Muhtemelen bir çok kişi, dönem dönem cebinde kalan son kağıt paraya bakarak, içinden şu soruyu geçirmiştir. Sonucunda para kağıttan yapılmıştır. Günümüzde son derece gelişmiş yazıcılarımız var. Neden bir parayı basitçe fotokopi makinesinde basarak çoğaltamıyoruz?
Bu fikir aklınıza geldi ise hemen unutun. Sonucunda bu zengin olmanın basit bir yolu gibi gözükse de asla başarılı olamazsınız. Başarılı olamamanızın nedeni bunun bir suç olması değildir. Bir çok fotokopi makinesi bu işlemi yapmayacaktır. Yasal olarak suç olduğu için değil, gerçek anlamda da bir parayı fotokopi makinesi ile çoğaltamazsınız.
İlk ofis tipi fotokopi makinesi 1959’da piyasaya sürüldü. 2000’li yılların başlarında da Xerox tarafından üretilen renkli fotokopi makinesi, Cambridge Üniversitesi’nin laboratuvarına da girdi ve tüm bilgisayar bilimcilerinin ilgi odağı haline geldi.
Bu yeni makineye özellikle ilgi duyanlardan birisi ise o dönemlerde bir öğrenci olan Markus Kuhn’du. Sonucunda bugün aklımıza gelen belki de o gün onun aklına da gelmişti. Bir gün arkadaşları ile birlikte iken cebinden 20 poundluk bir İngiliz banknotu çıkardı ve onu taramak için cam yüzeye koydu. Sonrasında da olması gerektiği gibi makineyi çalıştırdı.
Ancak çıktı yerinde onu yeni bir para değil bir uyarı notu bekliyordu. Notta bir kaç farklı dilde yaptığının yasadışı bir hareket olduğu yazıyordu. Bu durum elbette Kuhn ve arkadaşlarının merakını çekecekti. Sonrasında da ipuçları elde etmek için banknotları incelemeye başladılar. Sonucunda da hemen hemen her kağıt parada sadece dikkatli gözlemcilerin fark edeceği bir desen olduğu sonucuna vardılar.
Bu desen kimi paralarda daireler, kimilerinde notalar kimilerinde ise çiçekler ile oluşturulmuştu. Araştırmacılar bu beşli desenin Orion yıldız takımyıldızına benzediğini fark etti. Bunun sonucunda da bu deseni EURion takımyıldızı ( İng: Eurion constellation) olarak adlandırmaya karar verdiler. Ancak daha sonraları Omron halkaları olarak da adlandırılacaktı. ( Hindistan Merkez Bankası 2005’teki bir basın açıklamasında bu deseni Japon firması Omron’la ilişkilendirmişti. Bu nedenle o isimle de anılmaktadır)
EURion Takımyıldızı Nedir?
Fotokopi makinesi icat edildiğinde merkez bankaları onun kötüye kullanılması ihtimaline karşı temkinliydi. Sahteciliği önlemek için çok erken bir koruma mekanizması bulmayı başardılar. Xerox’a ve benzeri şirketlere, makinelerinin sahte banknotlarda kullanılamayacağından emin olmak için özel siparişler verdiler.
Kalpazanlık çabalarını caydırmak için kullanılan ana savunma silahı, EURion takımyıldızının kullanılmasıydı. Kısa sürede dünyadaki tüm büyük ekonomiler, banknotlarında bu veya benzer bir modeli kullanmayı benimseyeceklerdi. Bunun sonucunda da EURion takımyıldızı, dünyadaki birçok banknotun tasarımına dahil edilecekti.
Bankaların bu özelliği ne zaman uygulamaya başladıkları konusunda bir kesinlik yok. Ancak uzmanlar bunun 90’lı yılların ortalarından beri uygulandığını düşünüyor. Buradan da hükümetlerin bu kalıbı belli bir süre gizlemeyi başardıkları anlaşılıyor.
Sonucunda fotokopi makinelerinin çoğu bu EURion modelini algılar ve kalpazanlık girişimlerini durdurmak amacıyla yazdırmayı hemen durdurur. Sistem belirgin deseni algılar algılamaz, yazdırılan sayfanın tamamına yatay beyaz çizgiler koyarak çıktıyı bozar. Bazı durumlarda yazıcı, paranın gerçekçi görünmemesi için baskı ölçeğini çok küçük veya çok büyük olarak değiştirir.
EURion Takımyıldızı modelini atlatmak için bir kaç girişim olsa da başarılı olamamıştır. Şimdiye kadar bilinen tek çözüm, taramadan önce deseni örtmektir. Ancak bu durumda da bastığınız şeyi sadece eğlence amaçlı kullanabilirsiniz. Ayrıca hatırlatalım. temelinde bu yaptığınız bile suçtur.
Bu arada bazı yerlerde fotokopi ile para basmanın mümkün olduğunu gösteren videolara rastlamanız mümkündür. Eski basım ya da programa dahil edilmeyen paralarda EURion takımyıldızı modeli yoktur. Aslında yukarıda kısmi yayınladığımız listenin tamamına buradan erişebilirsiniz.
Fotokopi Makinesi İle Para Basamadığınız Gibi Paranızı Görsel Düzenleme Programlarında da Kullanamazsınız
Ayrıca Adobe Photoshop ve Paint Shop Pro gibi popüler yazılımlarında kağıt para görüntülerini kullanmanızı engelleyen benzer bir güvenlik özelliği vardır.
Günümüzde dünyanın dört bir yanındaki merkez bankaları, kendi para birimlerinde sahtecilik yapma girişimlerini kısıtlamak için Central Bank Counterfeit Deterrence Group (CBCDG) aracılığıyla birbirleriyle işbirliği yaptı. Bu işbirliği neticesinde sahte para basımını engellemek için daha güçlü teknolojiler geliştirdiler.
Bu sahteciliği önleme sistemi, kişisel bilgisayarların ve dijital görüntüleme araçlarının korunan bir banknotun görüntüsünü yakalamasını veya yeniden üretmesini önleyen kalpazanlığa karşı teknolojilerden oluşur. Banknotların izinsiz çoğaltılmasını engeller. Ancak bunu nasıl yaptığını açıklamamız mümkün değildir. Temelinde Adobe bile tam olarak nasıl çalıştığını bilmemektedir.
Muhtemelen para biriminin içinde çıplak gözle göremeyeceğimiz bir dijital filigran da kullanılmaktadır. Bu konu hakkındaki detayları merak ederseniz, güvenlik sistemlerinin ark planındaki şirket olan Digimarc tarafından alınan patentlere buradan göz atabilirsiniz.
Sonuç olarak;
Sonucunda kolay yoldan para kazanma bir hayaldir. Bu makaleyi okuyup “olur mu canım ben şunu yaparım sonrasında da sistemi yenerim.” diye düşünüyorsanız emin olun sizden başkası da aynı şeyleri düşünmüştür. Bu nedenle de gerekli önlemler çoktan alınmıştır. Günümüzde tüm bu kavramlar Steganografi kapsamında ele alınmaktadır.
Sahtecilik, hafife alınmaması gereken ciddi bir suçtur. Banknotların fotokopisini çekmeye çalışmak bile sizi parmaklıklar ardına atabilir. Reklamlarda veya film sahnelerinde sahte para kullanmak bile kimi ülkelerde yasa dışıdır.
Örneğin Amerika Birleşik Devletlerinde herhangi bir amaçla gerçek paraya benzeyen bir parayı kullanmak zorundaysanız bu paranın gerçeğinden %75 küçük ya da %150 daha büyük olması gerekir. Ayrıca çoğaltılan notlar tek taraflı olmalı ve kullanıldıktan hemen sonra imha edilmelidir.
Ek olarak, merkez bankalarının CDS aracılığıyla banknot kopyalama veya manipüle etme girişimlerini takip edip etmediğini de bilmiyoruz. Başka bir deyişle, cüzdanınız acı verecek kadar boş olsa bile denememelisiniz!
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Can we print our own money? Yayınlanma tarihi: 17 Ağustos 2020; Kaynak site: Times Of İndia. Bağlantı: Can we print our own money/
- Why Can’t You Photocopy Currency Notes? Yayınlanma tarihi: 22 Ocak 2022; Kaynak site: Science ABC. Bağlantı: Why Can’t You Photocopy Currency Notes/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
