Neredeyse tüm çocuklar parmaklarını kullanarak saymayı öğrenir. Ancak öğretmenler genellikle birinci sınıfın sonlarında çocuklara parmaklarıyla saymayı bırakmalarını söylemeye başlar. Parmakla sayma zayıf matematik yeteneğinin bir işareti olarak görülür. Çocuklara işlemleri zihinden yapmanın daha akıllıca olduğu söylenir.
Ancak bunu yaparken gözden kaçırdıkları bir şey var. Araştırmalar, özellikle küçük yaştaki çocukların matematik hesaplarını parmakları ile yapmalarının beyin gelişimini güçlendirdiğini gösteriyor. Matematik temelde çok sayıda soyut kavram içerir. Bu nedenle öğretiminde sıklıkla manipülatifler kullanılmaktadır. Manipülatifler, matematiksel soyut kavramların anlaşılmasını ve içselleştirilmesini ve aritmetik işlem adımlarının yürütülmesini kolaylaştırır.
Kullanılan manipülatifler konudan konuya değişir. Boncuklar, çubuklar, fasulyeler, legolar en iyi bilinenleridir. Bu noktada parmaklarımız fiziksel manipülatifler olarak karşımıza çıkar.
Parmakla sayma, gelişimin belirli bir aşamasında aritmetik kavramların edinilmesinde işlevsel bir rol oynamaktadır. Gerçekten de, birçok ilkokul öğretmeni, küçük çocukların sayma ve hesaplama için neredeyse içgüdüsel olarak parmaklarını kullandıklarını doğrulayacaklardır.
Ayrıca son yıllarda yapılan araştırmalar parmakla sayma ve beyin aktiviteleri arasında yakın ilişkiler olduğunu açığa çıkarmıştır. Konu bu nedenle dikkatleri üzerine çekmiş ve benzer araştırmaları tetiklemiştir. Günümüzde beynin parmak farkındalığını yöneten kısmı ile matematik arasında bir bağlantı olduğunu biliyoruz. Bu nedenle, öğrencilerin, sayma yaparken parmaklarını kullanmalarını engellemek, matematiksel gelişimini durdurmaya sebep olabiliyor.
Parmaklar Sayı Saymada Ne İşe Yarar?
Vücudun bir parçası olarak parmaklar özeldir. Duyusal ve motor kortekslerde parmakların doğrudan bir haritası vardır. Parmak hissi parmakları duyusal olarak birbirinden ayırabilme yetisi olarak tanımlanır. Parmak hissi ve sayısal yetenekler arasında bir ilişki olduğunu gösteren bulgular mevcuttur. Bunun dışında parmak hissinin sayı bilgisi ile de ilişkili olduğu bulunmuştur. Ancak parmak hissi yetisi ve parmakla sayma arasında nasıl bir ilişkili olduğu açıkça anlaşılmamıştır.
Bir olasılık parmak hissinin parmakla saymayı desteklemesidir. Alternatif olarak, parmak hissinin kendisi sayma gibi aktiviteler ile gelişiyor olabileceği yönündedir.
Çalışmalar sonucunda yüksek parmak hissine sahip çocukların daha yüksek sayısal kabiliyetlere sahip olduğu ve parmakla saymayı daha sık kullandıkları ortaya konmuştur. Bu sonuç parmak hissi, parmakla sayma ve hesaplama yeteneklerinin birlikte geliştiğini göstermektedir.
Beyinde sayısal temsil için önemli ve her biri farklı bir sayısal temsil formu için kullanılan, üç alan vardır. İlk olarak, iki taraflı olarak intraparietal sulkus (İPS) içinde yer alan bir büyüklük temsil sistemi boyut, uzaklık gibi kavramların işlenmesinde rol oynar.
İkincisi, rakamların tanınmasını ve kodlanmasını destekler ve bilateral arka üst parietal alanlarda bulunur. Son olarak, esas olarak sol angular girusta (AG) yer alan üçüncü bölge, sözel sayısal bilgilerin işlenmesinde görev alır. Sayı işleme için önemli olan bu parietal bölgeler aynı zamanda parmaklarla ilgili fonksiyonları yerine getirmek için de kullanılmaktadır.
Bütün bunlar ne anlama geliyor?
Evrimsel bir bakış açısı, matematiksel yeteneklerin bedensel sistemler tarafından neden ve nasıl desteklendiğini anlamamıza yardımcı olur. Matematik göreceli olarak yeni bir icat olduğu için, matematiksel kavrayışı doğrudan destekleyen beyin sistemlerinin evrimsel olarak ortaya çıkması söz konusu değildir.
Elin evrimi ve el yetenekleri insanın evriminde özel bir rol oynar. Alet yapmak, çevremizi manipüle etmek ve iletişim kurmak için ellerimizi kullanırız. Matematik yetisi, mevcut sistemlerin yeniden kullanılması sayesinde ortaya çıkmıştır. Tüm bunların sonucunda parmaklarımız matematik öğrenmenin ayrılmaz bir parçasıdır.
Buradan öğretmen ve velilere çağrımız olsun. İnsan bir şeyi nasıl öğrenirse her şeyi öyle öğrenir. Bırakalım çocuklar bilgiye yaparak yaşayarak ulaşsınlar. Matematik işlemini yaparken kendilerine ait olan araç gereci, parmaklarını kullansınlar. Belki de matematik çocukların parmaklarının ucundadır!
Yazının devamında göz atmak isterseniz: Parmakla Sayma Biçimi Kültürden Nasıl Etkileniyor?
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Why Kids Should Use Their Fingers in Math Class; Yayınlanma tarihi: 3 Nisan 2016; Bağlantıhttps://www.theatlantic.com/
- A Case for Finger Counting; Yayınlanma tarihi: 14 Temmuz 2017; Bağlantı: https://www.edutopia.org/
- Mutlu, Yılmaz & Soylu, Firat. (2018). EĞİTSEL SİNİRBİLİM VE BEDENLENMİŞ BİLİŞ PERSPEKTİFİNDEN MATEMATİK ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ YAŞAYAN ÖĞRENCİLERDE PARMAKLA SAYMA.
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
