Matematik Ne İşe Yarar?
-
Rastlantıların Hesabı: Doğum Günü Problemi Nedir?
Matematik bilmeyenler rastlantıların oluşma sıklığının çok az sanma eğilimi göstermektedir. Doğum günü problemi buna iyi bir örnektir.
-
Karl Pearson: Korelasyondan Kadın Erkek Eşitsizliğine Bir Yolculuk
Pearson’ın bilime katkısının büyüklüğü tartışılmazdır. Pearson-r korelasyon katsayısı ve Pearson ki-kare istatistiği onun çalışmalarının bir sonucudur. Karl Pearson (1857-1936), 1890’lı yıllarda istatistiğin biyolojiye uygulanmaları ile ilgilenmiş hatta “evrim teorisine matematiksel…
-
Stokastik Süreçler ve Markov Zincirleri Nedir?
Matematikte, Markov Zinciri, Markov özelliğine sahip bir stokastik süreçtir. Ancak elbette bu tanım konuya hakim olmayanlar için oldukça kafa karıştırıcı ifadeler içermektedir. Bu nedenle adım adım ilerlemek faydalı olacaktır. Zaman içerisinde…
-
Matematikte Limit Nedir? Limit Ne İşe Yarar?
Günlük dilde “limit” kelimesi bir miktar, bir fikir ya da herhangi bir şeyin ötesine geçemeyeceği sınırları tanımlamak için kullanmaktayız. Örneğin, hız sınırı size yasal olarak izin verilen maksimum hızı ve…
-
İskoç Dulları Fonu ve Büyük Sayılar Kuralı
Sigortacılık ticari bir kavram olarak tam anlamıyla ancak 18. yüz yılda gelişmiş olmakla birlikte, sektörün kökleri M.Ö 18. yüzyıla kadar uzanır. M.Ö 1800 yılı dolaylarında çıkarılmış olan Hammurabi Yasaları’nda “gemici…
-
Gerrymandering Nedir? Seçimlerde Yapılan Bir Manipülasyonu Geometri Yardımı İle Nasıl Anlayabiliriz?
Antik Yunanlılar dünyaya pek çok şey miras bıraktı. Felsefe, tiyatro, mantık, geometri ve elbette demokrasi bunlara örnektir. Kuşkusuz, antik Atina’nın siyasi sistemi çok sınırlı bir demokrasi biçimiydi. Sonucunda kadınlar veya…
-
Henri Poincaré Matematik Sayesinde Adaleti Nasıl Sağladı?
Matematik camiasında oldukça bilinen, ünlü matematikçi Henri Poincaré’nin dürüst olmayan bir fırıncıya verdiği bir dersi aktaran, bir hikaye vardır. Aslında bu hikayenin gerçekten yaşanıp yaşanmadığı şaibelidir. Ancak yine de yazıyı…
-
Condorcet Yani Seçim Paradoksuna Göre Seçimin Kazanını Belirlemek Her Zaman Kolay Değildir!
Konu ile ilgili bir önceki yazımızda Arrow’un imkansızlık teoremine bakmıştık. Bu yazıda adaletli bir seçimin neden olamayacağını tartışmıştık. Bu yazıda da ise adil bir seçim üretme çabasını ortaya koyan Condorcet…
-
Gezgin Satıcı Problemi Nedir ve Neden Önemlidir?
Olasılıklar arasında mümkün olan en iyi rotayı bulma problemi matematikçiler tarafından Gezgin Satıcı problemi olarak bilinir
-
Gale Shapley Algoritması Sayesinde Çöpçatanlık Siteleri Sizin İçin En ideal Eşi Seçecektir
Aşk ve ilişki durumumuzu algoritmalar aracılığı ile düzenlemek mümkün mü acaba? Sürüp sürmediği bilinmese de araştırmalara göre günümüzde evliliklerin yaklaşık üçte biri internet ortamında başlıyor. Hatta bu iş için kurulu…