Virginia’da, CIA’nın Langley’deki merkezinin avlusunda bulunan Kryptos Heykeli, yalnızca bir sanat eseri değil, aynı zamanda tarihin en büyük kriptografik bilmecelerinden biri olarak dikkat çekiyor.
Jim Sanborn tarafından 1990 yılında tasarlanan bu 3,7 metre uzunluğundaki bakır heykel, üzerindeki 1.800 karakterle dünya çapında amatör ve profesyonel şifre kırıcıları yıllardır meşgul ediyor. Heykelin üzerinde yer alan şifreli mesajlar, bugüne kadar sayısız çözüm girişimine rağmen hâlâ gizemini koruyor. Şifreli mesajların ilk üç bölümü çözülmüş olsa da, K4 olarak bilinen son 97 karakter içeren bölüm, hem sanat hem de kriptografi dünyasında çözülmeyi bekleyen bir muamma.
Kryptos, sanat ile kriptografi arasındaki bağın en somut örneklerinden biridir. Heykel, yalnızca bir sanat eseri değil, aynı zamanda kriptografi dünyasında bir kilometre taşıdır. CIA çalışanları her gün bu heykelin yanından geçerken, onun taşıdığı sırları çözmeye çalışıyor. Kryptos’un zorluğu, dünyanın dört bir yanındaki amatör ve profesyonel şifre kırıcılar için bir meydan okuma haline geldi.
Kryptos Heykeli Neden Yapıldı?
“Kryptos” kelimesi Yunanca’da “gizli” anlamına gelir ve bu isim, heykelin taşıdığı anlamı mükemmel bir şekilde özetler. Sanborn, eseri tasarlarken yalnızca estetik bir amaca hizmet etmeyi planlamamıştı. Aynı zamanda CIA çalışanlarına entelektüel bir meydan okuma sunmayı amaçlamıştı.
Sanborn, Kryptos’un şifreli mesajlarını oluştururken yalnız çalışmadı. Bu süreçte, CIA Şifreleme Merkezi’nin emekli başkanı Edward Michael Scheidt ile iş birliği yaptı. İkili, ilk üç bölümün çözülmesini bekliyordu, ancak son bölüm olan K4 için özel bir zorluk ekleyerek, çözüm sürecini neredeyse imkansız hale getirmeyi amaçladı.
Kryptos Heykeli Hangi Mesajları Taşıyor?
Kryptos, toplamda dört şifreli mesaj içeriyor. Bunlar, bakır plakanın yüzeyine oyulmuş harflerden oluşuyor. Sanborn, bu mesajların herhangi bir rastgelelik içermediğini, her birinin özel bir şifreleme yöntemiyle düzenlendiğini belirtti.
İlk üç bölüm, şifre kırıcılar tarafından Vigenère tablosu gibi yöntemler ve bilgisayar algoritmaları kullanılarak çözülmüştür. Ancak son bölüm olan K4, bugüne kadar çözülememiştir ve dünyanın önde gelen kriptograflarını şaşırtmaya devam etmektedir.
Vigenère tablosu, şifreleme ve deşifreleme işlemleri için kullanılan bir araçtır. Çok alfabeli bir şifreleme yöntemine dayanır. Bu tablo, 1553 yılında İtalyan Giovan Battista Bellaso tarafından geliştirilmiş ve daha sonra Fransız kriptograf Blaise de Vigenère tarafından popüler hale getirilmiştir.
Vigenère tablosu, tarihsel olarak oldukça önemli bir şifreleme yöntemiydi. Ayrıca uzun yıllar boyunca “kırılamaz” bir yöntem olarak kabul edildi. Modern kriptografinin temellerini atması açısından da büyük bir öneme sahiptir. Ancak günümüzde bilgisayar destekli analizlerle kolayca kırılabilir, bu yüzden modern kriptografide kullanılmaz.
Son İpucuna Rağmen Şifre Hala Çözülemiyor!
Jim Sanborn, Kryptos heykelindeki 4. bölümün şifresini çözmek isteyenler için farklı ipuçları paylaştı. İlk ipucu, 2010 yılında geldi. Buna göre 97 harften oluşan 4. bölümde, 64’ten 69’a kadar olan harfler “Berlin” kelimesine karşılık geliyordu. 2014’te açıklanan ipucu, 70. ve 74. harfler arasında “Saat” yazdığını belirtiyordu. 2020 yılındaki son ipucunda ise 23. ve 34. harfler arasında “KUZEYDOĞU” yazdığı açıklandı.
Sanborn, yıllar içinde K4’ü çözmek isteyenlere bazı ipuçları verdi:
- 2010’da verdiği ilk ipucu: 64. ve 69. karakterler “BERLIN” kelimesini oluşturmaktadır.
- 2014’teki ikinci ipucu: 70. ve 74. karakterler “SAAT” kelimesine işaret eder.
- 2020’deki üçüncü ipucu: 23. ve 34. karakterler arasında “KUZEYDOĞU” kelimesi yer almaktadır.
Bu ipuçlarına rağmen, K4 şifresini çözme girişimleri başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Sanborn, bu bölümün çözülmesinin ardından bile heykelin taşıdığı sırların tam olarak anlaşılmayacağını belirtmiştir. Ona göre, heykelin gerçek anlamı yalnızca şifrenin ötesinde keşfedilebilir.
Jim Sanborn, heykelin sırrının beklediğinden çok daha uzun süre gizli kaldığını kabul ediyor. Bu süreçte, K4’ün çözümüne ulaşan kişiye ödül vermeyi veya sırrı açık artırmada satmayı düşündüğünü dile getirmiştir. Ancak bu, yalnızca heykelin fiziksel değil, entelektüel ve sanatsal değerini de artıracaktır.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Kryptos. The CIA Sculpture With A Coded Message That No One Has Been Able To Solve. Yayınlanma tarihi:12 Haziran 2023; Bağlantı: Kryptos. The CIA Sculpture With A Coded Message That No One Has Been Able To Solve.?
- Nobody Has Solved This Cryptographic Puzzle for 30 Years. Think You Can? Yayınlanma tarihi: 3 Şubat 2020; Bağlantı: Nobody Has Solved This Cryptographic Puzzle for 30 Years. Think You Can?/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
