Erken kalkmak mı yoksa biraz daha uyumak mı daha faydalı? Güne kahveyle mi başlamalı yoksa bir fincan demli çay mı tercih edilmeli? İster seviyor olun ister olmasın, sabah rutininiz günün geri kalanının nasıl geçeceği üzerinde büyük bir etkiye sahiptir.
Günümüzün yaşam koçları ve trend belirleyicileri, zamanı daha verimli kullanmak için sürekli yeni yöntemler geliştiriyor. Ancak bu çaba aslında hiç de yeni değil. Marcus Aurelius’tan Ludwig van Beethoven’a kadar tarih boyunca pek çok insan, üretkenliği artırmak ve zihinsel odaklanmayı güçlendirmek için sabah rutinleri tasarlamıştır.
Peki, tarihin en başarılı isimlerinden bazıları, 21. yüzyılın sabah rutini arayışında olanlara hangi değerli ipuçlarını sunacak?
Marcus Aurelius’da Sabahları Yataktan Çıkmakta Zorlanıyordu
Kişisel gelişim gurularının ortaya çıkmasından çok önce, Marcus Aurelius vardı. M.S. 121’de doğan Aurelius, 40 yaşında Roma İmparatoru oldu ve 180’deki ölümüne kadar tahtta kaldı. Tarihin en güçlü imparatorluklarından birini yönetmesine rağmen ilgi alanları sarayın mermer duvarlarının çok ötesine uzanıyordu. O, aynı zamanda bilgelik, adalet, ölçülülük ve cesareti yücelten erdemli bir yaşamı savunan bir Stoacı filozoftu.
Marcus Aurelius, bu düşüncelerini daha sonra Meditations adıyla yayımlanacak olan günlüğünde dile getirdi. Burada, kişinin kendini geliştirmesi için yöntemler ortaya koydu.
Ancak onun en çok zorlandığı konulardan biri sabah rutinleriydi. Biyografi yazarı Frank McLynn’in aktardığına göre, “Marcus uykusuzluk çeken ve sabahları yataktan kalkmaktan nefret eden biriydi — ki bu, erken kalkmayı erdem sayan Roma kültüründe ciddi bir kusurdu.”
Bu yüzden Aurelius, her sabah kendini yataktan kaldırmak için bilinçli bir çaba gösterdi. Günlüğünde şu satırları yazdı: “Sabah isteksizce uyandığında, şunu düşün: İnsan olmanın işine kalkıyorum.” Onun için bu sözler, günü başlatmak ve “yatağın içinde kalıp sıcaklığa sığınmak” yerine harekete geçmek için bir motivasyon mantrasıydı. Kısacası, ikinci yüzyılın “ertele tuşuna basma” alışkanlığını yenmenin yolu buydu. Ve bu, erdemli bir gün yaşamanın ilk adımıydı.
Günü Benjamin Franklin gibi planlayın
Benjamin Franklin, bir Roma imparatoru olmayabilirdi, ancak kurucu baba, matbaacı ve mucit olarak o da Marcus Aurelius ile aynı soruyla yüzleşti: Erdemli bir yaşam sürmek ne anlama geliyordu?
Franklin, bu soruya kendi yanıtını on üç erdemden oluşan bir listeyle verdi. Bu erdemler şunlardı: ölçülülük, sessizlik, düzen, kararlılık, tutumluluk, çalışkanlık, içtenlik, adalet, denge, temizlik, huzur, iffet ve alçakgönüllülük.
Benjamin Franklin’in her günü erken bir uyanışla başlıyordu. Sabah 5’te yataktan kalkıyor ve sonraki üç saatini yıkanmaya, kahvaltı etmeye, gününü planlamaya ve şu temel soruyu düşünmeye ayırıyordu: “Bugün hangi iyiliği yapacağım?” Bu sabah meditasyonu, gününe odak, amaç ve anlam katmasına yardımcı oluyordu.
Franklin’in bir diğer sabah alışkanlığı ise daha az felsefi, ama bir o kadar da canlandırıcıydı. Her sabah en az yarım saat boyunca çıplak bir şekilde soğukta otururdu. Franklin, bu alışkanlığın canlandırıcı bir etkisi olduğunu ve onu yeniden yatağa dönmekten alıkoyduğunu düşünüyordu. Bu sıra dışı sabah rutinini, hayatının sonuna kadar istikrarlı bir şekilde sürdürdü.
( Göz atınız: 5 Saat Kuralı: Boşa Geçen Bir Gün Nasıl Başarılı Bir Güne Dönüştürülür?)
Georgia O’Keeffe İlhamını Doğa Yürüyüşlerinden Aldı
Marcus Aurelius ve Benjamin Franklin gibi, sanatçı Georgia O’Keeffe de erken kalkmayı sevenlerden biriydi O’Keeffe her ne kadar “yatağında oturup güneşin doğuşunu izlemeyi” tercih etse de, orada uzun süre kalmazdı.
Günlerine kimi zaman New Mexico, Abiquiu yakınlarındaki evi Ghost Ranch’in etrafında yaptığı sabah yürüyüşleriyle başlardı. Bu yürüyüşlerde bazen çıngıraklı yılanlarla karşılaşır, onları öldürüp çıngıraklarını cebine koyardı.
Yürüyüşlerini yalnızca sabahlarla sınırlamazdı; işlerini tamamladıktan sonra akşamları da doğada yürüyüş yapardı. Ayağının altındaki toprak ve gökyüzünü kaplayan bulutlar, Amerikan Güneybatısı’nın çarpıcı ve canlı manzaralarını tuvale yansıtmasına ilham veriyordu. Bu yürüyüşler sırasında ilginç kayalar ve kemikler toplar, bu buluntuların bazıları resimlerine ilham kaynağı olurdu.
Benzer bir rutin sürdüren David Thoreau, 1851’de bu hissi şöyle dile getirmişti. “Bacaklarım hareket etmeye başladığı an düşüncelerim de akmaya başlıyor.”
Beethoven’ın Sabah Rutini Kahve İçmeyi İçeriyordu
Ortadoğu’da yüzyıllardır tüketilen kahve, Avrupa’da ancak 17. ve 18. yüzyıllarda yaygınlaştı. Kısa sürede vazgeçilmez bir sabah içeceğine dönüşse de, fiyatı giderek yükseliyordu. 19. yüzyılın başlarında Viyana’da bir fincan kahve, yarım kilo etle neredeyse aynı fiyata satılıyordu.
Alman besteci Ludwig van Beethoven ise sabah kahvesine öylesine değer veriyordu ki, onu her gün aynı şekilde hazırlıyordu. Hatta her seferinde tam 60 kahve çekirdeği sayıp öğütüyordu—ne eksik ne fazla. Bazı araştırmacılar, Beethoven’ın bu sabah rutinini mükemmel bir fincan kahve hazırlamaktan çok, bir ekonomi alışkanlığıyla ilişkilendiriyor.
Sanatçıların sabahları tercih ettiği tek içecek kahve değildi. Amerikalı yazar Maya Angelou için sabah saatleri, tercih ettiği içki olan şeri ile özdeşleşmişti.
Angelou için sabahlar sadece içkiyle değil, üretkenlikle de özdeşleşmişti. Erken kalkmayı alışkanlık haline getiren yazar, yaşadığı şehirlerde bile otel odaları kiralayarak yazmayı tercih ediyordu. Sabah erkenden evden çıkar, odasına geçer ve saat 6:30’da yazmaya başlardı.
( Daha fazla günlük rutin için: Dâhilerin Günlük Rutinleri Alışkanlıklarımızı Sorgulatabilir)
Sonuç olarak
Bu sabah alışkanlıkları yalnızca birkaç örnekten ibarettir ve birebir uygulanması gereken katı kurallar olarak görülmemelidir. Çünkü sabah rutinleri, insanlar gibi tamamen benzersizdir. Yine de disiplinli bir sabah düzeni oluşturmak, yaşamı sadeleştirir, odaklanmayı kolaylaştırır ve üretkenliği artırır. Tüm bu farklı rutinlere bakıldığında ise ortak bir nokta dikkat çeker: Erken kalkanlar, günü daha enerjik, coşkulu ve yaratıcı bir şekilde yaşar.
Kaynaklar ve ileri okumalar
Do you have a morning routine? Here’s how some historic figures started their day. Yayınlanma tarihi: 8 Kasım 2023. Kaynak site: National Geographic. Bağlantı: Do you have a morning routine? Here’s how some historic figures started their day
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
