Hayatımızı bir koşuşturma içinde geçirdiğimiz bu günlerde bazı hayvanların gerçekten de hiç acelesi yoktur. Aslında bakarsanız bir çok hayvan oldukça yavaş hareket eder ancak yine de zorlu koşullarda başarı ile hayatta kalmayı başarır. Bunlardan birisi de Orta ve Güney Amerika’nın son derece rekabet dolu ormanlarında hayatta kalmayı başaran tembel hayvanlardır.
Dünyanın en yavaş memelileri olan tembel hayvanlar saatte yalnızca 1,6 kilometrelik bir hıza sahiptir. Ancak bu hıza rağmen farklı formlar altında olsalar da soylarını sürdürmeyi başarmışlardır. Onların olağanüstü dayanıklılığının sırrı, uyuşuk doğalarında saklıdır. Ağaç üzerinde yaşama mükemmel bir biçimde uyum sağlamayı başarmış canlılardır. Aslında bakarsanız kendileri az enerjiyle yaşamanın kusursuz bir örneği olarak kabul edilmektedir.
Tembel Hayvanlar Bir Zamanlar Günümüzdekinden Çok daha Farklı Görünüyordu
Günümüzde iki büyük tembel hayvan grubu bulunmaktadır: Megalonychidae (iki parmaklı tembel hayvanlar) ile Bradypodidae (üç parmaklı tembel hayvanlar). Üç parmaklı tembel hayvanların hem el hem de ayaklarında 3’er parmak vardır.
İki parmaklı tembel hayvanların ayaklarında 3’er, ellerinde ise 2’şer parmak bulunmaktadır. Bu iki ailenin son ortak atasının günümüzden 35-40 milyon yıl kadar önce yaşadığı bilinmektedir. İki parmaklı tembel hayvan türleri, üç parmaklı türlerinden biraz daha büyüktür ve günümüzde yaşayan en büyük tembel hayvan türüdür. 58-70 cm boya ve 4-8 kg ağırlığa kadar büyüyebilirler.
İki parmaklı tembel hayvanlar omnivordur, yani bitki ve hayvanları tüketebilir. Beslenmeleri meyveler, yapraklar, böcekler ve küçük kertenkeleleri içerir. Öte yandan, üç parmaklı tembel hayvanlar neredeyse tamamen otçuldur
Tüm tembel hayvanlar, eski çağlardan kalma bir memeli üst takımı olan Xenarthra’ya mensuptur. Bu grupta tembel hayvanlar ile birlikte armadillolar ve karıncayiyenler yer alır. Bu ilginç hayvanlar acayipliklerini yaklaşık 80 milyon yıl önce, Güney Amerika’nın bir ada olduğu evrede birlikte evrilmelerine borçludur.
O dönemlerde deniz algleriyle beslenen dev sucul tembel hayvanlar; yeraltında yaklaşık 2 metre genişliğinde tüneller kazan dev kazıcı tembel hayvanlar olduğunu biliyoruz. Ayrıca bir fil büyüklüğünde olan dev karasal tembel hayvanlar da vardı. Aslına bakarsanız kendilerinin bir zamanlar aşağıdaki gibi göründüğü düşünülmektedir.
Ancak zaman içinde tüm bu türler yok oldu ve geriye sadece bugün bildiğimiz bir avuç minik ağaçlarda yaşayan kuzenleri kaldı. Yine de tembel hayvan grubu diğer bir çok türden daha uzun süre yaşamayı başardı. Peki ama bunu nasıl başardı?
Tembel Hayvanlar Hayatta Kalmak İçin Yavaş Hareket Etmek Zorundadır
Tembel hayvanlar ağaçların tepesinde yaprakları yiyerek yaşamlarını sürdürürler. Ancak bu yaprakların çoğu, yemeye çok da uygun değildir. Ayrıca çiğnemek tembel hayvanların uzmanlık alanına girmez. Aslında üç parmaklı tembel hayvanların ön dişleri yoktur ve ağızlarının arkasındaki dişler oldukça küçüktür.
Tembel hayvanın gizli silahı aslında kocaman göbekleri daha doğrusu mideleridir. Midelerinde birden fazla bölme bulunur ve burada bol miktarda bakteri yaşar. Bu bakteriler ile simbiyotik yaşam kurmuş olan tembel hayvanlar, yaprakları bakteriler sayesinde sindirirler. Ancak elbette bu sindirim işlemi oldukça uzun sürer. Ayrıca öğünlerinin büyük bir kısmını oluşturan yaprakların kalori değeri düşüktür. Kısacası fazladan harcayacak enerjileri yoktur.
.
Ayrıca tembel hayvanlar inanılmaz yavaş bir metabolizmaya sahiptir. Vücut ısıları da çoğu memelinin vücut ısısından daha düşüktür. Kendilerini ısıtmak için ağaçtan sarkmaları ve güneşlenmeleri bu nedenledir. Tembel hayvanın metabolizmasının yavaşlığı kanıtlanmıştır ama bu, devamlı uyudukları anlamına gelmez.
Aslında bu hayvanlar günde ortalama 9,6 saat uyurlar. Günün (ve gecenin) çoğunu sessizce ağaçlar da asılı durup hiç kıpırdamadan, gözleri açık halde boşluğa bakarak geçirirler. Dediğimiz gibi bu uyanık ama hareketsiz halleri, enerji tasarrufu yapmaları ve nihayetinde varlıklarını sürdürmeleri için şarttır.
Vahşi Doğada Tembel Hayvanlar Hayatta Kalmayı Nasıl Başarır?
Elbette doğada bu hayvanın peşinde bir çok canlı vardır. Gelişmemiş kulakları ve gözleriyle tembel hayvanlarının bu yırtıcılarla başa çıkması kolay değildir. Ancak onlar bir kamuflaj ustasıdır. Kürklerindeki özel oyuklar su toplar ve birbirinden farklı alg ve mantar türleri için hidroponik bahçe görevi görür. Bu da tembel hayvana yeşilimsi bir renk verir. Sonucunda yeşil renge hareketsiz durmalarını da eklediğiniz zaman onların ağaçların arasında fark edilmeleri çok da kolay değildir.
Tembel hayvanlar yalnızca tuvalet ihtiyaçlarını gidermek için ağaçtan inerler. Orman zeminine yaptıkları zahmetli yolculuk hem enerji açısından pahalı hem de çok tehlikelidir. Sonucunda bir anda görünmezlik pelerini ortadan kalkmış olur. Bu da onları jaguar gibi yerde yaşayan yırtıcıların keskin gözlerine karşı açık hedef haline getirir. Tembel hayvan ölümlerinin yarısından fazlası tahminen bu esnada gerçekleşmektedir.
Tembel hayvanların ortalama yaşam süresi türlere göre değişir. İki parmaklı tembel hayvanların vahşi yaşamdaki ortalama ömürleri bilinmemektedir. Ancak gözetim altında olanların ortalama 20 yıl civarında yaşadığı bilinmektedir. Üç parmaklı tembel hayvanlar ise vahşi doğada 25-30 yıla kadar yaşarlar.
Ne yazık ki International Union for Conservation of Nature and Natural Resources’a göre (Uluslararası Doğa ve Doğal Kaynakları Korunma Birliği) tembel hayvan türlerinin altısından ikisi soyları tükenmekte olan hayvanlar listesindedir.
Kaynaklar ve ileri okumalar
- Sloths: The World’s Slowest Mammals. Yayınlanma tarihi: 27 Kasım 2018; Bağlantı: https://www.livescience.com/27612-sloths.html
- Why Do Some Animals Live Life in the Slow Lane?. yayınlanma tarihi: 17 Ekim 2016; Bağlantı: https://www.nationalgeographic.com/
Size Bir Mesajımız Var!
Matematiksel, 2015 yılından beri yayında olan ve Türkiye’de matematiğe karşı duyulan önyargıyı azaltmak ve ilgiyi arttırmak amacıyla kurulmuş bir platformdur. Sitemizde, öncelikli olarak matematik ile ilgili yazılar yer almaktadır. Ancak bilimin bütünsel yapısı itibari ile diğer bilim dalları ile ilgili konular da ilerleyen yıllarda sitemize dahil edilmiştir. Bu sitenin tek kazancı sizlere göstermek zorunda kaldığımız reklamlardır. Yüksek okunurluk düzeyine sahip bir web sitesi barındırmak ne yazık ki günümüzde oldukça masraflıdır. Bu konuda bizi anlayacağınızı umuyoruz. Ayrıca yazımızı paylaşarak veya Patreon üzerinden ufak bir bağış yaparak da büyümemize destek olabilirsiniz. Matematik ile kalalım, bilim ile kalalım.
Matematiksel
