Psikoloji

Hedonik Adaptasyon: Yaşam Boyu Mutluluk Sadece Bir Hikayedir!

En son ne zaman yeni bir araba almayı, işte terfi almayı, daha güzel bir eve taşınmayı veya hayatı paylaşacak bir eş bulmayı hayal ettiğinizi hatırlıyor musunuz? Çok geçmişte kaldı demiş olabilirsiniz. Ancak eminiz ki hayatının bir noktasında aklınıza buna benzer bir şey gelmiştir. Devamında da bu durumları deneyimlediğiniz zaman ne kadar mutlu olacağınızı düşünmüşsünüzdür. İşte tam da bu noktada hedonik adaptasyon (hazza uyum) bunun aslında neden imkansız olduğunu bize hatırlatacaktır.

Hedonik adaptasyon, insanların hem iyi hem kötü olaylara uyum gösterme eğilimini ve bu nedenle bir süre sonra aynı mutluluk seviyelerine geri dönmelerini ifade eder. Yapılan çalışmalar piyango kazanan insanların diğerleri ile karşılaştırıldığında sadece bir miktar daha fazla mutlu olduklarını göstermiştir. Bu kişiler belli bir zaman sonra eski mutluluk seviyelerine geri dönmüşlerdir.

Mutluluk çarkı teorisine göre her insan kendi mutluluk çarkında dönmektedir ve bu döngünün bir başlangıç ve bitiş noktası mevcuttur. Her ne kadar yaşanan olaylar karşısında hislerimiz farklı yoğunlukta olsalar da bu yoğunluk her zaman belli sınırları olan bir döngünün içinde seyretmektedir.

Aynı şekilde kayıp veya hastalık gibi olumsuz olaylar yaşayan kişilerin de bir süre sonra bu gibi durumlara adapte olduğu bilinmektedir. Yani mutluluk seviyeleri bu olaylardan öncekine benzer seviyeye gelmiştir. Her insanın, bir mutluluk ayar noktası vardır. Başınıza ne gelirse gelsin, eninde sonunda bu ayar noktasına geri döneriz.

Mutluluk için bu ayar noktasının, kişiden kişiye mutluluktaki farklılıkların yaklaşık %50’sinden sorumlu olduğu bulunmuştur. Mutluluk ve mutsuzluk insanların yaşamlarındaki değişikliklere verdikleri kısa süreli tepkilerdir. Ancak araştırmalar, herkesin bir sabit noktası olsa bile, kişiden kişiye önemli ölçüde değiştiğini de göstermektedir. Kişilik özellikleri, birinin mutluluk ayar noktasında önemli rol oynar.

Hedonik Adaptasyon Kavramı Hayatımıza Nasıl Girdi?

Adaptasyon, canlının hayatta kalabilmesi için yaşadığı ortama uyum sağlayabilmesi ve işlevsel olabilme becerisidir. Bu beceri bizde de mevcuttur ve sürekli değişen koşullara uyum sağlama yeteneğinin bir parçasıdır. Çok sevdiğimiz arabayı alıp, aşık olduğumuz kişiyle birlikte yaşamaya başlayıp çok mutlu
olacağımızı düşünsek de zaman içinde mutluluk seviyemizde tekrar azalma olacaktır.

Hedonik Adaptasyon

Sonucunda insanlar hayatlarındaki değişikliklerden sonra yeni durumlarına alışır ve zamanla eski mutluluk düzeylerine geri döner. Konuya ait ilk çalışmalar 1970’li yıllarda Brickman ve Campbell adlı iki psikolog tarafından yapıldı. Araştırmacılar iki grup insan üzerinde çalıştı. Bunlardan biri büyük piyango ödülleri kazanan bir grup insandı. Diğeri ise bir kaza sonucunda felç kalan kişilerden oluşuyordu.

Araştırma, uzun vadede hiçbir grubun diğerinden daha mutlu olmadığını ortaya koydu. Tabii ki bu iki grup mutluluk ve üzüntü gibi ilk tepkiler yaşamışlardı. Ancak etkilerin uzun süreli olduğu ortaya çıkmadı. Sonucunda her iki gruptaki insanlar kısa bir süre içinde önceki mutluluk seviyelerine geri döndüler. 

Sonuç olarak ‘sürekli’ mutlu olmak, aynı duygu seviyesinde kalmak ve devamlı bunları amaçlamak gerçekçi değildir. Küçük iniş ve çıkışlarla dolu bir hayat çok daha sakin ve huzurludur. Bertrand Russell: “Mutlu bir yaşam, sakin bir yaşamla mümkün olur, çünkü gerçek hoşnutluk, ancak sakin bir ortamda yeşerebilir der.” Mutluluk arayışındaki modem toplumun üyeleri olan bizlerin gerçekte aradığı şey aslında dinginliktir. Mutluluğa erişebilmeniz ve en önemlisi koruyabilmeniz dileğimizle.

Konuk Yazar: Tuba Koçak



Kaynaklar ve İleri Okumalar:


Size Bir Mesajımız Var!

Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.

Matematiksel

Editör

Bu yazı gönüllü yazarlarımız tarafından hazırlanmış veya sitemiz editörleri tarafından belirtilen kaynaktan aslına uygun kalınarak eklenmiştir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu