İncelediği tavşan örneklerini de kanıt olarak gösterdi.

Kral 1. George akıllıca bir karar verdi. 29 Kasım tarihinde o güne dek 17 tavşan ve bir dizi uzuv doğuran Mary’i saygın doğum uzmanı olan Sir Richard Manningharn’ın incelemesini istedi. Onu gözlemledikten ve domuz mesanesi olduğuna inandığı şeyi doğurduğunu gördükten sonra, o da ikna olmamış görünüyordu. Ancak herhangi bir dolandırıcılık kanıtı bulunana kadar sessiz kalmaya karar verdiler.

Tavşanlar Doğuran ve Tüm İngiltere'yi Kandıran Mary Toft'un Hikayesi
Kraliyet doktorlarından St André’nin A Short Narrative
of an Extraordinary Delivery of Rabbits adlı kitabı

Herkes Neden Tavşanlar Doğuran Bir Kadının Varlığına İnanmıştı?

Pek çoğu için bu olay, hamile kadınların hayvanlardan uzak durması gerektiğinin bir kanıtıydı. Hatta bu süreçte, Londralı kadın doğum uzmanı John Maubray, hamile kadınlara “köpekler, sincaplar ve maymunlarla” oynamamalarını, aksi takdir de onların çocuklarının bu canlılara benzer şekilde doğabileceğini söyleyecekti.

Bunun nedeni günümüzde modası geçmiş bir düşünce olarak kabul edilen Maternal impression adı verilen bir teori idi. Bu teoriye göre kadınların hamilelikte gördüklerini veya hayal ettiklerinin sonraki süreçte çocuklarını etkileyebilmekteydi.

Mary Toft’un gördüğü, arzuladığı ancak yakalayamadığı tavşan, hamileliğin normal seyrini bozmuş ve içindeki doğmamış çocuğun biçimini değiştirmişti. Aslında bu olay konu ile ilgili ilk örnek değildi. Bu teorinin en ünlü örneği Fil Adam adı verilen Joseph Merrick’dir.

Tavşanlar Doğuran ve Tüm İngiltere'yi Kandıran Mary Toft'un Hikayesi
Joseph Merrick (1862-1890)

Bu çocuğun hasta doğmasının nedeni olarak annesinin fillerden korkması kabul edilmekteydi. Fakat elbette aslında durum genetik bir bozukluktu.

29 Kasım’da Mary Toft, daha yakından gözlemlenebileceği bir kliniğe nakledildi. Mary yeni tavşan doğuramadı ancak doğum yapıyor gibi görünmeye devam etti. Ayrıca kötü bir şekilde enfekte olmuştu ve bilincini kaybetmesine neden olan krizler geçiriyordu.

Mary Toft Nihayet Suçunu İtiraf Edecekti

Kısa bir süre sonra bir kapıcı, Mary Toft’un odasına gizlice bir tavşan sokmaya çalışırken yakalandı. Kapıcı her şeyi itiraf etse de Mary hiçbir şey kabul etmedi. Ancak kendisine, durumu anlamak için acı verici deneysel bir ameliyata girmesi gerektiği söylenince suçunu itiraf etmek zorunda kalacaktı.

7 Aralık 1726’da ölü tavşanları vajinasına elle soktuğunu ve doğum yapıyormuş gibi çıkarılmalarına izin verdiğini itiraf etmek zorunda kaldı. Ölü tavşanları vajinasına elle soktuğunu ve doğum yapıyormuş gibi çıkarılmalarına izin verdiğini kabul etmek zorunda kaldı. Ancak bu aldatmacanın ardından doktorlar uzun süre alay konusu olacaktı.

Mary tutuklandı ve kendisine dava açıldıysa da kısa süre hem halkın ilgisinin azalması hem de dönemin saygın hekimlerinin itibarlarının daha fazla zedelenmemesi için kısa süre sonra sonlandırıldı. Mary hapishanede birkaç ay geçirdi, ardından hayatına geri döndü.

Peki ama tüm bunları neden yaptı? 18. yüzyılın ortalarında Avrupa’da canavarları ve anormalliklere ilgi büyüktü. İnsanlar bunun gibi şeyleri görmek için para veriyorlardı. Muhtemelen Mary ya da ailesi bu işten para kazanabileceklerini düşünmüşlerdi. Ancak süreç istedikleri gibi gelişmemişti. Sonucunda 1727 yılında Mary Toft tavşan yerine, Eli­zabeth adını verdiği gerçek bir kız çocuğu doğurdu ve hayatına sıradan bir insan olarak devam etti.

Yazımızın devamında ayrıca göz atmak isterseniz: Amerika’nın En Tehlikeli Kadını: Tifolu Mary Ve Trajik Hikayesi


Kaynaklar ve ileri okumalar

Matematiksel

Sibel Çağlar

Merhabalar. Matematik öğretmeni olarak başladığım hayatıma 2016 yılında kurduğum matematiksel.org web sitesinde içerikler üreterek devam ediyorum. Matematiğin aydınlık yüzünü paylaşıyorum. Amacım matematiğin hayattan kopuk olmadığını kanıtlamaktı. Devamında ekip arkadaşlarımın da dahil olması ile kocaman bir aile olduk. Amacımıza da kısmen ulaştık. Yolumuz daha uzun ama kesinlikle çok keyifli.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu