Şubat 2015’te Londra’daki Hampton Court Palace’ta, 12 yaşındaki Holly Hampsheir, görkemli King’s Apartmanı’nda tek başına yürürken kuzeninin fotoğrafını çekmek için telefonunu eline aldı. Ertesi gün, fotoğraflarını incelerken, kuzeninin resimde yalnız olmadığını fark etti. Aslında, resimde gördüğü gri giysili gizemli kadın, hayalet fotoğrafçılığı tarihinin en son görüntüsüydü. Gizemin cevabı ise yazının sonunda…
İnsanlık var olduğundan beri hayalet hikayeleri dinliyoruz, hayaletleri gerçekten gördüğüne inanan insanlara şahit oluyoruz. Korku temalı kitaplar ve filmler sayesinde, gerçek hayatta bu tür doğaüstü şeylerle karşılaşmamış olsak bile ürkütücü fikirler bilinçaltımıza sızabiliyor. Biz korkarken bir kısım insanda bu korkumuzdan kar ediyor.
Kamera icat edildiğinden beri, fotoğraflarda hayaletler hep belirdi. Ve kamera teknolojisindeki her ilerlemeyle birlikte, yeni türden hayalet izler ortaya çıktı. 1850’ler ve 60’lar boyunca, birçok fotoğrafçı stereoskopik görüntüler ve çift pozlama gibi yeni efektler deniyordu. Ancak bazı fotoğrafçılar bu tekniklerin kâr amacıyla kullanılabileceğini fark etti.
İç Savaş Sonrası Amerika’da Hayalet Fotoğrafçılığının Doğuşu
William Mumler adlı girişimci bir amatör fotoğrafçının, fotoğraflarda hayalet yakalayan ilk kişidir. Mumler çalışmalarını spiritüalizmin ABD’de güç kazandığı 1800’lerin ortalarında yapmıştır. Amerikan İç Savaşı sonucunda artan ölü sayısı ve acı içindeki aileler ona çalışmaları için uygun ortamı hazırlamıştı. Bu sayede yeni bir portre türü ortaya çıkmıştı.
Bu fotoğraflarda yaşayan bir kişi bir fotoğrafta otururdu. Daha sonra fotoğrafçı tarafından ölen bir eşin veya çocuğun yarı şeffaf bir resmi fotoğrafa monte edilirdi. Mumler bunu ilk olarak yukarıda gördüğünüz portre ile denedi. Sonra da bu görüntüyü spiritüalizme ilgi duyan bir arkadaşına gönderdi. Bu yeni bir akımın başlangıcı olacaktı. Başlangıçta bu prodüksiyonlar hatıra olarak kabul edildi. Ancak daha sonra hayaletlerin ziyaretlerini gösterdiği iddia edilen sahtekarlıklara yol açtı
Devamında kaybettikleri sevdikleri ile fotoğraflarının çekilmesini isteyen diğerleri çıkageldi. Bunlardan birisi de kocasının suikast sonucu hayatını kaybetmesinin ardından stüdyoya gelen Mary Todd Lincoln oldu.
Muller eski ABD başkanı ile eşinin aşağıdaki fotoğrafını hazırladı. Bu çalışması ile birlikte müşterilerinin listesi de büyüdü. Mumler’in hilesi, bazı kişilerin görüntülerde yer alan ruhların Boston’da yaşayan sağ salim insanlar olduğunu fark etmesiyle suya düştü. Mumler 1869’da dolandırıcılıktan tutuklandı. Duruşmada onun hilesini açıklama işi başka fotoğrafçılara düştü.
Mahkemede fotoğrafçı Abraham Bogardus, P.T. Baryum’un omzunun arkasında Abraham Lincoln’ün hayalet görüntüsünün bulunduğu “sahte” bir hayalet fotoğrafı hazırladı. Yargıç Mumler’in bir sahtekar olduğuna ikna olsa da onu delil yetersizliğinden serbest bıraktı. Bu olaydan sonra Mumler’in kariyeri düşüşe geçti. 1884’te beş parasız olarak öldü. Ancak ölümünden sonra onun bıraktığı bayrağı devralacak başkaları olacaktı.
Yeni Bir Hayalet Fotoğrafçısı: William Hope
Birinci Dünya Savaşının devamındaki yıllar, spiritüalizmin yeniden canlanma zamanıydı. O dönemlerde Mumler’in izinden giderek çoklu pozlama teknikleri kullanan paranormal araştırmacı William Hope’un (1863–1933) ürkütücü fotoğrafları yeniden etrafta dolaşmaya başladı. Görüntüleri daha net, daha canlı ve daha inandırıcıydı. Bunun sonucunda da ünü zamanla arttı.
Kendisi zamanla ruhlarla iletişimde olan bir medyum olarak anılmaya başlandı. Sonunda Mumler gibi Hope da dolandırıcılık ile cezalandırıldı. Ancak Mumler’in aksine Hope, ateşli takipçilerinin çoğunun desteğiyle, sonrasında da medyum olarak çalışmaya devam etti.
Günümüz Dijital Kameraları İle de Hayalet Fotoğrafı Çekmek Mümkün
Günümüzünde dijital kameralar aracılığıyla farkında olmadan ya da isteyerek benzer fotoğraflar yaratmak daha kolay. Örneğin, yazının başında paylaşılan Hampton Court’taki gri elbiseli kadın buna bir örnek. Analog filmden farklı olarak, telefonlar bir fotoğrafı aşamalı olarak çekme eğilimindedir. Bunu bir tarayıcının kağıt üzerinde hareket etmesi gibi düşünebilirsiniz. Özellikle karanlık ortamlarda bu oldukça yavaş bir süreçtir. Sonuç olarak, o anda çekimde hareket eden herhangi bir şey bozuk, hayaletimsi bir biçimde görünebilir.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Halloween hauntings: William Hope’s spirit photographs; Yayınlanma tarihi: 29 Ekim 2010; Bağlantı: https://www.theguardian.com/
- When Cameras Took Pictures of Ghosts; Yayınlanma tarihi: 30 Ekim 2013; Bağlantı: https://www.theatlantic.com
- The intriguing history of ghost photography; Yayınlanma tarihi: 30 Haziran 2015; Bağlantı: https://www.bbc.com/
Dip Not:
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım
Matematiksel
