Soruları doğru yanıt verecek miyim? Yeterince tekrar yaptım mı? Ya kazanamazsam? Haklısınız. Hemen hemen herkes söz konusu olan bir sınav özellikle de önemli bir sınav olduğu zamanlarda sınav kaygısı sorunu ile yüzleşmek zorunda kalır. Bu kaygının geri dönüşü de kimi zaman soruları gördüğünüz zaman donup kalma, bildiğiz tüm bilgileri unutmuş hissetme biçiminde olur.
Öncelikle testten önce biraz kaygı duymanın iyi bir şey olduğunu söyleyelim. Hiç gergin hissetmiyorsanız, elinizden gelenin en iyisini yapmak için motive olmayabilirsiniz. Kaygı ancak yönetilemez hale geldiğinde bir sorun haline gelir. Aslında önemli olan sınav kaygısını tamamen ortadan kaldırmaya çalışmak değil, durumu kontrol altına almayı öğrenmektir.
Sonuçta sınav kaygısı dediğimiz şey aslında hissettiğiniz endişe nedeniyle kortizol adı verilen bir vücut kimyasalının salınması sonucunda gerçekleşir. Bunun sonucunda kalp atışları sıklaşır, ellerde terleme veya titreme gibi sonuçlar ortaya çıkar. Sonrasında da “Hiçbir soruyu yanıtlayamayacağım, paniğe kapılacağım, kafam duracak…” düşünceleri beyne dolar. Eğer böyle bir durum oluşursa, bu düşüncelere “Dur!” demek şart gibi.
Güven eksikliği, önceki sınavlarda başarısız olma ya da sınav durumlarında kendini yeterince ortaya koyamama endişesi kaygıyı besleyen sebeplerdir. Sınavlar gerçekten de geleceğinizi etkileme potansiyeli olan süreçler. Ancak “Bu testten çok korkuyorum”, “çünkü başarılı olmazsam, doktor olma şansım sonsuza dek yok olacak” biçimindeki bir cümlenin ikinci kısmı gerçekten doğru mu? İşte bu noktada kendi kendinize anlattığınız bu hikâyeyi yeniden çerçevelemeniz gerekiyor. Sonuçta kendi kendiniz korkutmaya gerek yok. Göz atmak isterseniz: Matematik Neden Kaygı Yaratır? Matematik Fobisi Nasıl Giderilir?
Sınav Kaygısını Azaltma Yöntemleri
Kaygıyla baş etmede uzmanların önerilerinden bazıları da, derin soluk alma ve kasları gevşetmeye dönük basit egzersizlerdir. Bu şekilde beyninizin kritik bölgelerine daha fazla oksijen göndereceksiniz. Derin nefes almak aynı zamanda parasempatik sinir sistemini de harekete geçirir. Bu da sizin daha sakin hissetmenizi sağlar. Büyük sınavınızdan haftalar önce derin nefes alma alıştırması yaparsanız, bunu yapma alışkanlığı kazanırsınız. kendinizi sakinleştirmek daha kolay olacaktır.
Girdiğiniz sınav eğer çoktan seçmeli bir sınav ise sorular belli bir zorluk dağılımına göre hazırlanmıştır. Yani karşınıza çıkacak soruların içinde oldukça kolay sorularda olacaktır. Bir çok öğrenci teste kolay soru ile başlamayı tercih eder. Ancak eğer kaygınız nedeniyle sorulara bir türlü odaklanamıyorsanız bazı uzmanların önerilerini dikkate alabilirsiniz. Yani teste önce bir kaç zor görünümlü soruyu çözmeye çalışarak başlayın. En zor soruya bir kaç dakika ayırarak beyninizi aktive etmiş olursunuz.
Bu sorudan sonra bir kaç kolay soru çözün. Sonrasında karşınıza çıkan zor soruyu atlamayın, onu da çözmeye çalışın. Kolay ve zor sorular arasında geçiş yaparak ilerleyin, bu sayede sınavın sonunda sadece zor sorular ile yüzleşmek zorunda kalmazsınız. Ancak elbette hatırlatalım. Herhangi bir zor soruya takılıp kalmayın. Her ne kadar bir soruyu yarım bırakıp başka bir soruya geçmek mutlu etmese de özellikle zorlu matematik soruları için ısrarcı olmak yanlıştır.
Birden fazla test veya sınavla karşı karşıya kaldığınızda, fiziksel sağlığınızı ihmal etmeye başlayabilirsiniz. Bu tuzağa düşmeyin! Düzenli egzersiz, yeterli uyku ve iyi beslenme ve elbette arada bir eğlenme ve başka faaliyetlere zaman ayırma stresi minimumda tutacak bir yaşam tarzının önemli bileşenleridir.
Sınav Günü İçin Bazı Öneriler
Öncelikle yetersiz uyku, bilgileri hatırlama yeteneğinizi bozacaktır. Bu nedenle sınavdan önceki gece uykunuza dikkat edin. Yeterince uyumaya çalışın. Sınav sabahı, bol miktarda enerji içeren sağlıklı bir kahvaltı yaptığınızdan emin olun.
Hiçbir şey, sınava girmek için acele etme duygusu kadar kaygıyı artıramaz. Bu nedenle en az 10 dakika önceden sınav yerinizde olun. Testin başlamasını beklemek sizi gerginleştiriyorsa, aklınızı meşgul etmek için bir dergi veya başka bir eğlence getirin. Testten önce endişeli insanlarla etkileşim kurmaktan kaçının.
Testten sonrası içinde kendinize bir ödül planlayın. Rahatlamak ve zihninizi temizlemek için kendinize biraz zaman ayırın. Yapmış olabileceğiniz hatalar üzerinde durmayın veya nasıl yaptığınız konusunda endişelenmeyin. Mümkün olduğunda, başka bir test için çalışmaya başlamadan önce kendinize bir mola verin. Son olarak kötü bir sonuç alsanız bile bunun bir son olduğu düşüncesini kafanızdan çıkarın. Bu sizin bir daha ki sefere iyileştirme yapamayacağınız anlamına gelmez, bunu asla unutmayın.
Kaynaklar ve ileri okumalar:
- Test anxiety: Can it be treated?; Bağlantı: https://www.mayoclinic.org
- How to Overcome Test Anxiety; yayınlanma tarihi: 7 Eylül 2020; Bağlantı: https://www.verywellmind.com/
- Zwettler C, Reiss N, Rohrmann S, Warnecke I, Luka-Kausgrill U, Van Dick R. The relation between social identity and test anxiety in university students. Health Psychol Open. 2018;5(2):2055102918785415. doi:10.1177/2055102918785415
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
her şey için teşekkürler