Hemen herkes çocuğunun kitap okumasını ister. Kitap okumanın bir çok faydası olduğunu uzun zamandır biliyoruz. Sonuçta çocuklarımızın akademik ve sosyal başarılarının kaynağı ve sağlayıcısı, iyi bir okuma alışkanlığıdır. Ancak bu sadece istemekle olmaz. Yapılan araştırmalar çocuğun başarısının evdeki kitap sayısı ile ilişkili olduğunu gösteriyor. Yani çocuğunuzun kitap okuma alışkanlığını kazanmasını istiyorsanız öncelikle bir kütüphane kurmalısınız.
Yani siz okumasanız bile evinizde bir kitaplık kurarsanız, eskiye kıyasla çocuğun entelektüel düzeyinin uzun vadede yükseldiğini görmeniz muhtemeldir.
Araştırma kapsamında Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden Dr Joanna Sikora liderliğindeki akademisyenler, 2011 ve 2015 yılları arasında, 31 farklı ülkeden 160.000’den fazla yetişkinin verilerini analiz etti. Tüm katılımcılara 16 yaşındayken evlerinde kaç kitap olduğu soruldu. Bu kişilerin bir metrelik bir rafta kabaca 40 kitap olacağı düşünülerek bir tahmin yapmaları gerekecekti. Daha sonra da bu kişilere yeteneklerini ölçmek için, okuma yazma, aritmetik ve bilgi iletişim teknolojisi testleri uygulandı.
Sonucunda daha büyük kitap koleksiyonlarıyla büyüdüğünü ifade edenler, tüm hafıza testlerinde daha iyi performans gösterdi. Ayrıca araştırmacılar neredeyse hiç kitap olmayan bir evde yaşayan gençlerin, ortalamanın altında okuryazarlık ve aritmetik seviyelerine sahip olduklarını buldu. Evlerimizde bulunan kütüphanelerdeki kitap sayısı ülkeden ülkeye farklılık gösterdi. Türkiye için bu rakam 27 olarak belirlendi.
Norveçlilerin % 14’ü ve İsveçlilerin % 13’ünün evlerinde 500’den fazla kitap vardı. Aslında az sayıda ülkede evlerde ortalama 80’den az kitap bulunuyordu. Şili, Yunanistan, İtalya, Singapur ve Türkiye bu kategoride yer alıyordu.
Bu araştırma sonuçlarından da anladığımız için çocuklarımızın geleceği için ilk yapmamız gereken, evimizde bir kitaplık oluşturmak. Peki, bunu nasıl yapacağız?
Evimizde Nasıl Bir Kitaplık Oluşturmalıyız?
Tabi ki işe bir kitaplık satın almakla başlamalısınız. Evinizin görünen bir köşesine, hatta antre ya da mutfağa, balkona ya da oturma odasına bu kitaplığı kurun. Ayrıca kitap sayısı da yüzden fazla olmalı. İdeal kitaplık dört yüz civarında kitaptan oluşuyor. Sonucunda eve kurduğunuz bu kitaplık çocuğun merakını cezbedecektir.
Başlangıçta onlara ilgi göstermez gibi görünse de, eninde sonunda canı sıkılacak ve bir kitabın adı ya da kapağı ilgisini çekecektir. Belki yağmurlu bir gün dışarı çıkmak istemeyecek, evde kalacaktır; ya da internet kesilecektir.
İşte bu, çocuğun kitaplara yönelmesi için bir fırsattır. Ama evde kitap bulunmazsa, çocuk kitap yerine başka bir şeye yönelir. Çocuklar meraklı yaratıklardır. Kitaplık onları kendine çekecektir. Ve bir kez kitapları eline almaya başladığında, gerisi kendiliğinden gelir.
Hangi Kitapları Seçelim?
Araştırma, türün önemli olmadığını söylüyor, önemli olan evde kitap bulunması. Yine de benim bu konuda bazı tavsiyelerim olacak. Birincisi, gelip geçici türden popüler kitaplardan uzak durmanız. Örneğin politikacılar hakkında gazeteciler tarafından yazılmış bir kitap güncel olduğu için ilginizi çekecektir. Ama 4-5 sene sonra bu kitabın güncelliği kalmayacaktır. İlk anda uzak durmamız gereken kitap türleri şunlar olabilir:
- 1. Astroloji, kuantum başarı, kişisel gelişim türü kitaplar (bunlar bildiğiniz çöptür, çocukları bunlardan uzak tutalım…)
- 2. Yemek kitapları (bunlar pek çok çocuğa hitap etmez, ama yine de kitaplığınıza koymanızda sakınca yok.)
- 3. Zayıflama, güzellik, moda kitapları. (İkinci madde bunlar için de geçerli.)
- 4. Gazeteciler tarafından yazılan güncel kitaplar.
- 5. Popüler olmuş gelip geçici yazarların romanları.
Bu kitapları almayın demiyorum, alın! Ama kendiniz için alın. Çocuğunuzun geleceğine yatırım olarak pek değerleri olduğu söylenemez.
Peki hangi kitapları almalı?
- 1. Klasik romanlar,
- 2. Biyografiler,
- 3. Popüler bilim kitapları,
- 4. Çok ayrıntıya inmeyen tarih kitapları,
- 5. Bilimkurgu ve macera kitapları,
- 6. Klasik çocuk eserleri,
- 7. Kolay okunan eserler.
- 8. Bilimsel eserler. Fizik, kimya, matematik kitapları.
Bu tür kitapları çocuğunuz anlamasa bile, içindeki grafiklere, resimlere, formüllere bakarak bütün bunların ne anlama geldiğine dair bir merak duygusu geliştirebilir. Bu da çocuğun derslere daha pozitif yaklaşmasına neden olacaktır. Çocukları hafife almayın. Bir çok çocuk orta okulda Dostoyevski’yi okuyacak seviyeye ulaşabiliyor.
Kitap seçerken nelere dikkat edilmelidir?
- 1. Baskı sayısı; unutmayalım ki iyi kitaplar genellikle en az iki üç baskı yapar,
- 2. Yayınevi; Bilinen ve büyük yayın evleri tercih edilmeli: İletişim, Can vs.)
- 3. Çevirisi iyi olmalı, kaliteli çevirmenler tercih edilmeli,
- 4. Kitabın arka kapağındaki tanıtım yazısı ve içindeki önsöz mutlak okunmalı, ayrıca kitabın sayfaları rastgele çevrilerek içindeki bazı bölümlere göz atılmalı,
- 5. Kitap hakkında İnternet’ten araştırma yapılmalı,
- 6. Kitabın baskısı, kağıt kalitesi, kapağı da dikkate alınmalı. Çocuklar koleksiyon yapmayı severler. Onlara güzel ciltli, güzel kapaklı kitaplar alırsanız, bir süre sonra koleksiyonculuk güdülerinin harekete geçtiğini göreceksiniz. Büyük yayın evleri bastıkları kitapları iyi seçerler. Baskı kaliteleri yüksektir ve çevirmenleri de genellikle iyidir. Bu durumda büyük yayın evlerinden şaşmamakta fayda var.
Çocuğunuz İçin Yapacağınız En İyi Yatırım Kitaba Erişmelerini Sağlamaktır.
Çocukları kurslara ve özel okullara yazdırıyor ve yıllarca haraç gibi taksit ödüyoruz. Üstelik özel okullara ve kurslara döktüğünüz paranın çoğu emekçi öğretmenlere değil, patrona gidiyor. Geçenlerde çocuğunu özel okula gönderen bir veliye “Neden özel okulu tercih ettiniz?” diye sordum. Yanıtı ilginçti: “Birçok imkanları var, ama asıl önemlisi İngilizce öğretiyorlar…”
İngilizce öğrenmesini istediğiniz çocuğunuzu bir yaz İngiltere’ye gönderin, zaten öğrenecektir. Üstelik bunun için çok daha az masraf yapmanız gerekecektir. İngiltere’yi pahalı buluyorsanız başka seçenekleriniz de var: Cebelitarık, Malta gibi ülkeler, hatta ABD’ye bile gönderseniz, yine özel okuldan ucuza gelir. Üstelik böylece çocuğun birinci elden İngilizce öğrenmesini sağlarsınız.
Aslında buna da gerek yoktur. Bir arkadaşım, üniversiteyi bitirmiş, yurt dışına gidecekti. Bunun için İngilizce öğrenmesi gerekiyordu. Altı ay çalışarak kendi başına öğrendi ve bunun için sadece elindeki kitaplar yeterli oldu. Sonucunda İngilizce basit bir dildir ve herkes öğrenebilir. Bunun için özel okullara ve kurslara para dökmenize gerek yoktur. Kaldı ki Türkiye’de akıcı bir şekilde İngilizce konuşmayı okulda öğrenmiş pek az kişi vardır.
Önemli olan çocuklarınıza okuma ve kendi kendine öğrenip araştırma yapma alışkanlığı kazandırmanızdır. Bunu da evinize kitaplık kurarak başarabilirsiniz. Okumayı seven bir çocuk genellikle okulda da başarılı olur. Çünkü pek fazla yardım almadan, kendi kendine öğrenebilir. Kısaca, çocuğunuza yapacağınız en büyük yatırım evde bir kitaplık kurmak olacaktır.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- M. D. R. Evans and others, Scholarly Culture and Academic Performance in 42 Nations, Social Forces, Volume 92, Issue 4, June 2014, Pages 1573–1605, https://doi.org/10.1093/sf/sou030
- Growing Up in a Book-Filled Home Could Protect Against Cognitive Decline in Old Age. Yayınlanma tarihi: 5 Aralık 2021; Bağlantı: https://in.bgu.ac.il/en/pages/news/books_home.aspx
- Growing up in a house full of books is major boost to literacy and numeracy, study finds. Yayınlanma tarihi: 10 Ekim 2018; Bağlantı: https://www.theguardian.com/
Matematiksel
