Organ nakli uzun bir yol katetti. Artık sadece kalp ve karaciğeri değil, işleyen bir çok organın naklini başarı ile gerçekleştirebiliyoruz. Peki ama bir beyin nakli bir gün mümkün olacak mı? Bu sorunun cevabi belki ama daha gerçekleşmesi için uzun bir yol var. Ancak yine de bunun olası olduğunu düşünen bilim insanları uzun süredir çalışmalarına devam ediyor.
Konu ile ilgili ilk çalışmalar 1954’te Sovyet bilim insanı Vladimir Demikhov tarafından gerçekleştirildi. Kapak görselinde de gördüğünüz iki başlı köpekler onun çalışmalarının bir sonucuydu. Ancak kafa nakli yeni bir düşünce değildi.
1908 gibi erken bir tarihte Fransız cerrah Dr. Alexis Carrel ve ortağı Amerikalı fizyolog Dr. Charles Guthrie aynı deneyi denemişlerdi. Deney sonucunda çift başlı köpekleri başlangıçta umut vaat etse de bir kaç saat içinde sağlığı bozulmuş ve ötenazi yapmak zorunda kalmışlardı.
Ayrıca İtalyan Profesör Sergio Canavero 2017 yılından beri insandan insan kafa naklinin mümkün olacağını söylüyor. En son 2021 yılında kafa nakli denemesi Çin’de bir ceset üzerinde yapıldı. 18 saat süren operasyonda uzmanlar kopuk bir başı omurgayla, sinirlerle ve kan damarlarıyla yeniden bağlamayı başardı. Tüm bunlar aslında bir yerde Vladimir Demikhov’un sayesinde mümkün oldu.
Vladimir Demikhov’un Kafa Nakli Deneyleri
Doktor Demikhov, 30’lu ve 50’li yıllarda organ nakli deneyleriyle ünlenmişti. Stalin, savaştan sonra organ nakli ve ömrü uzatma arayışıyla deneyler yapmak için gizli tıbbi tesisler kurdu ve Demikhov’a destek olmaya başladı. Demikhov, laboratuvarında hayvanlar arasında kalp ve akciğer naklini başarıyla gerçekleştirdi. Şimdi sırada kafa nakli ile ilgili çalışmalar vardı.
Demikhov, iki başlı köpekleri, bir yavru köpeğin başını, omuzlarını ve ön bacaklarını olgun bir Alman çobanının boynuna aşılayarak yarattı. Kendisi bu biçimde bir aşılamayı tam 23 kez denedi. Her seferinde belli seviyelerde başarı elde etti. Aşılanmış kafalar işlevseldi, su almak ve görsel uyaranlara tepki vermek gibi şeyler yapıyordu. Ancak bağışıklık reddi, nihayetinde köpeklerin ölümüne yol açtı.
Aslında 24. deneme onun en başarılı ameliyatı değildi. Ancak medyaya yansıyan ilk ameliyatı idi. LIFE Dergisi’nde yer alan bir makale ve beraberindeki fotoğraflarla en çok duyurulan girişimdi. Köpekler bir anda ünlü oldu ve tüm dünyada manşet haberlerinde yer almaya başladı.
1959’da United Press muhabiri Aline Mosby, Demikhov’un laboratuvarını ziyaret etti ve bir Alman çoban / köpek yavrusu olan Pirat ile tanıştı. Demikhov’a Pirat’la yaptığı yürüyüşte eşlik ederek, normal bir tasma boynuna sığmayacağı için Pirat’ın kulaklarından tutulması gerektiğini kaydetti. Sonrada yayınladığı hikayesi tüm dünyada tepkilerin yükselmesine neden oldu.
Deneylerin Ardından Etik Ve Tıbbi Gerekçe Tartışmaları Uzun Süre Devam etti
Köpek deneklerin ölümlerini bir kenara bıraksak bile, Demikhov’un deneyinin ahlaki sonuçları yanıltıcıdır. Demikhov’un deneyleri biraz tuhaf olsa da, o organ nakli cerrahisinde bir öncüydü. Çalışmaları, günümüzde modern bir tıbbi prosedür olan hayati organların nakline ilham verdi.
Demikhov’un çalışması Sovyetler Birliği ile Amerika Birleşik Devletleri arasında bir yarışa neden oldu. Onun hemen ardından Amerikalı cerrah Robert J. White Uzun çalışmaları sonucunda bir maymunun başını başka bir maymunun gövdesine nakletmeyi başardı.
Nakil sonrası maymunlar yiyecekleri çiğneyip yutabiliyor ve gözleriyle nesneleri takip edebiliyordu. Bununla birlikte, omurilikleri kopmuş olduğu ve artık vücutlarına sinir sinyalleri gönderemediği için felç olmuşlardı. Kan akışındaki sorunlar nedeniyle yaklaşık 36 saat içinde öldüler.
Sonuç Olarak
İki başlı köpekler ve diğer denemeler insanlık dışı gibi gibi gözükse de nihai amaç bu düşünceyi sorgulatıyor. Demikhov’un amacı insan kalp-akciğer naklini mümkün kılmaktı. Onun bu hedefini başka bir doktor Christiaan Barnard 1967 yılında başardı ve ilk insan kalp naklini gerçekleştirdi.
O günün şartlarında yeni bir organı bedenin hemen kabul etmediği ve bağışıklık sisteminin yeni organı vücut kabul edene kadar geçici olarak zayıflatıldığının bilinmediği düşünüldüğünde yapılan operasyonun tarihi bir öneme sahip olduğu daha iyi anlaşılmaktadır. Kendisi yaşadığı dönemde fazla bilinmese de, milyonlarca hayat kurtaran bilimi başlatan tüm şaşırtıcı çalışmaları için günümüzde geniş çapta itibar görmektedir.
Kaynaklar ve ileri okumalar için:
- P. Stradins Museum for History of Medicine; Bağlantı: P. Stradins Museum for History of Medicine
- How Vladimir Demikhov Actually Made A Two-Headed Dog. Yayınlanma tarihi: 15 Mayıs 2021; Bağlantı: How Vladimir Demikhov Actually Made A Two-Headed Dog
- The Freaky Story of the Dog Head Transplants and the Giant Dogbot That Never Was. Bağlantı:. The Freaky Story of the Dog Head Transplants and the Giant Dogbot That Never Was
Matematiksel
