Birçok insan yaşamlarının anlamını sorgular ve bu sorgulama sırasında anlamsızlık hissiyle gelen korkuyu deneyimler. Ancak, bu durumda hangi yöne dönüp anlam arayışına başlayacağımız çoğu zaman belirsizdir. Tam da bu noktada, Viktor Frankl ve onun hayatınıza anlam kazandırmaya odaklanan psikoloji yaklaşımı devreye girer.
Frankl, hepimizde bir “anlam iradesi” (will to meaning) olduğunu ve bunun davranışlarımızı ve ruh sağlığımızı etkilediğini öne sürdü. Ona göre, hayatta gerçekten istediğimiz şey, yaptığımız ve deneyimlediğimiz şeylere bir anlam kazandırmaktır. Eğer bunu başaramazsak, depresyon belirtileri göstermeye başlama olasılığımız yüksektir. Anlam bulduğumuzda ise, hayatın getirdiği zorluklarla başa çıkabiliriz.
Frankl’ın düşünceleri, II. Dünya Savaşı sırasında toplama kamplarında yaşadığı zorlu deneyimlerden derin bir şekilde etkilenmiştir. Bu süreç, insanın en zor şartlarda bile yaşamına anlam katabileceği fikrini pekiştirmiştir. En çok bilinen eseri “İnsanın Anlam Arayışı” (Man’s Search for Meaning), hem bu kişisel deneyimlerini bir araya getiren önemli bir çalışmadır.
Kısaca Viktor Emil Frankl Kimdir?
Frankl, 1905 yılında Viyana’da doğdu ve 1930’da Viyana Üniversitesi’nden tıp diplomasını aldı. Tıp kariyerine özellikle intihar girişiminde bulunan kadınların tedavisine odaklanarak başladı. Bu amaçla, Viyana’daki bir hastanenin psikiyatri koğuşunun başına geçti.
1937’de kendi özel muayenehanesini kurarak, çalışmalarını daha bağımsız bir şekilde sürdürdü. Ayrıca 1940-1942 yılları arasında Rothschild Hastanesi Nöroloji Bölümü’nün müdürü olarak görev yaptı.
Ancak Almanya’nın Avusturya’yı işgali, onun ve ailesi için hayatı kökten değiştirdi. Ağabeyi Walter bir toplama kampına gönderildi, kız kardeşi Stella ise Meksika’ya kaçtı. Frankl, ailesini koruma arzusu nedeniyle yurt dışına gitmek ya da anne ve babasıyla kalmak arasında zorlu bir seçim yapmak zorunda kaldı. Sonunda ailesiyle kalmayı seçti, bu karar hayatının geri kalanını derinden etkileyen bir dönemin başlangıcı oldu.
Viktor Frankl, Tilly Grosser adında genç bir kadına âşık oldu ve evlendiler. Ancak Yahudilerin çocuk sahibi olmalarını da yasaklayan bu dönemde, Tilly hamileydi. Ne yazık ki, Frankl ve Tilly’nin bebekleri bu yasakların kurbanı oldu. Frankl, kaybettikleri bebeklerini Duyulmayan Anlam Çığlığı adlı kitabında ölümsüzleştirdi.
Eylül 1942’de Viktor Frankl ve eşi Tilly, Theresienstadt kampına gönderildi. Bu, Frankl’ın insanlık dışı koşullarla yüzleştiği dört farklı toplama kampından ilkiydi. Bu süreçte fiziksel şiddet, yetersiz beslenme, duygusal aşağılanma ve işkence gibi ağır zorluklara maruz kaldı.
Toplama kamplarında geçirdiği süre boyunca, karısının ve ebeveynlerinin kaybını yaşadı. Ancak belki de en önemli kayıp, Frankl’ın kendi ifadesiyle, umut, haysiyet ve anlamın yitirilmesiydi. Bu deneyimler, onun insan doğasına dair felsefesini derinden şekillendirdi.
Viktor Frankl, dört toplama kampında geçirdiği iki buçuk yılın ardından, 1945 yılında özgürlüğüne kavuştu. Yaşadığı ağır travmalara rağmen hayata tutunan Frankl, bir yıl sonra bu deneyimlerini ve teorisinin temellerini anlattığı İnsanın Anlam Arayışı adlı en seçkin eserini kaleme aldı.
1997’deki ölümüne kadar, İnsanın Anlam Arayışı 24 dile çevrildi ve dünya çapında 10 milyondan fazla kopya satarak Frankl’ın en çok okunan eseri oldu.
Viktor Emil Frankl’a Göre Anlam Arayışı Nedir?
Viktor Frankl, kitabında, insanların en zorlu ve acı dolu durumlara karşı direnebilmelerini ve bu koşulların üstesinden gelebilmelerini sağlayan iki temel güçten bahseder: karar verme kapasitesi ve davranış özgürlüğü.
Frankl’a göre, birey hangi koşullarda olursa olsun, anlam arayışı için bir iradeye sahiptir. Yaşamın en karanlık anlarında bile, insanın elinden alınamayacak bir özgürlüğü vardır: kendi tavrını ve bakış açısını seçme özgürlüğü. Bu özgürlük, bireye yaşamın acımasız gerçekleri karşısında bile bir anlam bulma ve bu anlamla hayatını sürdürebilme gücü verir.
Ona göre, acı kaçınılmaz olduğunda, bu acıya yüklenen anlam insanın hayatını yeniden inşa etmesinin anahtarı olur. Frankl, kitabında anlam bulmak için üç öneride bulunur:
- Bir eser yaratarak ya da bir görev yaparak anlam bulabilirsiniz.
(Başarı veya üretim yoluyla anlam arayışı.) - Bir şeyi deneyimleyerek ya da biriyle karşılaşarak anlam bulabilirsiniz.
(Doğa, kültür veya sevgi yoluyla anlam arayışı.) - Kaçınılmaz acılara karşı takındığınız tutumla anlam bulabilirsiniz.
(Ancak Frankl, bu seçeneğin yalnızca diğer iki seçenek mevcut olmadığında geçerli olduğunu belirtir.)
Frankl ayrıca, hayatın adil olmadığını ve bazen zor olacağını hatırlatır. Ancak bu durumlarda tutum her şey olacaktır. Bu düşüncesini de “Bir durumu değiştiremediğimizde — tedavi edilemez bir hastalık gibi — kendimizi değiştirmekle sınanırız.” cümlesi ile ifade eder.
Logoterapi Nedir?
Viktor Frankl, logoterapi terimini ilk kez 1920’lerde kullanmıştır. Bu terim, “logos” kelimesinden türetilmiştir ve Yunanca “anlam” anlamına gelir. Frankl, logoterapi ile insanın yaşamında anlam arayışına yaptığı vurguyu ifade etmiştir.
Logoterapi, insanın varoluşsal anlam arayışını temel alan bir psikoterapi yöntemidir ve Frankl’ın kendi yaşam deneyimlerinden, özellikle de savaş dönemi kamplarında yaşadığı acı ve gözlemlerinden doğmuştur.
Bu terapi yöntemi, bireyin yaşamına anlam kazandırmaya odaklanır ve kişinin acılarla baş etmesine, geçmiş travmaları anlamlandırmasına yardımcı olur. Frankl’ın kuramı, bireyin ruhsal gücünü artıran ve ona içsel bir direnç sağlayan bir yaklaşımı temsil eder.
Frankl, logoterapi seanslarında hastalarıyla diyalog kurarak onları kendini keşfetme yolunda yönlendirdi. Ayrıca, hastaların korkularıyla doğrudan yüzleşerek bunları aşmalarına ve sorunları daha geniş bağlamlarda görmelerine yardımcı oldu. Bu yaklaşım, bireylerin kendi sorunları etrafında dönüp durmalarını engelledi.
Anlam arayışı, insan varoluşunun merkezinde yer alır. Dr. Viktor Frankl, bu anlayışıyla insanlara yardım etmeye çalıştı. Onun öğretileri, terapide ve günlük yaşamda hâlâ etkili bir rehber olmaya devam ediyor.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Southwick SM, Lowthert BT, Graber AV. Relevance and application of logotherapy to enhance resilience to stress and trauma. In: Batthyány A, ed. Logotherapy and Existential Analysis. New York City; 2016:131-149. doi:10.1007/978-3-319-29424-7_13
- Logotherapy: Viktor Frankl’s Theory of Meaning; yayınlanma tarihi: 7 Aralık 2021; Bağlantı: https://positivepsychology.com/
- Thir M, Batthyány A. The state of empirical research on logotherapy and existential analysis. In: Batthyány A, ed. Logotherapy and Existential Analysis. New York City; 2016:53-74. doi:10.1007/978-3-319-29424-7_7
- Bushkin H, van Niekerk R, Stroud L. Searching for Meaning in Chaos: Viktor Frankl’s Story. Eur J Psychol. 2021 Aug 31;17(3):233-242. doi: 10.5964/ejop.5439. PMID: 35136443; PMCID: PMC8763215.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
