Size çok benzeyen biri ile karşılaştığınız ya da bir yerde fotoğrafını gördünüz mü? Eğer cevabınız evet ise “Doppelganger”ınızı bulmuş olabilirsiniz!
Hiç tanımadığınız birinin size neredeyse birebir benzediğini hayal edin. Bu kişi ne ailenizden biri ne de sizi tanıyan bir yabancı. Sadece sizinle aynı yüz hatlarına, mimiklere ve ifadeye sahip gibi görünüyor. İşte bu tür insanlara “Doppelganger” denir.
Doppelganger, fiziksel benzerlik nedeniyle “biyolojik olmayan ikiz” olarak tanımlanır ve Almanca kökenli bir kelime olup “çift yürüyen” veya “birlikte yürüyen” anlamına gelir. İster bilimsel ister kültürel bir bakış açısıyla ele alınsın, doppelganger kavramı her zaman büyüleyici ve biraz da ürkütücü olmuştur.
Doppelganger kavramı ilk kez 18. yüzyılın sonunda Alman yazar Jean Paul Richter tarafından edebi bir terim olarak kullanılmıştır. Ancak bu kavram, binlerce yıllık mitolojik ve folklorik anlatıların bir parçasıdır.
Mitolojide, doppelganger bir tür “gölge” veya “hayalet” olarak tanımlanır ve kişinin kötü ya da karanlık bir tarafını temsil ettiği düşünülür. İngiliz ve Alman folklorunda, kendi doppelganger’inizi üç kez görmenin ölümün habercisi olduğuna inanılırdı.
Edebiyatta doppelganger, genellikle bir karakterin karanlık tarafını veya içsel çatışmalarını göstermek için bir metafor olarak kullanılmıştır. Robert Louis Stevenson’ın Dr. Jekyll ve Bay Hyde adlı romanı, kişinin iki farklı tarafını yansıtan bir doppelganger hikâyesine örnektir. Benzer şekilde, Edgar Allan Poe’nun William Wilson adlı kısa öyküsünde, bir kişinin kendisine benzeyen bir “ikiz” tarafından hayatının alt üst edilmesi anlatılır.
Kurgusal doppelgangerlerin edebiyatta pek çok örneği bulunmaktadır. Bunlardan biri de Danimarkalı şair ve yazar Hans Christian Andersen‘in 1847 yılında kaleme aldığı The Shadow (Gölge) adlı masalıdır.
Bu hikâyede, bir adamın gölgesi bedeninden ayrılır ve giderek bağımsız bir varlık haline gelir. Gölge, zamanla adamın tam bir kopyasına dönüşür, ancak fiziksel ve ahlaki özelliklerinde tam zıtlıklar sergiler. Hikâye ilerledikçe gölge, orijinal kişinin yerine tamamen geçer ve onun hayatını ele geçirir
Doppelgangerlar Gerçek mi?
Matematiksel olarak, dünyada 8 milyardan fazla insanın yüz özelliklerini göz önünde bulundurursak, aynı yüzü paylaşan bir kişiye rastlama ihtimali çok düşüktür ama imkânsız değildir. İnsan yüzü çok çeşitli özelliklere sahip olsa da, burun, göz, dudak gibi her bir özelliğin sınırlı sayıda biçimi vardır. Bu nedenle, iki kişinin genel hatlarıyla birbirine çok benzemesi mümkün olabilir.
Ancak, bir kişinin tamamen aynı genetik özellikleri olmayan bir başka kişiyle birebir aynı görünmesi neredeyse imkânsızdır. Çoğu zaman yüz hatlarının bütünsel algısı, bu benzerliği abartılı bir şekilde algılamamıza neden olur. Örneğin, benzer yüz hatlarına sahip iki kişinin göz, burun veya ağız detayları incelendiğinde farklılıklar ortaya çıkar.
Ne demek istediğimizi anlamak için yukarıdaki görsele göz atın. Görselde birbirine ikizi kadar benzeyen iki kız görüyorsunuz. Oysa ki yüzünün gözler ve ağız gibi bölümlerini ayrı ayrı ele aldığımız zaman bu benzerlik ortadan kalkıyor.
Doppelganger Benzerliği, Bazen Ciddi Sonuçlara Yol Açar.
31 Mayıs 1999’da Richard A. Jones, Missouri’deki ailesiyle birlikte evdeydi. Ancak bu gerçek, o gün Kansas eyalet sınırındaki Walmart otoparkında meydana gelen bir soygunla suçlanmasını engellemeye yetmedi. Jones’u soygunla ilişkilendiren fiziksel bir kanıt yoktu ancak tanıklar onu kesin olarak teşhis etti. Sonunda 19 yıl hapis cezası aldı.
Hapishanede geçirdiği süre boyunca, diğer mahkûmlar onu sık sık başka bir mahkûm olan Ricky Amos ile karıştırıyordu. Amos, Jones’a o kadar çok benziyordu ki, bu benzerlik mahkûmiyet sürecinde yeniden sorgulanmaya başlandı.
Fotoğraflar tanıklara yeniden gösterildiğinde, tanıklar Jones ile Amos arasındaki farkı ayırt edemediler. Bu durum, Jones’un masumiyetinin kanıtlanmasına ve mahkûmiyetinin bozulmasına yol açtı. Ancak Jones, bu süreçte 17 yıl haksız yere hapis yattı.
Benzer bir tema, Alfred Hitchcock‘un The Wrong Man adlı filminde işlenir. Bu film, müzisyen Manny Balestrero’nun gerçek hayat hikâyesine dayanır. 1953 yılında bir dizi silahlı soygunla suçlanan Balestrero, yanlış tanıklıklar nedeniyle tutuklanır. Ancak suçlunun gerçek kimliği ortaya çıkınca Balestrero serbest bırakılır.
Doppelganger Sendromu Nedir?
Doppelganger Sendromu, kişinin kendi kopyasını gördüğüne inanmasıyla ortaya çıkan nadir bir sanrısal bozukluktur. Bu durum genellikle beyin hasarı, nörolojik rahatsızlıklar veya temporal lob disfonksiyonları sonucu meydana gelir. Daha ileri durumlarda, kişi, yavaş yavaş kendisinin bu kopyası tarafından değiştirildiğine inanmaya başlar.
Nörolog Peter Brugger, bu fenomeni incelemiş ve bilimsel açıklamalar getirmeye çalışmıştır. Tedavi ettiği en dikkat çekici vakalardan biri, 21 yaşındaki bir garsonun yaşadığı çarpıcı deneyimdir.
Bir sabah işe gitmek yerine yatakta kalıp bolca bira içen genç, baş dönmesiyle ayağa kalktığında yatakta hâlâ kendisinin yattığını görmüştü. Ayaktaki kişi mi yoksa yatakta yatan mı olduğunu ayırt edemeyen genç, kimliğini sorgulamaya başlamış ve nihayetinde pencereden atlamıştı.
Hayati tehlikeyi atlattıktan sonra, incelemelerde sol temporal lobunda bir tümör tespit edilecekti. Tümör alındıktan sonra da hem nöbetleri hem de doppelganger deneyimleri sona erecekti.
Bu tür sanrısal deneyimler, beynin özellikle temporal loblarıyla ilişkilidir. Temporal loblar, algı, bellek ve kimlik farkındalığı gibi işlevlerde kritik bir rol oynar. Temporal lobdaki bozukluklar, bireyin kendi bedenini ve kimliğini algılamasında anormalliklere yol açabilir. Sanrısal yanlış tanımlama sendromları olarak adlandırılan bu durumlar, bazen şizofreni gibi diğer psikiyatrik rahatsızlıklarla birlikte görülmektedir..
Sonuç olarak
Bir kişinin kendisine çok benzeyen birini görmesi genellikle nadir rastlanan psikolojik bozukluklarla ilişkili değildir. Araştırmalar, akraba olmayan iki insanın fiziksel özelliklerini paylaşmasının tamamen mümkün olduğunu göstermektedir. Örneğin, birbirine çok benzeyen 32 çift üzerinde yapılan bir çalışmada, bu kişilerin genotiplerinde benzerlikler olduğu tespit edilmiştir.
Sonuç olarak arkadaşlarınızın tam olarak size benzediğini düşündüğü bir doppelganger’ın olması ihtimali düşük ama olasıdır. Hatta bu ikizinizi aramak için kullanabileceğiniz TwinStrangers isimli bir web sitesi de mevcuttur. Tek yapmanız gereken fotoğrafınızı yayınlamak ve sitenin sizin ikizinizi bulmasını beklemektir. Ancak, bilimsel bir inceleme ile bu benzerlikleri analiz ettiğinizde, eşleşmelerin düşündüğünüz kadar yakın olmadığını fark edebilirsiniz.
Yazının devamında göz atmak isterseniz: Uzaylılar Tarafından Kaçırılma İddialarına Dünya Dışı Olmayan Bazı Bilimsel Açıklamalar
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Are Doppelgangers Real? There’s a 1 in a Trillion Chance. Yayınlanma tarihi: 24 Ekim 2023. Kaynak site: How Stuff Works. Bağlantı: Are Doppelgangers Real? There’s a 1 in a Trillion Chance
- Joshi RS, Rigau M, García-Prieto CA, Castro de Moura M. Piñeyro D, Moran S, Davalos V, Carrión P, Ferrando-Bernal M, Olalde I, Lalueza-Fox C. Navarro A, Fernández-Tena C. Look-alike humans identified by facial recognition algorithms show genetic similarities. Cell Rep. 2022 Aug 23;40(8):111257. doi: 10.1016/j.celrep.2022.111257. PMID: 36001980.
- The disturbing consequences of seeing your doppelganger. Yayınlanma tarihi: 31 Ağustos 2015. Kaynak site: BBC. Bağlantı: The disturbing consequences of seeing your doppelganger
- Brugger, Peter & Regard, Marianne & Landis, Theodor. (1996). Unilaterally Felt “Presences”: The Neuropsychiatry of One’s Invisible Doppelganger. Cognitive and Behavioral Neurology. 9.
Matematiksel
