James Matthew Barrie’nin (1860-1937) Peter Pan kitabını bilmeyen yoktur sanırız. Yazarın 1904’te yayınlandığı ses getiren eseri Peter Pan, hala edebiyat dünyasının unutulmazları arasında. Var olmayan ülkede (Neverland) sonsuza dek çocuk olarak yaşamak isteyen eserin kahramanı Peter Pan, sadece edebiyat dünyasında değil aynı zamanda psikoloji ve psikiyatri alanlarında da bilinen bir isim oldu. Bu yazıda gerçek Peter Pan’lerden ve onları etkisi altına alan ilginç bir psikolojik sendromdan bahsediyoruz.
Peter Pan Sendromu Nedir?
Karşınızda bir yetişkin var ama adeta bir çocuk gibi davranıyor. Yaptıklarıyla hem kendisine hem ilişkilerine zarar veriyor. Bu durumu siz belki şımarıklık belki de umursamazlık olarak görüyorsunuz. Ancak Peter Pan Sendromu ile karşı karşıya olabilirsiniz.
Peter Pan Sendromu (Peter Pan kompleksi), büyüme korkusu olan çocuklarda, olgun oldukları halde çocuk gibi davranan insanlarda görülen davranış bozukluklarını tanımlar. Sendrom şu anda bir psikopatoloji olarak kabul edilmiyor. Bununla birlikte, toplumda giderek daha fazla sayıda kişinin yetişkin olduğu halde duygusal olarak olgunlaşmamış davranışlar sergilemesi bu sorunun yaygın olduğunu düşündürüyor. Bu durum her iki cinsiyeti de etkilese de araştırmalar erkekler arasında daha sık görüldüğünü ortaya koyuyor.
Bu sendrom belirtilerini gösteren kişi genellikle kariyerinde başarısızlık yaşar. Ekonomik açıdan sorumluluk sahibi olmakta zorlanır. Sorumluluğun olmadığı sadece eğlencenin var olduğu bir hayat beklentisi içindedir. Sık sık iş ve hobi değiştirir ama hiçbirinden tatmin olmaz. Gerçekleşmesi zor hayaller kurar. Ayrıca bu hayalleri gerçekleştirmek için mantıklı ve sistematik herhangi bir adım atmaz. Herhangi bir işin yapacağına dair inancı çok yüksektir ama çabası çok düşüktür. Gelecekten ve yaşlanmaktan korkar. Sosyal ve romantik ilişkilerde yetişkin gibi davranmaz.
Araştırmacılar, bu insanların genellikle yalnızlıktan korktuklarını, bu yüzden ihtiyaçlarını karşılayabilecek insanlarla etraflarını sarmaya çalıştıklarını düşünüyor. Bu tip bir erkek baba olduğunda bile ebeveyn rolüne girmekte zorlanıyor ve yükü genelde annenin omzuna atıyor. Peter Pan Sendromundan muzdarip insanların bir başka özelliği de sürekli olarak eş değiştirmeleri ve daha genç olanları aramaları olarak biliniyor. Bunun arka planında da bağlılık ve sorumluluktan kaçma gibi dürtüler yer alıyor. Peter Pan sendromunun, genellikle çocuklukta, baskıcı anne tutumu ya da eksik baba otoritesinden kaynaklandığı düşünülüyor.
Peter Pan’ın Arkasındaki Wendy
1983’te “Peter Pan Sendromu” nu tanımlayan psikolog Dan Kiley, “Wendy Sendromu” terimini partnerleriyle kurduğu ilişkilerde sürekli anne gibi davranan kadınları tanımlamak için kullandı. Dr. Dan Kiley’e göre, Peter Pan erkeklerinin yine aynı hikayedeki karakterlerden Wendy kadınları ile eşleşme ihtimali çok yüksek.
Peter Pan erkeklerinin kaçındıkları tutum, sorumluluk ve davranışları, Wendy kadınlar ele alıyor. Bu kadınlar, sorumluluk almayı reddeden Peter Pan erkeğe karşı anaç bir tutum sergileme eğiliminde oluyor. Zamanla da hayatındaki kişi için vazgeçilmez olduğunu düşünme eğilimi gösteriyorlar. Çok fazla sorumluluk alıyorlar ve bu sorumluluklar tükenmişlik hissini de beraberinde getirebiliyor. Bir süre sonra da bu kadının ilişkide koruyucu ”anne” rolüne girmiş olması kaçınılmaz oluyor.
Her iki bozukluğun da en büyük dezavantajının, bu duruma sahip olan kişinin sorunun bir parçasıymış gibi hissetmemesi, farkında olmaması oluyor. Durum böyle olunca da bu sendromlar kişilerin veya partnerlerinin hayat kalitelerini oldukça düşürüyor ve sosyal ilişkileri fazlasıyla zorlayabiliyor. Sendromsuz günler geçirmeniz dileğimizle.
Göz Atmak İsterseniz
İleri okumalar:
- Overprotecting parents can lead children to develop ‘Peter Pan Syndrome’; https://www.sciencedaily.com/
- Peter Pan Syndrome: When People Just Can’t Grow Up; https://www.healthline.com/health/peter-pan-syndrome
