Ubuntu felsefesi, insanlığın yalnızca bireysel çabalarla değil, topluluk içinde var olma bilinciyle şekillendiğini vurgular. Bu felsefe, modern dünyada sıkça unutulan bir gerçeği hatırlatır: Mutluluğun ve insan olmanın özü, başkalarıyla bağlantılarımızda yatar.
Hepimiz bir ailenin, bir toplumun veya bir ulusun parçası olarak hayata başlarız. Bazılarımız bu bağları güçlendirmeye çalışırken, bazılarımız bağımsızlığımızı ararız. Ancak Ubuntu, ne kadar izole olmaya çalışırsak çalışalım, insan mutluluğu ve anlamının topluluk içinde bulunduğunu hatırlatır.
Ubuntu, Sahraaltı Afrika’da yaşayan, günümüzde nüfusları 300 milyonu aşan Bantu topluluklarının ahlaki değerlerinin özünü ve manevi hayatlarını yansıtır. Afrikalı düşünürlere göre Ubuntu, Afrika felsefesinin temelidir ve Batı dillerinde bu kavramın anlamını tam olarak karşılayan bir kelime bulunmaz.
Ubuntu kelimesi, Zulu ve Khoe dillerinden gelir ve kabaca “başkalarına karşı insanlık” olarak çevrilebilir. Ancak Ubuntu’nun asıl anlamı, “Umuntu ngumuntu ngabantu” ifadesinde saklıdır. Bu ifade, “Bir kişi, diğer insanlar aracılığıyla kişidir” anlamına gelir.
Daha basit bir şekilde, “Sen olduğun için ben varım, biz olduğumuz için sen varsın” biçiminde tercüme edilebilir. Bu düşünce, Ubuntu’nun bireyselliği değil, toplumsal bağları vurgulayan özünü ortaya koyar.
Avrupa entelektüel geleneği genellikle insanları birbirinden bağımsız bireyler olarak ele alır. Buna karşılık, Ubuntu felsefesi insanları bir ağdaki iplikler ya da bir binadaki tuğlalar gibi görür. Her birey, diğer insanlarla kurduğu bağlar sayesinde varlık ve anlam kazanır.
Avrupa entelektüel geleneğinin çoğu, insanları ayrı bireyler olarak ele alır. Tersine, Ubuntu felsefesi bizi bir ağdaki iplikler veya bir binadaki tuğlalar olarak görür. “Kişi diğer kişiler aracılığıyla bir kişidir” sözü de Ubuntu’nun ne olduğunu tanımlamak için yeterlidir.
Bantu’nun Ubuntu Felsefesi Nedir? Ne Anlama Gelir?
Ubuntu, bireyi toplulukla bütünleşmiş bir varlık olarak ele alır. Bir kişi acı çektiğinde, bu acı yalnızca o kişinin değil, tüm toplumun acısıdır. Aynı şekilde, bir bireyin sevinci, yalnızca kendisinin değil, ailesi, komşuları ve topluluğun sevincidir. Bu felsefe, bireyin başına gelen her olayın, toplumun geneline yayılan bir etki yarattığına inanır. Toplumun menfaati ile bireyin menfaati ayrılmaz bir bütündür.
Ubuntu felsefesinde bireysel çıkarlar, toplumun çıkarlarıyla uyum içinde olmalıdır. İnsanların bencillikten uzak durması ve birbirine destek olması beklenir. Bu felsefeyi benimsemiş bir kişi, başkalarının yeteneklerinden ya da başarılarından tehdit hissetmek yerine, bir bütünün parçası olarak kendini mutlu hisseder. Bu anlayış, insanların birbirine yardım etmeye her zaman hazır olduğu bir toplumu destekler.
Ubuntu’yu içselleştiren bir kişi, başkalarına karşı duyarlı ve adaletli olur. Başkaları zulme uğradığında, bunu kendi varlığına yapılmış bir saldırı olarak görür. Zulmün ya da adaletsizliğin yalnızca mağduru değil, topluluğun tümünü etkilediğini anlar. Bu şefkat anlayışı, Ubuntu’ya sahip bir toplumun temel özelliğidir.
Başkalarının problemlerine kayıtsız kalan, sahip olduğu imkanları paylaşmayan ve başkalarının zarar görmesine göz yuman bir birey, Ubuntu’dan yoksun olarak kabul edilmektedir. Bu bağlamda, Afrika kültüründe, toplumla olumlu bir ilişki kurmayan bireyler için “o bir insan değil” denmesi oldukça anlamlıdır. Ubuntu, insanı sadece insan olduğu için önemsemeyi, başkalarının iyiliğini kendi iyiliğiyle bir tutmayı öğretir.
üney Afrika’nın ilk başkanı Nelson Mandela, Ubuntu’yu kendi liderlik anlayışında bir rehber olarak benimsemiştir. Richard Stengel’in Mandela’s Way: Fifteen Lessons on Life, Love, and Courage (2009) adlı kitabının önsözünde Mandela, Ubuntu’yu şu şekilde özetler:
“Yalnızca başkalarının insanlığı sayesinde insan olduğumuza dair derin bir his. Bu dünyada bir şey başaracaksak, bu eşit ölçüde başkalarının çalışmaları ve başarıları sayesinde olacaktır.”
Son olarak
Ubuntu, yalnızca bir insani felsefe değil, aynı zamanda teknolojik bir dünya görüşünün de adıdır. Ubuntu Linux, açık kaynaklı bir işletim sistemidir ve herkesin bu yazılımı ücretsiz olarak kullanmasına, değiştirmesine ve paylaşmasına olanak tanır. Bu yaklaşım, ticari ve kapalı kaynaklı yazılım dünyasında pek rastlanmayan bir durumdur.
Açık kaynaklı yazılımlar, bireylerin bilgiye erişimini ve katkılarını kolaylaştırarak topluluk bağlarını güçlendirir. Ubuntu Linux, bu yaklaşımı teknoloji dünyasına taşırken, aynı zamanda insani değerlerin teknolojiyle nasıl uyum sağlayabileceğini gösterir.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- The Bantu philosophy of “ubuntu” focuses on the power of community. Yayınlanma tarihi: 26 Ağustos 2022. Kaynak site: Big Think. Bağlantı: The Bantu philosophy of “ubuntu” focuses on the power of community/
- What does ubuntu really mean? Yayınlanma tarihi:29 Eylül 2016; Bağlantı: https://www.theguardian.com/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
