Yetersiz uyku ve odaklanma sorunu günümüzde hepimizi etkiliyor. Bu yüzden birçok insanın bu sorunu aşmak için çözümler aramasına şaşmamak gerekli. Peki bu noktada gürültüden destek alabilir miyiz? Bir kısım kişi bunun mümkün olduğunu düşünüyor. Aslında bakarsanız bu amaçla bir zamanlar beyaz gürültü kullanma modası vardır. Sonrasında da mavi, pembe gürültüler çıkmaya başladı. Son trend ise kahverengi gürültü.
Sesler, doğada saf ses olarak bulunmaz. Yani sadece tek bir frekanstan oluşmaz. Aslında karşılaştığımız
tüm sesler birkaç frekansın üst üste gelmesi sonucu ile ortaya çıkmaktadır. Gürültü fiziksel olarak düzensiz seslerden oluşur. Bir gürültünün karakteri, onun frekans dağılımına ve ses düzeyinin zamanla değişim şekline bağlı olarak tanımlanmaktadır.
Beyaz Gürültü Nedir?
Beyaz gürültü, farklı frekansların üst üste eklenmesiyle oluşur. Bu sayede bütün frekanslar da eşit dağılıma sahip bir ses ortaya çıkmış olur. Kısacası bir insanın duyabileceği tüm farklı tonlar bir araya gelir ise beyaz gürültü oluşturur. Beyaz denmesinin sebebi de oluşumunun beyaz ışığa benzemesidir. Bilindiği gibi, beyaz ışık da farklı frekanslardaki tüm renklerin bir araya gelmesiyle oluşmaktadır.
Beyaz gürültü ilk olarak, 1920’lerin başında bir test sinyali olarak kullanıldı. Devamında bu gürültünün pazarlanma potansiyeli fark edildi. 1960’lardan itibaren de beyaz gürültü makinaları piyasaya sürülmeye başlandı.1990’larda yapılan bir çalışma, beyaz gürültünün etkisi altında bebeklerin daha hızlı uykuya daldığını öne sürmüştü.
Bu durum elbette beyaz gürültünün ticaretini yapanların işine daha çok yaradı. Kim, daha kolay uyuyan bir bebeğe sahip olmaz istemez ki? Günümüzde, beyaz gürültü sağlık alanında, uyku problemlerine çözüm üretmek amaçlı olarak kullanılmaktadır. Bazı araştırmalar beyaz ve pembe gürültünün daha hızlı uykuya dalmamıza yardımcı olduğunu ve uyku kalitesini iyileştirdiğini öne sürmektedir. Ancak yapılan çalışmaların bilimsel geçerliliği genel olarak kabul görmemektedir.
Beyaz gürültü günümüz de, çevresel veya arka plan seslerini kesebilme özelliği nedeniyle, acil durum araçlarının sirenlerine de uygulanıyor. Bu biçimde insanların ambulansları, polis arabalarını ve itfaiye araçlarını daha kolay bulmaları sağlanıyor.
Pembe Gürültü Nedir?
Gürültünün rengi, ses sinyalinin enerjisi ile belirlenir. Spesifik olarak, enerjinin çeşitli frekanslarda nasıl dağıldığına veya sesin hızına bağlıdır. Pembe gürültü de aslında beyaz gürültüye benzer. O da duyabildiğimiz tüm frekanslardan oluşur, ancak enerji bunlar arasında eşit olarak dağılmaz. Yüksek frekanslara daha az, bas ve orta aralık tonlar daha fazla yer alır.
Diğer bir deyişle pembe gürültü, içeriğindeki düşük frekansların enerjisinin daha fazla olduğu bir gürültü tipidir. İnsan kulağının düşük frekanslara karşı daha az hassas olduğu kabul edildiğinden, pembe gürültü insan algısı odaklı çalışmalarda sıkça kullanılmaktadır.
Kahverengi Gürültü Nedir?
Beyaz gürültü, düşük, orta aralık ve yüksek frekans notaları dahil olmak üzere tüm spektrumdaki sesleri kapsarken, kahverengi gürültü yalnızca düşük frekanslı ve bas ağırlıklı notalar kullanır. Bu, yüksek frekanslı notaları rahatsız edici bulanlar için daha idealdir. Hafif yağmur veya dalgaların sesi beyaz gürültüye, gök gürültüsü ve kuvvetli rüzgarlar ise kahverengi gürültüye örnektir. Bu arada hatırlatalım: Kahverengi gürültüdeki “kahverengi” sanılanın aksine bir renk değildir. Aslında 1827’de botanikçi Robert Brown tarafından tanımlanan Brownian hareketi ile ilişkilidir.
Aslında kahverengi gürültü kavramanın gündem haline gelmesi günümüzde biraz da sosyal medya sayesinde oldu. Günümüzde bazı insanlar kahverengi gürültünün düşünceleri susturmada daha etkili olduğunu, daha iyi odaklanma ve üretkenlik sağladığını düşünüyor.
Ancak çalışmalar, beyaz gürültünün DEHB’de bilişsel performans ve sözel çalışma belleği üzerindeki faydalarını gösterse de, kahverengi gürültünün etkileri nispeten daha az çalışılmıştır. Ayrıca az sayıda çalışma, gürültü kullanarak uykunun gündüz ruh hali ve işleyişine nasıl fayda sağladığını doğrudan incelemiştir.
Sonuç olarak son moda trendleri denemekten hoşlanan biriyseniz gürültünün farklı renklerini deneyebilirsiniz. Ancak önemli olan buna çok fazla anlam yüklememenizdir. TikTok’tada söylendiği gibi bir kişi kahverengi gürültünün iyileştirici gücünü hissetmek istiyorsa, muhtemelen hissedecektir. Bunun nedeni kahverengi gürültünün gücünden ziyade plasebo etkisi ile ilişkilidir.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- What Is White Noise?; Bağlantı: https://science.howstuffworks.com/what-is-white-noise.htm
- What Is White Noise?; Bağlantı: https://www.livescience.com/38387-what-is-white-noise.html
- What Is Pink Noise and How Does It Compare with Other Sonic Hues?; Bağlantı: https://www.healthline.com/
- ‘It feels like fresh air to my ears’: can brown noise really help you concentrate? yayınlanma tarihi: 5 Ekim 2022; Bağlantı: https://www.theguardian.com/
Dip Not
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım
Matematiksel
