Kendi başına bilimsel bir başarı olan fotoğrafçılık, bilimdeki en önemli olaylardan, insanlardan ve keşiflerden bazılarını kaydetti. Bunun sonucunda bize eşi görülmemiş bir kavrayış sağladı. Sonrasında da dünyaya bakışımızı değiştirdi ve geliştirdi. Bu yazıda tarihin en önemli bilimsel fotoğraflarından bazılarına kısa hikayeleri ile birlikte göz atalım.
Hubble eXtreme Deep Field
25 Eylül 2012 tarihinde yayınlanan bu fotoğraf, Hubble teleskobunun 10 yıl boyunca çektiği fotoğrafların birleşimidir. Bu görsel, evrenin başlangıcına dair bir ipucu. Görüntüde görülen galaksilerin 13.2 milyar yıl öncesinde oluştuğu ve evrenin yaklaşık 13.7 milyar yaşında olduğu tahmin edilmektedir. Evrenin bu görüntüsü, uzak-yakın birçok gök adayı gözler önüne seriyor.
Solvay Konferansı (1927)
Halen yapılmakta olan bilim insanlarının en önemli buluşmalarından olan Solvay konferansları, fizik ve kimyadaki gelişmeleri tartışmaları konu edinen bir toplantıdır. Bu konferans, 1912 Belçikalı sanayici Ernest Solvay tarafından kurulan Uluslararası Solvay Fizik ve Kimya Enstitüleri tarafından organize edilmektedir. Ekim 1927’de gerçekleştirilen bu konferansın konusu, elektronlar ve fotonlar idi. Yukarıdaki fotoğrafla belgelenen buluşmaya; Albert Einstein, Marie Curie, Niels Bohr, Werner Heisenberg, Erwin Schrödinger, Max Planck gibi birçok önemli bilim insanı katıldı. Toplam 29 katılımcının 17’si Nobel ödülüne layık görülmüştür. Bu bile bu fotoğrafı kendi başına benzersiz kılmaktadır.
Trinity Nükleer Deneme
“Trinity” kod adlı bir nükleer silahın ilk kez patlatılması, 16 Temmuz 1945’te sabah 5:29’da gerçekleşti. Bu patlama, atom çağını başlatma amacında olan Manhattan bilim insanlarının çabalarının bir sonucuydu. Kısa bir süre sonra Nagazaki’de patlayacak olan bu silahın isim babası, J. Robert Oppenheimer’di. Kendisi bu ismin seçiminde, John Donne’nın bir şiirinden ilham almıştı.
Soluk Mavi Nokta
Bu ünlü görüntü, astronom Carl Sagan‘ın önerisiyle 14 Şubat 1990 yılında Voyager I uzay aracı tarafından çekildi. Voyager I bu fotoğrafı çektiğinde Dünya’dan 6 milyar km uzaktaydı. Hal böyleyken Dünyamız, uzayın şaşırtıcı genişliğini vurgularcasına soluk bir nokta görüntüsü verip bu fotoğrafta bir piksel kadar kendine yer bulabilmiş. Carl Sagan, “Pale Blue Dot” (Soluk Mavi Nokta) kitabında bu fotoğraf ile ilgili şöyle diyor:
“O noktaya tekrar tekrar bakın… O burası… Evimiz… Bu biziz… Sevdiğiniz herkes, tanıdığınız herkes, göçüp giden herkes burada yaşadı. Sevinçlerimiz ve üzüntülerimizin tamamı, kendinden emin binlerce din ve ideoloji, her kahraman ve korkak, her uygarlığın yaratıcısı ve yok edicisi, her kral ve köylü, her anna-baba ve umutlu çocuk, her aşık genç çift, her ahlak öğreticisi, her yozlaşmış politikacı, her “süperstar”, her “üstün lider”, türümüzün her aziz ve ve günahkar bireyi orada yaşadı. Soluk bir ışık…”
Tesla Laboratuvarında
1899 yılına ait bu fotoğrafı muhtemel herkes görmüştür. Tesla, yüksek voltajlı elektrik vericisi yıldırımlar saçarken yanında oturuyor ve bir şeyler okuyor. Fotoğrafçı Dickenson V. Alley tarafından tanıtım amaçlı, oluşturulan bu fotoğraf aslında bir mizansendi. Aslında fotoğrafçı, karanlık bir odada kıvılcım üreten makinenin görüntülerini, sandalyesinde oturan Tesla’nın görüntüsüyle birleştirerek çift pozlama tekniği kullanmıştı. Ancak yine de fotoğraf, Tesla’nın ününe ün kattı. Tesla daha sonra notlarında, bu fotoğrafın gerçek olmadığını itiraf edecekti.
Dirac ve Feynman’ın Konuşması
Fizikçi Richard Feynman, 1963’te Varşova’da çekilen bu fotoğrafta, kuantum mekaniğinin kurucu babalarından biri olarak kabul edilen fizikçi ve Nobel ödüllü Paul Dirac ile konuşuyor. Ne konuştuklarını elbette bilemeyeyiz. Ancak iki devi bir arada keyifli bir sohbette gösterdiği için bu fotoğraf ilham vericidir.
Fotoğraf 51
Fotoğraf 51, aslında DNA’nın ilk görüntüsüdür. Bu fotoğraf, DNA’nın yapısını anlamamız için kritik bir eşikti. Çift sarmalı açıkça gösteren bu görüntü, Mayıs 1952’de Londra’da Rosalind Franklin’in doktora öğrencisi Raymond Gosling tarafından tarihe geçti. Fotoğraf; Francis Crick, Maurice Wilkins ve James Watson’ı Nobel ödülüne kadar götüren, DNA’nın kimyasal modelini geliştirme çalışmalarına da önayak oldu.
Buzz Aldrin Ay’da
20 Temmuz 1969’da çekilen bu fotoğraf, Ay’ın yüzeyinde yürüyen Apollo 11 astronotu Buzz Aldrin’e ait. Fotoğrafı çeken kişi ise, Apollo 11’in lider astronotu Neil Amstrong.
Bohr ve Einstein’ın Kuantum Mekaniği Üzerine Tartışması
1920’lerde fizik camiasında kuantum mekaniğinin kuşattığı alanın yorumu üzerine önemli tartışmalar gerçekleşiyordu. Bir tarafta, teorilerinde, fiziksel sistemlerin yalnızca olasılıkları olduğunu ve birileri onları ölçene kadar belirli özelliklerin olmadığını iddia eden Niels Bohr ve Werner Heisenberg; öbür tarafta, “Tanrı zar atmaz!” diyerek varlığın bağımsız gerçekliklere sahip olduğunu savunan Albert Einstein. 1925 yılında çekilen bu fotoğraf aslında kuantum “mücadelesinin ruhunu temsil etmektedir.
Earthrise – Dünya’nın Doğuşu
24 Aralık 1968’de Apollo 8 astronotu William Anders tarafından ayın yörüngesine yapılan ilk insanlı yolculuk sırasında çekilmiş başka bir NASA fotoğrafı. Ayrıca bu görsel, “en etkili çevre fotoğrafı” olarak kabul edilmektedir. Ay’ın çorak ve renksiz yüzeyi ve Dünya’nın canlı renkleri.. Bu fotoğraf birçok insanın dini görüşlerini ve hayata karşı duruşunu değiştirdi.
Şevket ÜNCÜ’ye katkılarından dolayı teşekkür ederiz.
Kaynak: 10 science photos that made history and changed minds; https://bigthink.com/
Matematiksel
mükemmel,insanlığın gelişimi.